Bombardovanja grada Ploješti u Drugom svetskom ratu (29.03.2021)

Smešten 60 kilometara severno od Bukurešta, grad Ploješti je glavni grad okruga Prahova, koji mnogi smatraju produžetkom prestonice. Najvažniji resurs okruga su naftna polja, koja su omogućila razvoj i napredak regiona od druge polovine 19. veka. Kada je ušla u Drugi svetski rat kao saveznik Nemačke, u junu 1941. godine, Rumunija se u velikoj meri oslanjala na eksploataciju nafte da bi podržala ratne napore. Medjutim, kao saveznica Nemačke, Rumunija je bila u ratu sa zemljama sa kojima nije imala nijedan spor, poput Sjedinjenih Američkih Država i Velike Britanije. Medjutim, postojanje nafte značilo je i pretvaranje okruga Prahova u metu za neprijateljsko bombardovanje. Počev od leta 1941. godine, kada se rat vodio protiv Sovjetskog Saveza, njegovo vazduhoplovstvo je pokušavalo da bombarduje rafinerije u Ploještu. Istoričar Lučijan Vasile autor je monografije o Ploještiju, u kojoj analizira posledice bombardovanja izmedju 1941. i 1944., a o sovjetskim napadima kaže da su imali beznačajan efekat: Sovjetski napadi bili su neuporedivi sa američkim izvršenim nekoliko godina kasnije. Sovjetski napadi bili su mali po destruktivnoj moći. Bilo je nekoliko desetina prilično rudimentarnih aviona, ako ih uporedimo sa onim što su Amerikanci uradili nekoliko godina kasnije, kada su uputili stotine bombardera i stotine lovačkih aviona. Sovjetski bombaški napadi 1941. godine bili su poput ogrebotine za grad Ploješti. Nekoliko desetina bombi palo je u centar grada, bilo je nekoliko civilnih žrtava i mala oštećenja nekih rafinerija. Oni su kratko trajali, samo nekoliko nedelja, front se udaljio, a Ploješti je bio van dometa sovjetskih letelica“.

Steliu Lambru, 29.03.2021, 13:04

Smešten 60 kilometara severno od Bukurešta, grad Ploješti je glavni grad okruga Prahova, koji mnogi smatraju produžetkom prestonice. Najvažniji resurs okruga su naftna polja, koja su omogućila razvoj i napredak regiona od druge polovine 19. veka. Kada je ušla u Drugi svetski rat kao saveznik Nemačke, u junu 1941. godine, Rumunija se u velikoj meri oslanjala na eksploataciju nafte da bi podržala ratne napore. Medjutim, kao saveznica Nemačke, Rumunija je bila u ratu sa zemljama sa kojima nije imala nijedan spor, poput Sjedinjenih Američkih Država i Velike Britanije. Medjutim, postojanje nafte značilo je i pretvaranje okruga Prahova u metu za neprijateljsko bombardovanje. Počev od leta 1941. godine, kada se rat vodio protiv Sovjetskog Saveza, njegovo vazduhoplovstvo je pokušavalo da bombarduje rafinerije u Ploještu. Istoričar Lučijan Vasile autor je monografije o Ploještiju, u kojoj analizira posledice bombardovanja izmedju 1941. i 1944., a o sovjetskim napadima kaže da su imali beznačajan efekat: Sovjetski napadi bili su neuporedivi sa američkim izvršenim nekoliko godina kasnije. Sovjetski napadi bili su mali po destruktivnoj moći. Bilo je nekoliko desetina prilično rudimentarnih aviona, ako ih uporedimo sa onim što su Amerikanci uradili nekoliko godina kasnije, kada su uputili stotine bombardera i stotine lovačkih aviona. Sovjetski bombaški napadi 1941. godine bili su poput ogrebotine za grad Ploješti. Nekoliko desetina bombi palo je u centar grada, bilo je nekoliko civilnih žrtava i mala oštećenja nekih rafinerija. Oni su kratko trajali, samo nekoliko nedelja, front se udaljio, a Ploješti je bio van dometa sovjetskih letelica“.

U decembru 1941. godine, nakon japanskog napada na Perl Harbor, Rumunija je objavila rat Sjedinjenim Državama, a pažnja američke vojske se usredsredila i na uništavanje snabdevanja Nemačke gorivom i njenih saveznika u Ploještiju. Prvi američki vazdušni napad na Ploješti dogodio se u junu 1942. godine, a izveli su ga avioni iz Severne Afrike, iz Bengazija. Lućijan Vasile je podsetio na tu prvu epizodu sukoba izmedju američke avijacije i protivvazdušne odbrane Ploještija: Prvi američki napad 1942. dogodio se tokom dana, jer su Amerikanci uvek bombardovali tokom dana, zato što su želeli da preuzmu veći rizik, ali da bolje vide mete. Bila je to taktika dijametralno suprotna britanskoj. Britanci su više voleli da napadaju noću, čak iako je efikasnost bila mnogo niža od bombardovanja tokom dana “.

Nemci su oko grada izgradili snažnu odbranu koja se sastojala od stotina protivavionskih artiljerijskih oružja i nekoliko desetina borbenih aviona. Operacija Plimni talas“, u kojoj je u avgustu 1943. godine učestvovalo 170 teških bombardera B-24 Liberator, imala je za cilj uništavanje rafinerija. Misija nije uspela, jer je rumunsko-nemačka protivvazdušna odbrana oborila 53 aviona, 440 američkih vojnika je ubijeno, a još 220 zarobljeno. Plimni talas“ smatran je jednim od najvećih neuspeha američke avijacije u Drugom svetskom ratu. Ali u proleće 1944. američko vazduhoplovstvo se osvetilo, kaže istoričar Lučijan Vasile: Bombardovanja su 1944. godine zaista uništila grad Ploješti. Čitava industrija grada bila je duboko pogodjena, svi stambeni objekti su pretrpeli efekte bombardovanja. Svaka osma zgrada je potpuno nestala, a svaka treća je teško oštećena. Centar grada bio je, barem u vreme bombardovanja, u maju 1944. godine, stvarna meta. To bombardovanje imalo je za svrhu širenje terora kako bi srušilo moral gradjana i navelo ih na pobunu ili sabotažu, što bi umanjilo rumunsko-nemačku vojnu sposobnost za odbranu grada“.

I kao uvek tokom rata, ne postoje samo herojska dela već i greške i ranjivosti, a u Ploještiju bila je jedna: četvrt naseljena izuzetno siromašnom romskom populacijom, gde su napadi pogodili bez ikakve namere u tom pogledu. Istoričar Lučijan Vasile precizira: Pomenuta četvrt je, ustvari, bio kvart u blizini grada, u predgradju. Zapravo nije bila napadnuta, ali je predstavljala veliku ranjivost u pasivnoj odbrani grada na početku rata. Veliki deo ove akcije u pripremi stanovništva za pasivnu odbranu uzeo je u obzir noćno bombardovanje. Na početku rata, stanovnici Ploještija očekivali su da će tokom noći biti napadnuti, te je čitav grad tokom noći bio kamufliran, svetla su bila isključena, uključujući i rafinerijske instalacije. Analiza grada pokazala je da je zaista ceo grad bio u potpunom mraku, samo je četvrt sa siromašnom romskom populacijom bila vrlo vidljiva iz aviona. Tamošnje stanovništvo, nemajući čime da se greje, koristilo je zemlju natopljenu svim vrstama ostataka nafte, koji su snažno goreli i ispuštali vrlo gust dim. Čitav grad je bio u mraku, ali ona četvrt je blistala. Sav trud bio je uzaludan“, zaključio je istoričar Lučijan Vasile.

23. avgusta 1944, Rumunija je napustila savezništvo sa Nemačkom i prestalo je savezničko bombardovanje grada Ploješti. Naftna industrija se oporavljala, a ljudi su se nadali kraju neželjenog rata koji je doneo toliko bede.