Slušajte ovde RRI!

Slušajte Radio Romania International uživo

Verski pluralizam u medjuratnoj Rumuniji (22.03.2021)

Rumunija posle 1918. bila je bila druga zemlja, veoma različita od one osnovane 1859. godine ujedinjenjem Moldavije sa Vlaškom. Posle ujedinjenja sa teritorijama iz susednih Ruskog i Austrougarskog carstva, nova Rumunska kraljevina postala je geopolitički i kulturni raznovrsnija zemlja, sa više manjina, sa novim ambicijama i izazovima. Verske manjine uživale su jednaka prava i njihovo ponašanje bilo je povezano sa ponašanjem većine. U stvari, većina i manjine su uvek funkcionisale zajedno, a njihovo razdvajanje je samo predmet istorijskih naučnih istraživanja. O Velikoj Rumuniji se mnogo pisalo u poslednje tri decenije, a najbrojniji su tomovi političke i diplomatske istorije. Knjiga istoričara Rolanda Klarka, profesora Univerziteta u Liverpulu, Sektarizam i obnova u Rumuniji dvadesetih godina prošlog veka. Granice pravoslavlja i izgradnja nacije“ (Sectarism and renewal in 1920s Romania. The Limits of Orthodoxy and Nation-Building), posvećuje posebnu pažnju promenama koje je verski pluralizam izazvao u Rumuniji posle Prvog svetskog rata. Zakonske i institucionalne promene učinile su da se u Rumuniji razvijaju demokratija i gradjanski duh. Klark je identifikovao tri glasa u verskom pluralizmu: pravoslavni, katolički i neoprotestantski, koji govore tri priče na koje treba gledati kao na jednu: Sve tri priče zavise jedna od druge i komešaju se. Ne može se govoriti o osnivanju pravoslavne partrijaršije, a da se ne govori o katolicima i neoprotestantima. Neoprotestantski pokret dobio je snažan podsticaj od promena koje su započele u pravoslavnoj crkvi, od pravoslavnih teologa, čak i od episkopa, i od samog patrijarha koji je usmerio pravoslavnu crkvu na učešće laika. To je dovelo do pojavljivanja drugih pokreta poput Gnezda belih roda i Božjie vojske. Promenjeni su takodje kalendar od kojeg je krenuo stilski pokret i učešće Besarabije u inokentijevom pokretu. To je u stvari jedna priča u kojoj su svi povezani i ne mogu da se odvoje “.

Verski pluralizam u medjuratnoj Rumuniji (22.03.2021)
Verski pluralizam u medjuratnoj Rumuniji (22.03.2021)

, 22.03.2021, 11:40

Rumunija posle 1918. bila je bila druga zemlja, veoma različita od one osnovane 1859. godine ujedinjenjem Moldavije sa Vlaškom. Posle ujedinjenja sa teritorijama iz susednih Ruskog i Austrougarskog carstva, nova Rumunska kraljevina postala je geopolitički i kulturni raznovrsnija zemlja, sa više manjina, sa novim ambicijama i izazovima. Verske manjine uživale su jednaka prava i njihovo ponašanje bilo je povezano sa ponašanjem većine. U stvari, većina i manjine su uvek funkcionisale zajedno, a njihovo razdvajanje je samo predmet istorijskih naučnih istraživanja. O Velikoj Rumuniji se mnogo pisalo u poslednje tri decenije, a najbrojniji su tomovi političke i diplomatske istorije. Knjiga istoričara Rolanda Klarka, profesora Univerziteta u Liverpulu, Sektarizam i obnova u Rumuniji dvadesetih godina prošlog veka. Granice pravoslavlja i izgradnja nacije“ (Sectarism and renewal in 1920s Romania. The Limits of Orthodoxy and Nation-Building), posvećuje posebnu pažnju promenama koje je verski pluralizam izazvao u Rumuniji posle Prvog svetskog rata. Zakonske i institucionalne promene učinile su da se u Rumuniji razvijaju demokratija i gradjanski duh. Klark je identifikovao tri glasa u verskom pluralizmu: pravoslavni, katolički i neoprotestantski, koji govore tri priče na koje treba gledati kao na jednu: Sve tri priče zavise jedna od druge i komešaju se. Ne može se govoriti o osnivanju pravoslavne partrijaršije, a da se ne govori o katolicima i neoprotestantima. Neoprotestantski pokret dobio je snažan podsticaj od promena koje su započele u pravoslavnoj crkvi, od pravoslavnih teologa, čak i od episkopa, i od samog patrijarha koji je usmerio pravoslavnu crkvu na učešće laika. To je dovelo do pojavljivanja drugih pokreta poput Gnezda belih roda i Božjie vojske. Promenjeni su takodje kalendar od kojeg je krenuo stilski pokret i učešće Besarabije u inokentijevom pokretu. To je u stvari jedna priča u kojoj su svi povezani i ne mogu da se odvoje “.



Dvadesetih godina prošlog veka bile su godine obnove nakon Velikog rata i zamah se ispoljavao i kroz verska zvanja. Medjutim, Roland Klark veruje da se u posmatranju novog verskog duha vremena ne može zanemariti širenje političkih prava i integracija novih provincija u rumunsku državu: Činjenica da se pojavila Velika Rumunija ima puno značaja. Pojava Velike Rumunije pretpostavljala je demokratiju i pravo glasa za sve muškarce. To je takodje značilo učešće običnih ljudi u državnoj politici i da je ujedinjenje Transilvanije, Bukovine, Banata i drugih provincija stvoreno u novoj Crkvi, odnosno osnovana je nacionalna crkva u rangu patrijarhata. Kako se moglo upravljati Crkvom u Transilvaniji koja je imala mnogo laika uključenih u vodjstvo Crkve, ali i onom u Besarabiji zbog ruske revolucije? I oni su takodje dobili pravo na vodjstvo. Kada je došao u Rumuniju, budući patrijarh Miron Kristea želeo je da u svoje ruke i ruke Bukurešta stavi rukovodstvo Crkve. Ali vrlo uticajni mitropoliti Transilvanije i Besarabije usprotivili su se tome. Bila je to igra moći u kojoj su morali da dokažu moć i prisustvo sopstvene Crkve “.



Verski pluralizam je takodje značio prisustvo crkvenih pokreta i evangeličkih crkava sa Zapada, osim Katoličke crkve u Rumuniji. Većinska pravoslavna crkva nije ih dobro primila, jer su bile u kompeticiji. Ali pravni okvir koji je osigurao jednako pravo na ispoljavanje verskih uverenja bio je izuzetno važan i njihovo prisustvo značilo je uzajamni uticaj. Roland Klark piše sledeće: Neoprotestantska crkva je brzo rasla nakon 1918. godine zahvaljujući svojoj vezi sa zapadnim svetom, što je zabrinulo pravoslavnu crkvu. Sve ono o čemu je pravoslavna crkva javno govorila u bilo kojim novinama i u bilo kojoj knjizi bilo je pod opsadom neoprotestanata. Ali ona je smatrala da je problem unutrašnji, da oni sami nisu dovoljno hrišćani, da njihova sopstvena Crkva nije dovoljno živa i da Crkvu treba promeniti kako bi se zaštitila od neoprotestantizma “.



Uticaj koji je verski pluralizam imao na pravoslavnu većinu pokazao je da čak i najkonzervativnije strukture, poput onih u pravoslavnoj crkvi, mogu biti reformisane, tvrdi Roland Klark: Pravoslavna crkva se promenila na radikalan način, kao i pravoslavno hrišćanstvo 1920-ih. Ideja održavanja propovedi svake nedelje, ideja da obični ljudi treba da čitaju Bibliju, da se ponašaju pristojno, da prestanu da psuju, da idu u crkvu svake nedelje, sve je postalo normalno početkom 20. veka i posle Prvog svetskog rata. Zahvaljujući povećanju nivoa pismenosti, mnogo više ljudi je moglo čitati, a religija je postala zanimljivija. Pojavili su se verski pokreti obnove koji su započeli odozdo, ali imali su podršku odzgo i krenuli odozdo od ljudi poput pisaca i prevodilaca (Tudor Popesku, Dumitru Kornilesku, Iosif Trifa). Ovi nisu bili pokreti sa Zapada ili koje su osnovali stranci, već su iz rumunske duše, od običnih ljudi “.



Verski pluralizam u Rumuniji dvadesetih godina prošlog veka značio je otvaranje društva prema novim idejama nakon Prvog svetskog rata. Bila je to kombinacija novih trendova, starih težnji, reformi i integracije. Mnogi ciljevi su postignuti, mnogi su ostali neostvareni, a frustracije će eksplodirati u radikalizmu naredne decenije.

Dnevni list Skanteja
Stranice istorije понедељак, 11 новембар 2024

Dnevni list Skanteja

Jedno od jakog oružja propagande komunističkog režima bila je štampa. Sloboda govora i štampe je pravo stečeno u 18. veku, formalno usvojeno...

Dnevni list Skanteja
Raskid Sekuritatee i KGB-a
Stranice istorije понедељак, 28 октобар 2024

Raskid Sekuritatee i KGB-a

Najstrašnija institucija rumunske komunističke države bila je Sekuritatea, stvorena po uzoru na NKVD, kasnije KGB. Struktura sa dvostrukom ulogom,...

Raskid Sekuritatee i KGB-a
Vasile Luka
Stranice istorije понедељак, 21 октобар 2024

Vasile Luka

Od kraja Drugog svetskog rata 1945. pa  sve do 1989. godine, Crvena armija je nametala komunističke partijske režime u zemljama Centralne i...

Vasile Luka
George Georgiu –Dež i Petru Groza /
Stranice istorije понедељак, 14 октобар 2024

Komunistička partija Rumunije i agrarna reforma

Prema marksističko-lenjinističkim tezama o sredstvima za proizvodnju, imovina je morala biti zajednička, svih onih koji su je koristili i...

Komunistička partija Rumunije i agrarna reforma
Stranice istorije понедељак, 07 октобар 2024

Rumunska vojna flota u Drugom svetskom ratu

Istorija rumunske vojne flote počinje sredinom 19. veka, kada se posle ujedinjenja dve kneževine Moldavije i Muntenije ujedinjuju i njihove...

Rumunska vojna flota u Drugom svetskom ratu
Stranice istorije понедељак, 23 септембар 2024

Nikolaje Titulesku i rumunska diplomatija u Evropi tridesetih godina prošlog veka

Diplomatije zemalja koje se vrte oko moćnih uvek imaju misiju da budu korak ispred događaja. One moraju dešifrovati trendove i namere ako je...

Nikolaje Titulesku i rumunska diplomatija u Evropi tridesetih godina prošlog veka
Stranice istorije понедељак, 09 септембар 2024

Slučaj Kulijanu

maja 1991. godine, oko 13 časova, u toaletu zgrade Univerziteta u Čikagu, pronađen je mrtav ugledni profesor istorije religija i pisac Joan Petru...

Slučaj Kulijanu
Stranice istorije понедељак, 17 јун 2024

Restaurisani rumunski spomenici iz Besarabije

Dana 27. marta 1918. godine, Besarabija ili istočna Moldavija između Pruta i Dnjestra ujedinila se sa Rumunijom nakon što ju je 1812. pripojila...

Restaurisani rumunski spomenici iz Besarabije

партнер

Muzeul Național al Țăranului Român Muzeul Național al Țăranului Român
Liga Studentilor Romani din Strainatate - LSRS Liga Studentilor Romani din Strainatate - LSRS
Modernism | The Leading Romanian Art Magazine Online Modernism | The Leading Romanian Art Magazine Online
Institului European din România Institului European din România
Institutul Francez din România – Bucureşti Institutul Francez din România – Bucureşti
Muzeul Național de Artă al României Muzeul Național de Artă al României
Le petit Journal Le petit Journal
Radio Prague International Radio Prague International
Muzeul Național de Istorie a României Muzeul Național de Istorie a României
ARCUB ARCUB
Radio Canada International Radio Canada International
Muzeul Național al Satului „Dimitrie Gusti” Muzeul Național al Satului „Dimitrie Gusti”
SWI swissinfo.ch SWI swissinfo.ch
UBB Radio ONLINE UBB Radio ONLINE
Strona główna - English Section - polskieradio.pl Strona główna - English Section - polskieradio.pl
creart - Centrul de Creație Artă și Tradiție al Municipiului Bucuresti creart - Centrul de Creație Artă și Tradiție al Municipiului Bucuresti
italradio italradio
Institutul Confucius Institutul Confucius
BUCPRESS - știri din Cernăuți BUCPRESS - știri din Cernăuți

Članstvo

Euranet Plus Euranet Plus
AIB | the trade association for international broadcasters AIB | the trade association for international broadcasters
Digital Radio Mondiale Digital Radio Mondiale
News and current affairs from Germany and around the world News and current affairs from Germany and around the world
Comunità radiotelevisiva italofona Comunità radiotelevisiva italofona

Provajderi

RADIOCOM RADIOCOM
Zeno Media - The Everything Audio Company Zeno Media - The Everything Audio Company