Slušajte ovde RRI!

Slušajte Radio Romania International uživo

Neutralnost Rumunije na početku prvog svetskog rata(16.02.2015)

Na početku prvog svetskog rata u Rumuniji je izbila velika kontroverza o učešću ili neučešću Rumunije na strani Centralnih sila u ratu. Oni pronemački orientisani na ćelu sa kraljom Karolom prvim bili su skeptićni u vezi sa eventualnim savezništvom sa Antantom. S druge strane oni koji su podržavali Antantu tvrdili su da su interesi Rumunije vezani za stanje rumuna iz Austro-Ugarske tako da su zahtevali da zemlja ne uđe u ratu na strani Nemačke i Austro-Ugarske. U tim uslovima neutralnost je smatrana privremeno rešenje do usvajanja nekog rešenja o ulasku u ratu. Drugi važni razlog za neutralnost je bilo stanje naoružanja rumunske armije. Jako političke elite su uložile napore za sinhronizaciju Rumunije sa Zapadom, stara ekonomska struktura i propusti vojnog sistema što se tiće nabavke modernog oružja bili su važni argumenti za očuvanje neutralnosti u prve 2 godine rata. Više detalja saznajemo od istoričara Alina Čupala:

Neutralnost Rumunije na početku prvog svetskog rata(16.02.2015)
Neutralnost Rumunije na početku prvog svetskog rata(16.02.2015)

, 16.02.2015, 15:46

Na početku prvog svetskog rata u Rumuniji je izbila velika kontroverza o učešću ili neučešću Rumunije na strani Centralnih sila u ratu. Oni pronemački orientisani na ćelu sa kraljom Karolom prvim bili su skeptićni u vezi sa eventualnim savezništvom sa Antantom. S druge strane oni koji su podržavali Antantu tvrdili su da su interesi Rumunije vezani za stanje rumuna iz Austro-Ugarske tako da su zahtevali da zemlja ne uđe u ratu na strani Nemačke i Austro-Ugarske. U tim uslovima neutralnost je smatrana privremeno rešenje do usvajanja nekog rešenja o ulasku u ratu. Drugi važni razlog za neutralnost je bilo stanje naoružanja rumunske armije. Jako političke elite su uložile napore za sinhronizaciju Rumunije sa Zapadom, stara ekonomska struktura i propusti vojnog sistema što se tiće nabavke modernog oružja bili su važni argumenti za očuvanje neutralnosti u prve 2 godine rata. Više detalja saznajemo od istoričara Alina Čupala:


,, Stanje Rumunije je bilo veoma složeno, jer je ona imala sporazum o savezništvu sa Nemačkom i njenim saveznicima, defanzivni sporazum sa kojim nisu upoznati domaća javnost i deo rumunske političke klase. Kancelar Nemačkog Carstva, Oto fon Bismark nametnuo je rumunskim političkim sredinama i u prvom redu kralju Karolu prvom da ovaj sporazum ostaje tajni, tako da sa njime su upoznati samo mali broj političara i naravno kralj. “<
><
>


Međunarodni odnosi 1914 godine obeleženi su suparništvom između dva vojna saveza, Antante i Centralnih sila. Rumunija je imala u vidu stanje nacionalnih i civilnih prava rumuna u Transilvaniji, Banatu i Bukovini, teritorije sa rumunskim većinskim življem koje su bile u sastavu Austro-Ugarske. Argumente za odbacivanje zahteva Centralnih sila i očuvanje neutralnosti ukratko predstavlja premijer Jonel Bratijanu citiramo: ,,Jedna država kao naša, koja u savezništvu je ušla kao suverena država i pod znakom jednakosti nemože biti tretirana ovako. S druge strane Rumunija nemože sebi dozvoliti da upotrebi oružje u jednom ratu koji ima za cilj zapravo uništenje jednog malog naroda. Javni osečaj je skoro jednoglasan protiv rata. Sudbina rumuna iza planina, nacionalni ideal rumuna, su pitanja koje nijedna vlada nemože zanemariti.”


Istoričar Alin Čupala govori u nastavku o sednici Saveta Krune na kojoj je proglašena neutralnost zemlje:


,,Političari i premijer Jonel Brartijanu koji je istovremeno bio i predsednik Nacionalne Liberalne Stranke bili su svesni ćinjenice da rumunska armija nije bila spremna i dotirana da bi trehnički vodila moderni rat. Videla se nesposobnost rumunske vojske 1913 godine kada je razmeštena na jug Dunava u Bugarskoj u toku drugog Balkanskog rata. Sve je to imalo za posledicu da razgovori oko ulaska Rumunije u ratu budu veoma napeti. Kralj Karol prvi je sazvao u Pelešu Savet krune na kojem su učestovali lideri Nacionalne Liberalne Stranke i tadašnji ministri koji su pripadali istoj stranci, kao i drugi važni političari među koje i prestolonaslednik Ferdinand. Karol prvi je jasno tražio da Rumunija ulazi u ratu na strani Nemačke i svojih saveznika, a glavni argument je bio defanzivni sporazum od 1883 godine. Kralj je tada imao prvi put u njegovoj vladavini veliko razoćarenje, jer većina prisutnih političara su bili mišljenja da Rumunija nemože ući u ratu na strani Nemačke, jer bi to imalo za posledicu ukidanje nacionalnog projekta, dakle to bi onemogućilo ujedinjenje sa Transilvanijom. Sem toga, imajući u vidu nespremnost Rumunije i armije za ulazak u ratu oni su predložili očuvanje neutralnosti. Uloga Nacionalne Liberalne Stranke i njenih lidera bila je isto toliko važna kao i ona drugih političara epohe. Sam Jonel Bratijanu je bio svestan ćinjenice da odgovornost odluke o ulasku Rumunije u ratu pripada celokupnoj političkoj klasi. Ako imamo u vidu strogo ulogu liberala, i naročito liberalnih ministara, možemo reći da je vlada Jonela Bratijanua počela aktivnost za pripremu ulaska Rumunije u ratu, ali je Bratijanu samo želeo da što više odloži taj trenutak.”<
><
>


U sledeće 2 godine posle smrti Karola prvog strane koje su ratovale uložile su velike napore da bi privukle Rumuniju na njihovoj strani. Ni novi kralj Ferdinand prvi, ni premijer Jonel Bratijanu, blizak Francuskoj i Engleskoj, nisu nameravali da odustaju od neutralnosti do trenutka kada tok rata će biti predvidljiv i to samo za realizaciju nacionalnog cilja. Pod garancijom teritorijalne celovitosti, Rumunija je ušla u ratu na strani Antante u avgustu 1916 godine. Po završetku rata ovaj izbor je omogućio formiranje Velike Rumunije, ujedinjenjem Transilvanije, Besarabije i Bukovine sa kraljevinom Rumunije.

Dnevni list Skanteja
Stranice istorije понедељак, 11 новембар 2024

Dnevni list Skanteja

Jedno od jakog oružja propagande komunističkog režima bila je štampa. Sloboda govora i štampe je pravo stečeno u 18. veku, formalno usvojeno...

Dnevni list Skanteja
Raskid Sekuritatee i KGB-a
Stranice istorije понедељак, 28 октобар 2024

Raskid Sekuritatee i KGB-a

Najstrašnija institucija rumunske komunističke države bila je Sekuritatea, stvorena po uzoru na NKVD, kasnije KGB. Struktura sa dvostrukom ulogom,...

Raskid Sekuritatee i KGB-a
Vasile Luka
Stranice istorije понедељак, 21 октобар 2024

Vasile Luka

Od kraja Drugog svetskog rata 1945. pa  sve do 1989. godine, Crvena armija je nametala komunističke partijske režime u zemljama Centralne i...

Vasile Luka
George Georgiu –Dež i Petru Groza /
Stranice istorije понедељак, 14 октобар 2024

Komunistička partija Rumunije i agrarna reforma

Prema marksističko-lenjinističkim tezama o sredstvima za proizvodnju, imovina je morala biti zajednička, svih onih koji su je koristili i...

Komunistička partija Rumunije i agrarna reforma
Stranice istorije понедељак, 07 октобар 2024

Rumunska vojna flota u Drugom svetskom ratu

Istorija rumunske vojne flote počinje sredinom 19. veka, kada se posle ujedinjenja dve kneževine Moldavije i Muntenije ujedinjuju i njihove...

Rumunska vojna flota u Drugom svetskom ratu
Stranice istorije понедељак, 23 септембар 2024

Nikolaje Titulesku i rumunska diplomatija u Evropi tridesetih godina prošlog veka

Diplomatije zemalja koje se vrte oko moćnih uvek imaju misiju da budu korak ispred događaja. One moraju dešifrovati trendove i namere ako je...

Nikolaje Titulesku i rumunska diplomatija u Evropi tridesetih godina prošlog veka
Stranice istorije понедељак, 09 септембар 2024

Slučaj Kulijanu

maja 1991. godine, oko 13 časova, u toaletu zgrade Univerziteta u Čikagu, pronađen je mrtav ugledni profesor istorije religija i pisac Joan Petru...

Slučaj Kulijanu
Stranice istorije понедељак, 17 јун 2024

Restaurisani rumunski spomenici iz Besarabije

Dana 27. marta 1918. godine, Besarabija ili istočna Moldavija između Pruta i Dnjestra ujedinila se sa Rumunijom nakon što ju je 1812. pripojila...

Restaurisani rumunski spomenici iz Besarabije

партнер

Muzeul Național al Țăranului Român Muzeul Național al Țăranului Român
Liga Studentilor Romani din Strainatate - LSRS Liga Studentilor Romani din Strainatate - LSRS
Modernism | The Leading Romanian Art Magazine Online Modernism | The Leading Romanian Art Magazine Online
Institului European din România Institului European din România
Institutul Francez din România – Bucureşti Institutul Francez din România – Bucureşti
Muzeul Național de Artă al României Muzeul Național de Artă al României
Le petit Journal Le petit Journal
Radio Prague International Radio Prague International
Muzeul Național de Istorie a României Muzeul Național de Istorie a României
ARCUB ARCUB
Radio Canada International Radio Canada International
Muzeul Național al Satului „Dimitrie Gusti” Muzeul Național al Satului „Dimitrie Gusti”
SWI swissinfo.ch SWI swissinfo.ch
UBB Radio ONLINE UBB Radio ONLINE
Strona główna - English Section - polskieradio.pl Strona główna - English Section - polskieradio.pl
creart - Centrul de Creație Artă și Tradiție al Municipiului Bucuresti creart - Centrul de Creație Artă și Tradiție al Municipiului Bucuresti
italradio italradio
Institutul Confucius Institutul Confucius
BUCPRESS - știri din Cernăuți BUCPRESS - știri din Cernăuți

Članstvo

Euranet Plus Euranet Plus
AIB | the trade association for international broadcasters AIB | the trade association for international broadcasters
Digital Radio Mondiale Digital Radio Mondiale
News and current affairs from Germany and around the world News and current affairs from Germany and around the world
Comunità radiotelevisiva italofona Comunità radiotelevisiva italofona

Provajderi

RADIOCOM RADIOCOM
Zeno Media - The Everything Audio Company Zeno Media - The Everything Audio Company