Država braće Asan(17.11.2014)
1185 godine u redovima poreskih obveznika iz Vizantije vladalo je veliko nezadovoljstvo. Centralna uprava znatno je povećala takse zbog ženidbe cara Isaka drugog Angelosa sa kčerkom kralja Mađarske što je zahtevalo visoke troškove. Dvojica braća, rumunski boljari Petar i Joan Asan, lideri zajednica na severu današnje Bugarske podneli su carskom dvorcu formalni protest protiv tog povećanja taksa, protest koji je odbaćen. Posle povratka u Veliko Trnovo, gde je bila njihova rezidencija, dvojica braća pokrenula su pobunu protiv Vizantijskog carstva ćija će posledica biti pojava rumunsko-bugarske države ili drugog Bugarskog carstva koji je bio predvođen dinastijom Asan. Država je bila funkcionalna do 1260 godine kada se je podelila, a 1396 godine sve državice naslednice osvojene su od strane Otomanskog carstva. Multietnička država, rumunsko-bugarsko carstvo je imalo u sastavu 3 etničke zajednice, to jest rumune, bugare i kumane. Istoričar Aleksandru Madđearu kaže da na osnovu izvora teško se može izraditi karta ove države. Aleksandru Madđearu:
Steliu Lambru, 17.11.2014, 16:21
1185 godine u redovima poreskih obveznika iz Vizantije vladalo je veliko nezadovoljstvo. Centralna uprava znatno je povećala takse zbog ženidbe cara Isaka drugog Angelosa sa kčerkom kralja Mađarske što je zahtevalo visoke troškove. Dvojica braća, rumunski boljari Petar i Joan Asan, lideri zajednica na severu današnje Bugarske podneli su carskom dvorcu formalni protest protiv tog povećanja taksa, protest koji je odbaćen. Posle povratka u Veliko Trnovo, gde je bila njihova rezidencija, dvojica braća pokrenula su pobunu protiv Vizantijskog carstva ćija će posledica biti pojava rumunsko-bugarske države ili drugog Bugarskog carstva koji je bio predvođen dinastijom Asan. Država je bila funkcionalna do 1260 godine kada se je podelila, a 1396 godine sve državice naslednice osvojene su od strane Otomanskog carstva. Multietnička država, rumunsko-bugarsko carstvo je imalo u sastavu 3 etničke zajednice, to jest rumune, bugare i kumane. Istoričar Aleksandru Madđearu kaže da na osnovu izvora teško se može izraditi karta ove države. Aleksandru Madđearu:
,,Postoje mnogobrojni izvori koji spominju istovremeno, u istoj rečenici i vlahe, i bugare i kumane. Postojala je jasna podela etničke prirode između učestnika jedne vojne kampanje, opsade, ili onih koji su bili živalj te zone. Postoji i podela između teritorija nazvane Bugarska i Vlaška. Dakle može se reći da je postojala jedna Vlaška, ali to nije naziv samih rumuna, jer rumuni nikad nisu se predstvljali kao vlasi. Taj izvor, a radi se o jednom dokumentu pape ako naziva Vlašku jednu teritoriju pridruženu Bugarskoj znaći da je država imala neke administrativne podele, neke teritorije koje su mogle imati određen stepen autonomije. Neznamo skoro ništa o tome. Znamo da je postojala jasna razlika između vlaha i bugara koju su spominjali i vizantijski izvori, naročito Niketas Honiates.”
Jako je srednjovekovni narod imao različit smisao od modernog, braća Asan su bili svesni njihovog porekla. Te etničke podele nisu bile prepreka u njihovoj koalizaciji protiv centralnih vlasti. Aleksandru Madđearu:
,,Naravno da su bili svesni njihovog etničkog porekla, ali za taj period treba da znamo da ideja etničke ili narodne pripadnosti nije imala isti znaćaj kao što je imala počev od 18-19 veka. Imala je više značaj pripadnosti jednoj grupi, veroispovesti, društvenog sloja. Direktno od njih imamo samo ovu informaciju koja se pojavljuje u više mesta, u dopisima sa papom gde piše ,,mi smo rimske krvi”. Na primer u ovim pobunama učešće je bilo multietničko. Neprijatelji nisu bili grci kao etnička zajednica. Neprijatelj je bila grčka vlast iz Carigrada koju su predstavljali oni koji su skupljali poreze. Pošto je sve polazilo iz razloga fiskalne i ekonomske prirode, i nisu bili prvi koji su se pobunili siromašni, već bogati. Oni su u prvom redu pogođeni i njih su samo pratili i obićni ljudi. “
Pobuna protiv Vizantije imala je i mistički sastav, pored ekonomskog obrazloženja. Aleksandru Madđearu pokazuje da prakse verske mobilizacije u političkim ciljevima bila je česta pojava:
,, Evo kako su ih naterali na pobunu rumune i bugare braća Asan u Veliko Trnovo. Oni su izmislili priću o svetom Dimitriju koji je pošao iz Soluna kojeg su osvojili normandi. Oni su tvrdili da je svetac napustio grke zbog njihovih grehova i došli su kod nas u Trnovo. Otvorili su neki vid kapele u blizini tvrđave i okupili su neka sumnjiva lica koji su prema mom mišljenju bili pod dejstvom droge, ako imamo u vidu manifestacije koje opisuje Niketa Honiates. To nije smešno, jer takva je bila praksa. Ja sam to uporedio sa onime što je pisao Marko Bandini 1650 godine u Moldaviji, koji opisuje nešto slično. Neka lica koja su bila u stanju mističnog ludila i počeli su da uzvikuju ,,sveti Dimitrije je sa nama i da krenemo u borbi protiv grka”. Takva akcija psihološkog rata u sadašnim pojmovima bila je odlučujuća u pokretanju prakse. Prema Niketi Honiatesu nisu bili najspremniji da krenu u ratu.”
Aleksandru Madđearu kaže da je glavna prepreka u identifikaciji više karakteristika države braće Asan mala kolićina izvora. Ponovo Aleksandru Madđearu:
,, Nedostaju izvori, nemamo kako da znamo, u kom gradu koliko njih su bili bugari ili rumuni. Nemamo ni groblja koja bi nam dozvolila da imamo takve procene. Tada kada su ove vođe bile slabije pojavili su se separatistički pokreti, u doba Borile, i zatim i Konstantina Asana. Sve je zavisilo koliko je autoriteta imao car. Ako nije bio autoritaran pojavile su se grupe boljara koji na raznim teritorijama su proglasili autonomiju, ako ne i samostalnost.”
Prve vođe, Petru, Joan i Ionica Asan su bili rumunskog porekla, i posle dinanstija je postala Bugarska. Država braće Asan ostaje posebni entitet i na osnovu slabljenja Vizantije koja posle osvajanja od strane krstaša 1204 godine nije više bila neka snaga. Pojava Otomanskog carstva u regionu, počev od prve polovine 14 veka je znaćila početak jedne nove političko-državotvorne formule.