160. godina od ujedinjenja rumunskih kneževina (23.01.2019)
Ovih dana se posredstvom brojnih manifestacija u zemlji, u Republici Moldaviji i svuda u svetu gde postoje rumunske zajednice, obeležava 160. godina od ujedinjenja rumunskih kneževina. Verskim i vojnim ceremonijama, polaganjem venaca i cveća i predstavama na otvorenom, kao svake godine, i ove godine se obeležava ovaj značajni događaj koji je prethodio veliko ujedinjenje do kojeg došlo pre jednog veka. 24 januara 1859, Aleksandru Joan Kuza — koji je nedelju dana pre toga izabran za vladara Moldove — Izborna skupština u Bukureštvu izabrala ga je jednoglasno za vladara Vlaške i vladara Ujedinjenih kneževina. Na ovaj način potpisano je defacto ujedinjenje dveju država u kojima su živeli Rumuni. Tri godine kasnije, 24. januara 1862 uz odlučujuću podršku francuskog vladara Napoleona III, ujedinjenje je bilo priznato na međunarodnom planu a država je dobila ime Rumunija. Tokom sedmogodišnje vladavine Joana Aleksandra Kuze, zahvaljujući radikalnim reformama koje je sproveo, postavljeno je temelje institucionalne moderne Rumunije. Usvojen je Građjanski zakon i Krivični zakon, oba su rađena po francuskom modelu, osnovana je nacionalna vojska, osnovno obrazovanje je postalo obavezno i osnovani su prvi univerziteti — 1860 osnovan je univerzitet u Jašiju koji se danas zove Aleksandru Joan Kuza, a četri godine kasnije, osnovan je i Univerzitet u Bukureštu. Sproveo je i agrarnu reformu, kada je skoro pola miliona stnovnika dobilo zemlju nakon sekularizacije manastirskog zemljišta. Harizmatičan i voljen od poljoprivrednika i siromašne urbane klase, ali neprihvaćen od strane političkih partija, zbog svog autoritarnog ponašanja, Kuza je bio obavezan da abdicira i da krene putem izgnanstva 1866. godine. Na presto je došao budući Kralj Karol I, iz nemačke kraljevske porodice Hohenzollern-Sigmaringen. Njegovo dugogodišnje vladanje donelo je Rumuniji nezavisnsot od Otomanskog cartsva i vraćanje Dobruđe, posle rusko-rumunsko-turskog rata iz 1877. godine. Godine 1918, pod vladavinom Kralja Ferdinanda, koji je poznat i kao Ujedinitelj, završen je proces formiranja nacionalne države ujedinjenjem svih istorijskih kneževina sa večinskim rumunskim stanovništvom koje su do tada bile pod susednim multinacionalnim imperijama: Transalvanija, Banat,Krišana, Maramureš, Bukovina i Besarabija. Kako potvrđuje čitava istoriografija, i domaća i međunarodna, osnivački akt buduće velike, demokratske i prosperitetne Rumunije bilo je ujedinjenje kneževina i stvaranje funkcionalnog državnog jezgra. „Ujedinjenje je ostvareno. Formirana je rumunska nacionalnost. Vaš izabranik daje vam danas jedinstvenu Rumuniju, ”napisao je tada Aleksandru Joan Kuza u jednom obraćanju svom narodu.
Bogdan Matei, 23.01.2019, 19:30
