Transilvanijske crkve-utvrđenja

Danas ćemo posetiti Transilvaniju, tačnije županije Brašov i Sibinj, gde ćemo obići neke od najstarijih i najlepših utvrđenih crkava. Smeštene u posebnom prirodnom okruženju, u nekoliko njih se i danas organizuju crkvene službe i razni kulturni događaji. Turističke trase koje uključuju posete ovih spomenika pružaju putovanje u legende i bogatu istoriju mesta.

Daniel Onea, 20.06.2019, 14:51

Danas ćemo posetiti Transilvaniju, tačnije županije Brašov i Sibinj, gde ćemo obići neke od najstarijih i najlepših utvrđenih crkava. Smeštene u posebnom prirodnom okruženju, u nekoliko njih se i danas organizuju crkvene službe i razni kulturni događaji. Turističke trase koje uključuju posete ovih spomenika pružaju putovanje u legende i bogatu istoriju mesta.

Prvo ćemo se zaustaviti u Harman ili Huntšprih, na saskom jeziku, što u prevodu znači Planina Meda. Ovo je malo i mirno selo u centru Rumunije, na oko deset kilometara od Brašova. Najimpresivniji turistički objekat ovde je utvrđena crkva iz centra sela, prava tvrđava, veoma dobro očuvana, izgrađena u 12. veku. Iz daljine se može videti glavna kula crkve, koja je okružena sa četiri manje kule. Ovo nije uobičajeno za seoske crkve, a prisustvo kula označava pravo na kaznu smrću u tom selu, što se veoma retko može videti u manjim mestima. Zatim se vide masivni zidovi i vodeni jarak, koji je isprva potpuno okruživao utvrđenje, što je bio način odbrane u Srednjem Veku. Seljaci nisu imali vojnu obuku i računali su mnogo na samu tvrđavu, kako nam kaže Dan Ilika Popesku, kustos tvrđave Harman.

Imali su četiri kapije do ulaska u dvorište. Iz dvorišta se vidi masivna crkva, sa kućicama za stanovnike iz mesta, što je jedinstveno u Zemlji Brsa. Kućice su bile izgrađene oko crkve. Na žalost, očuvane su kuće samo na južnoj strani. Trenutno su postali muzeji: muzej sa saskom narodnom nošnjom i stara škola u kojoj govornici nemačkog jezika mogu čuti dijalekat koji se ovde govori. Imamo i informativni vodič za posetioce na rumunskom, nemačkom i engleskom jeziku. Imamo i informativni vodič sa opisom tvrđave i predmeta iz muzeja na više jezika: na rumunskom, nemačkom, italijanskom, francuskom, španskom, jevrejskom jeziku. Pripremamo verzije i na poljskom i na ruskom jeziku. Pokušavamo da ponudimo što više“.

U županiji Brašov, na jednoj od severnih padina planine Magura Kodlej, pre više od 800 godina Teutonski vitezovi su uzdigli tvrđavu. Crna Tvrđava, jer su je tako nazvali, pretvorena je zatim u seosku tvrđavu 1432. godine. Trenutno svi turisti se dive impresivnim zidinama. Imaju između 8 i 10 metara visine i dva metra širine. U utvrđenoj crkvi iz Kodlje možete upoznati Ileanu Nika. Ona volontira ovde već pet godina i domaćin je svima koji posete ovu građevinu.

Crkva datira iz druge polovine 13. veka. Prvobitno je bila katolička crkva i bio je izgrađen samo zadnji deo. Zato je i čudno prilikom ulaska da se vide dva različita stila u istoj crkvi. Zadnji deo je u romaničkom stilu, a prednji u gotičkom. Gotički deo je izgrađen u 15. veku, zajedno sa odbrambenim zidovima, kada je katolička crkva preobraćena u evangelističku crkvu“.

Plafon je atrakcija tvrđave, kaže turistički vodič Ileana Nika. Ali u ovoj utvrđenoj crkvi ćete moći videti i jedinstvenu izložbu slika.

Plafon je jedinstven, sačinjen od 252 kasete. Svaka prikazuje drugačije Martina Lutera. Ni jedna nije ista. Slika je drugačija. Ima i drugih ovakvih plafona, ali ne ovakvih. Slikar Johanes Štolc ga je načinio u 18. veku. Kolekcija slika pripada slikaru koji je ponovo oslikao celu crkvu u 20. veku, obnovio je sve slike. Reč je o lokalnom slikaru koji je živeo od 1886. do 1980. godine. Zanimljivo je da je obuhvatio sve najbitnije istorijske trenutke, a ovo se može videti jasno na njegovim slikama. Ima slika sa ženama u polju, obučene u narodnim nošnjama i u seoskim haljinama. Istovremeno ćete pored njih videti sliku sa ženama u polju u periodu komunizma, kada se moda potpuno promenila. Bilo je turista koji su videli izložbu i, kad su čuli ime, rekli su da su čuli za našeg slikara u Beču. Tokom svog života naslikao je preko 2000 slika“.

Putujući na zapad, stižemo u županiju Sibinj, u Čisnadiju. Grad je poznat po utvrđenoj crkvi iz centra, posvećenoj svetoj Valpurgi. Podigli su je Sasi pre osam vekova, a u Srednjem veku je bila poznata po imenu Heltau i čuvena po svojim radionicama za proizvodnju srpova, kosa i naročito čoje. Turista koji poseti Čisnadiju sigurno će primetiti kulu evangelističke utvrđene crkve iz centra grada. Kula Zvonik, kako je zovu meštani, bila je prava inovacija u Srednjem Veku. Ovo je bila prva kula sa satom u Transilvaniji i prva kula istočno od Beča na koju je bio postavljen gromobran. Bell Joan je kustos evangelističke utvrđene crkve iz Čisnadije.

Izgrađena je početkom 13. veka. Ovo je rimska bazilika, bila je katolička do 1544. godine, nakon čega je pretvorena u evangelističku, reformisanu, luteransku, hrišćansku. Temelji su isti, ali postojale su mnoge etape gradnje, tokom više generacija. Tokom njenog postojanja, meštani su se branili od neprijatelja u ovoj crkvi iz Čisnadije. Dakle, prva konstrukcija je bila u gotičkom stilu. Srednji brod je ostao u gotičkom stilu. Preko crkve su se izgradile tri odbrambene kule na severu, na jugu i kod oltara. Iz ovih kula se pucalo iz puške. Verovatno ovo nije bilo dovoljno, jer su se napadi osvajača nastavili. Isprava su napali Mongoli, zatim Tatari, Huni, Habzburzi, svi su redom došli i pljačkali ljude“.

U Transilvaniji, na relativno malom području, naći ćete preko 200 crkava, utvrđenih crkava, crkava dvoraca i tvrđava. Neke od njih su deo Svetske UNESKO baštine. Pridružuju im se i mnogo crkve i sistemi utvrđenja iz gradova. A mnogo njih je uključeno u program čiji je moto Otkrij dušu Transilvanije“. Program ima za cilj da obnovi i održava spomenike promovisanjem Transilvania Card-a. Ova kartica vam nudi popuste kod različitih partnera i besplatni ulaz u utvrđene crkve i na događaje koji se tamo organizuju. Cena je 12 evra i može biti kupljena na internet sajtu transilvania-card.ro.