Kultura i religija u županiji Valća

Županija Valća (istočni deo Rumunije) je poznata po velikom broju manastira od kojih su neki proglašeni istorijskim spomenicima i obuhvaćeni u međunarodnu kulturnu baštinu. ,,To su dragulji kulture i istorije rumunskog naroda sa ovih podneblja — kaže Njegovo Preosveštenstvo Emilian Lovišteanu, vikarni episkop Arhijepiskopije Ramnik. Poestićemo monaški kompleks ,,Dintr-un lemn, a zatim manastir Hurez koji je od 1995. godine obuhvaćen u kulturnu baštinu UNESCO-a o kome će nam govoriti monahinja Ekaterina.

Daniel Onea, 06.03.2015, 12:36

Županija Valća (istočni deo Rumunije) je poznata po velikom broju manastira od kojih su neki proglašeni istorijskim spomenicima i obuhvaćeni u međunarodnu kulturnu baštinu. ,,To su dragulji kulture i istorije rumunskog naroda sa ovih podneblja — kaže Njegovo Preosveštenstvo Emilian Lovišteanu, vikarni episkop Arhijepiskopije Ramnik. Poestićemo monaški kompleks ,,Dintr-un lemn, a zatim manastir Hurez koji je od 1995. godine obuhvaćen u kulturnu baštinu UNESCO-a o kome će nam govoriti monahinja Ekaterina.

Vikarni episkop Emilijan Lovišteanu iz Arhijepiskopije Ramnik, kaže da poseta nekima od brojnih manastira iz Valće zanči ne samo poznavanje kulturno-verskih vrednosti kao i prelistavanje nekoliko stranica rumunske istorije. Sudbina ovih manastira je u tesnoj vezi sa sudbinom nekih od vladara Vlaške: ,,Ova eparhija je veoma stara u Olteniji. Ima preko 500. godina. Ranije je obuhvatila sve županije iz Oltenije. Crkveni hijerarsi vodili su brigu o svim Rumunima iz ove zone. U Arhiepiskopiji Ramnik imamo 34 manastira i 320. parohija. Veliki broj manastirskih crkava i crkava parohija su istorijski spomenici koji datiraju od pre nekoliko stotina godina, sa unutrašnjim i spoljnim freskama koje sa jedne strane odražavaju bogatstvo tradicije, sa druge strane dar koji su Rumuni imali i gajili kada je reč o izgradnji crkava, crkvenoj umetnosti i kombinovanje viyantijskog i zapadnog stila. Veliki broj manastira odražavaju kombinaciju između ova dva stila. U našoj županiji imamo manastire čiji je ktitor bio Mirća Stari (Mircea cel Batran), kao što je slučaj manastira Kozija (Cozia), koji je najstariji manastir u Vlaškoj. Danas naš manastira očekuje sve one

koji žele da vidi kako izgleda jedna oaza monaštva i pravoslavne duhovnosti koje su opstale do naših dana. Očekujemo u Valću sve Rumune i strance koji žele da se upoznaju sa tradicijom, kulturom i verom, da bi se pričestili iz putira rumunskog plemstva.

Listu istorijsko-verskih spomenika nastavlja manastir Ostrov, čiji je ktitor Neagoe Basarab (Vladar Vlaške od 1512 -15219 s početka XVI. veka i manastiri Govora i Manastirea Dintr-un lemn, kao i manastiri čiji je ktitor bio Sveti Konstantin Brankoveanu (Vladar Vlaške od 1688

do 1714). On je bio ktitor najlepšeg manastira iz Vlaške, manastira Hurez. Oslikao je i manastire svojih prethodnika: Govoru, Koziju, Manastirea Dintrun Lemn i znao je da sačuva kulturnu baštinu svojih prethodnika.

Kako kaže monahinja Tekla, koja je vodić Manstira Dintr-un lemn kaže ovaj manastir je izgrađen istovremeno kada je nastala i istoimena crkva početkom XVI. veka. U to vreme u to doba u okolini gde se nalazi današnji manastir živeo je samo jedan pustnik koji je svoje vreme

proveo u moltivi i postu:,,On je taj koji je otkrio čudotvornu ikonu Bogorodice, koja je bila skrivena u šupljini jednog hrasta. Tradicija kaže da je to bio najveći hrast iz tog vremena. Jedva su ga mogle

dohvatiti šest sedam osoba. U čast čudotvorne ikone pustnik je zajedno sa meštanima isekao taj hrast i od njega su podigli jednu crkvu. Odavde i potiče ima manastira Manastirea Dintrun lemn. Sto u oltaru je napravljen od stabla tog hrasta kojije bio nosilac ikone.

I pored toga što je crkva izgrađena po klasičnom modelu pravoslavnih crkava, može se konstatovati da crkva nema toranj. Atrakcija ovog manastira je čudotvorna ikona. O ovoj ikoni monahinja Tekla kaže:,, Neki kažu da ikona datira iz IV. Veka i da je to kopija original Svetog Jevanđeliste Luka i da je doneta iz manastira Teotokos iz Grčke. Neki kažu da ikona datira iz XIII — XIV. Veka iz Carigrada, a drugi kažu da je doneta u XVI. veku iz Makedonije. Stručnjaci nisu

došli do nikakvog zaključka, ono što je sigurno za nas jeste da je to bila volja Bogorodice da na ovom podneblju imamo ikonu koja je posvećena njoj. Ikonu su doneli kaluđeri i hodočasnici koji su došli iz pravca Grčke, ili iz okoline Carigrada i stavljena je u hratsovom stablu. Ikona je visoka 1,60 m, a dugačka 1,20m, zbog toga je smatrana jedinstvenom kod nas kako zbog dimenzija, tako i zahvaljujući vrednosti koju ima.

U nastavku o manstiru Hurez govoriće nam monahinja Ekaterina: ,, S obzirom da je to bio prvi manastir koji je izgradio Konstantin Brankoveanu, on je želeo da izgradi nešto posebno. Zbog toga je osnovao ovde školu slikasrtva, vajarstva i arhitekture i zajsta izgradnjom ovog manstira nastao je

brankoveanski stil. Ovaj stil je smatran stilom rumunske Renesane. Brankoveanu je bio i veoma bogat. Bio je nazvan ,,princem zlata.

Zbog toga je gradio veoma mnogo, manastire, crkve, škole, bolnice ali najpoznatiji manastir ostaje manastir Hurez između ostalog i zbog toga što u blizini manastira postoji veliki broj isposničkih ćelija. I ćelije su građene oko 1700. Godine i takođe u branskoveanskom stilu.

Manastir je građen po modelu manastira sa Svete Gore, kao jedna lavra. Objekti koji se nalaze u dvorištu manastira renovirani su 1960. godine ali jeočuvana arhitektura.

S obzirom da se manastir Horezu nalazi na listu međunarodnih UNESCO-vih spomenika, manastir posećuje veliki broj stranih turista, kaže monahinja Ekaterina. Kapije manastira je već 300 godina otvorena za turiste koji žele da prisustvuju jednom od triju bogosluženja.