Duhovnost i etnografija okruga Gorž

Uputićemo se danas ka jugu, jugozapadu Rumunije. Posetićemo okrug Gorž i posmatrati ga iz sasvim druge perspektive. Divićemo se tradicionalnim kućama, izgradjenih pre više stotina godina tehnikama koje su zanatlije nasledili od svojih predaka. Tradicionalna goržanska seoska kuća može se videti i u jednom muzeju koji je posvećen lokalnoj etnografiji: Muzej Narodne Arhitekture Gorža, u mestu Kurtišoara. Medjutim, naše putovanje danas počinje iz Hobice, opština Peštišani. Tamo se, kako tvrdi prof. dr. Jon Moćioi, nalazi muzej kuća Konstantin Brankuši, koja je 1971. godine postavljena na mesto na kojem je bila rodna kuća poznatog rumunskog vajara. Kuća je nazvana muzej, jer je ovde uredjen jedan muzej sa željom da se rodno mesto i kuća Brankuša učine poznatim. Zna se da je prava kuća skulptora izgorela pre 1900. godine. Sestra Brankuša je sagradila drugu kuću na znatnoj udaljenosti od bivšeg doma. Ona je do nedavno bila sačuvana kada je takodje izgorela. Kuća ima tri sobe i trem. Postavljena je na temelju od rečnog kamena. Imajući visok temelj, sa prednje strane ima stepenice od većeg kamena. Pokrivena je šindrom. Trem ima otporan pod od tučene gline. Takodje, u sve tri prostorije, nije postojao pod od dasaka već isto zemljani. Središnja prostorija bila je korišćena za kuhinju i imala je jednu instalaciju specifičnu za kraj XIX veka. Treća prostorija bila je poput ostave u kojoj su se držala sva ostala porodična dobra. Tavan je bio uredjen na taj način, da se dim sa ognjišta iz srednje prostorije mogao koristiti za dimljenje proizvoda od mesa. Ovako se može ukratko opisati pomenuta kuća. U sve prostorije doneti se obijekti porodica braće Brankuša, isto onako kako su bili u vremenu u kojem se vajar rodio. Brankuši je u zoni imao i jedan teren koji je njegova majka prodala da bi ga mogla izdržavati na studijama Nacionalne Škole Lepih Umetnosti u Bukureštu.“

Daniel Onea, 14.01.2016, 18:42

Uputićemo se danas ka jugu, jugozapadu Rumunije. Posetićemo okrug Gorž i posmatrati ga iz sasvim druge perspektive. Divićemo se tradicionalnim kućama, izgradjenih pre više stotina godina tehnikama koje su zanatlije nasledili od svojih predaka. Tradicionalna goržanska seoska kuća može se videti i u jednom muzeju koji je posvećen lokalnoj etnografiji: Muzej Narodne Arhitekture Gorža, u mestu Kurtišoara. Medjutim, naše putovanje danas počinje iz Hobice, opština Peštišani. Tamo se, kako tvrdi prof. dr. Jon Moćioi, nalazi muzej kuća Konstantin Brankuši, koja je 1971. godine postavljena na mesto na kojem je bila rodna kuća poznatog rumunskog vajara. Kuća je nazvana muzej, jer je ovde uredjen jedan muzej sa željom da se rodno mesto i kuća Brankuša učine poznatim. Zna se da je prava kuća skulptora izgorela pre 1900. godine. Sestra Brankuša je sagradila drugu kuću na znatnoj udaljenosti od bivšeg doma. Ona je do nedavno bila sačuvana kada je takodje izgorela. Kuća ima tri sobe i trem. Postavljena je na temelju od rečnog kamena. Imajući visok temelj, sa prednje strane ima stepenice od većeg kamena. Pokrivena je šindrom. Trem ima otporan pod od tučene gline. Takodje, u sve tri prostorije, nije postojao pod od dasaka već isto zemljani. Središnja prostorija bila je korišćena za kuhinju i imala je jednu instalaciju specifičnu za kraj XIX veka. Treća prostorija bila je poput ostave u kojoj su se držala sva ostala porodična dobra. Tavan je bio uredjen na taj način, da se dim sa ognjišta iz srednje prostorije mogao koristiti za dimljenje proizvoda od mesa. Ovako se može ukratko opisati pomenuta kuća. U sve prostorije doneti se obijekti porodica braće Brankuša, isto onako kako su bili u vremenu u kojem se vajar rodio. Brankuši je u zoni imao i jedan teren koji je njegova majka prodala da bi ga mogla izdržavati na studijama Nacionalne Škole Lepih Umetnosti u Bukureštu.“

Viktor Albinel Firesku, šef odeljenja za etnografiju i umetnost, Okružnog Muzeja Gorž, kaže da turisti koji stignu u Kurtišoaru mogu ovde videti autentično selo od pre dva veka. Kurtišoara je naselje koje se nalazi na udaljenosti od 90 kilometara od Hobice i samo 13 kilometara od grada Trgu Žiu. Severni deo Oltenije i posebno okrug Gorž, oblasti su koje su favorizovale pojavu i razvoj jednog kompleksnog arhitektonskog sistema koji se zasniva na obradi drveta, kaže Viktor Albinel Firesku: Uslovi su fizičko-geografske prirode, ali i društvene. Jedna kratka analiza, zasnovana na posmatranju, ističe region sa bogatim rečnim sistemom, odredjujući faktor u osnivanju naselja. Jedan drugi važan elemenat je obilje osnovnog gradjevinskog materijala: drveta. Sada u okrugu Gorž postoji preko 120 crkava istorijskih spomenika od drveta, dragulji arhitektonske umetnosti. Zaista je neverovatan način izgradnje i ukrašavanja, ali i održivost tokom vremena. To je rezultat veštine zanatlija koji nisu imali visoke škole ali su posedovali iskustvo u preradi drveta koje je akumulirano vekovima i preneto sa generacije na generaciju. ”

U pogledu prostora, kuća je ta koja predstavlja sklonište i zaštitu za porodicu, nastavlja Viktor Albinel Firesku, šef odeljenja za etnografiju i umetnost, Okružnog Muzeja Gorž. Ona je centar sveta. Prostor harmoničkog razvoja duhovno čistog čoveka, daleko od zla ovoga sveta i u najbližoj vezi sa prirodom. Ali kako izgleda Muzej Narodne Arhitekture u Goržu? Imamo domaćinstva iz svih oblasti okruga Gorž. Muzej se prostire na površini od nekoliko hektara. Pored drvene arhitekture, imamo i crkvenu arhitekturu. Možete videti dve crkve. Crkvu Gheorghe Tătărăscu, koja je premeštena sa Polja Rovinari u periodu od 2000. do 2002. godine, i crkvu Sv. Jovana Krstitelja podignutu 1821. godine, ktitora Balaše Kornoiu. Ova poslednja je veoma lepa zidana crkva, sa naivnim seoskim slikarstvom. “

Na kraju, poziv prof. Jona Moćioiua: Želim da dodje što veći broj turista, da bi videli mesto gde se Brankuši rodio, kuću koju je izgradio njegov otac, koja je identična sa onom u kojoj se vajar rodio, koja je bila izgradjena oko 1870. godine. U tamošnjoj bašti su voćke, neke još iz vremena vajara. Tu je prijatna atmosfera u kojoj ćete otkriti dušu Brankuša. Moje je mišljenje da Brankuša treba posetiti u njegovoj kući, u kojoj je uredjen muzej, da bi otkrili što više o skulptoru. Tamo postoje stručnjaci koji mogu razgovarati sa svim gostima. Ove godine, otvoren je i u Trgu Žiu jedan nacionalni muzej Konstantin Brankuši, koji je zakonom odobrio Parlament Rumunije.“

Evo dakle mesta kao iz bajki, sa bogatom istorijom, legendama, mestima koja inspirišu i odakle potiču poznate ličnosti rumunske kulture i duhovnosti.