Slušajte ovde RRI!

Slušajte Radio Romania International uživo

Odjeci antikomunističke revolucije iz Mađarske u Rumuniji


Odjeci antikomunističke revolucije iz Mađarske u Rumuniji
Odjeci antikomunističke revolucije iz Mađarske u Rumuniji

, 31.10.2016, 16:10


23 oktobra 1956 godine u Budimpešti je počela borba Mađarske za oslobađanje tiranije komunističke partije, podržane od strane sovjetskog okupatora. Započete od strane studenata i podržane od reformističkog lidera, Imre Nagija, mirne demonstracije pretvorile su se u oružane borbe kada je Sovjetski Savez intervenisao vojskom da bi likvidirao pokušaj Mađarske da se oslobodi kontrole sovjeta. U Rumuniji koja je takođe bila pod okupacijom sovjeta koji su doneli na vlast komunistički režim slićan onom u Mađarskoj, ulićni pokreti iz Budimpešte imali su posledice naročito u studentskim krugovima. Studentski centri iz Temišvara, Kluža, Oradea blizu granice sa Mađarskom, ali i iz Jašja i Bukureštja reagovali su i pridružili se protestima njihovih kolega iz susedne države. Represivniji režim i nepostojanje reformističkih lidera na vrhu vlasti nije dozvolilo da demonstracije iz Rumunije budu istih srazmera kao u Mađarskoj. Političar Nestor Badičanu iz Oradea, grad blizu granice sa Mađarskom u jednom intervju za Centar usmene istorije Rumunske radiodifuzije govori o atmosferi u gradu Oradea:


,, Atmosfera u Oradea, gde mađarski živalj je predstavljao oko 30% grada, tako da radio stanice su ćule svuda, bila je euforićna. Oradea je bila blizu granice. Očekivalo se da iz trenutka u trenutak počne i kod nas, dakle da postane opšti protest. Tada sam bio u Lugožu i na polasku i na dolasku video sam tenkove u svim želežničkim stanicama. To su bili vozovi koji su došli kod nas i krenuli zatim ka Mađarskoj. Rusi sa snagama koje su imali u Mađarskoj nisu mogli puno toga ćiniti i trebalo je da masiraju ozbiljne trupe da bi se suprostavili mađarskoj armiji. Oni su sramno obezglavili mađarsku vojsku, pozvali su ministra odbrane na pregovore i uhapsili su ga ostavljujući vojsku bez vođe. “<
><
>


Andrej Bank, student na Fakultetu novinarstva u Bukureštu 1956 godine seća se kako je ugušen pokret svojih kolega:


,,Najviše hapšenja I nemira bili su na na pravnom I filozofskom fakultetu u tom periodu, ne u politehnici ili građevinarstvu, što je na neki način normalno, jer su ti studenti više ispolitizovani. Oko polovina su bili studneti iz domova, dakle su došli iz raznih krajeva zemlje. Uglavnom hapšenja I isključenja su se dogodile u ovoj sredini. Mi ovi iz Bukurešta smo bili izolovani od njih. Oni su bili kompaktna masa I tamo su počeli nemiri. Treba da se zna da su među njima bili I doušnici. Ali u svakom slučaju, ćinjenica da su veći deo studenata bili u domovima, devojke I muškarci odvojeno, doprinelo je stvaranje atmosfere koja je vodila do nemira od 1956 godine. Ipak, to nije bilo nešto naročito, jer Sekuritate je dobro informisana od strane svojih doušnika I sprećila je širenje pokreta kao što je bio slučaj u Mađarskoj. “<
.<
>


Zahtevi rumunskih studenata polazili su od velikih nedostataka, ali nisu oni bili glavni razlog za nezadovoljstvo. Ljudi su osečali da duboku krizu iz zemlje moglo je da reši samo demokratski izabrano rukovodstvo. Andrej Bank:


,, Zahtevi nisu bili materijalne prirode. Među glavnim zahtevima broji se da se više neuči ruski jezik. Zahtevi su bili politički i opšti. Niko nije tada tražio odstranjenje socializma, nije tražilo svrgavanje s vlasti komunističke partije ili ukidanje Saveza komunističke omladine, nisu bili zahtevi iz Mađarske. Ako se nevaram bilo je nekoliko zahteva o izmeni ustava studenata sa Pravnog fakulteta.”<
><
>


Profesor Jon Agrigoroaje iz Fakulteta istorije Univerziteta iz Jašja bio je student 1956 godine. On se seća šta se dogodilo njegovim kolegama koji su podržali mađarsku revoluciju:


,, 1956 godine ili na početku sledeće godine, posle Mađarske revolucije bilo je veoma napeto stanje. Jedan kolega, godinu dana mlađi je uhapšen iz studentskog doma zbog političke šale u vezi sa ulaskom sovjeta u Mađarskoj i odležao je 7 godina u zatvoru. Znalo se šta se događalo u Mađarskoj jako su stvari predstavljene kao da su terorističke akcije mađarskih revolucionera. Znalo se na primer o epizodi Imre Nagi koji je predat represivnim snagama. “<
><
>


Revolucija iz Mađarske od 1956 godine imala je odjek u Rumuniju i hiljade studenata koji su učestvovali na javnim skupovima su uhapšeni ili izbačeni sa fakulteta. Pokrenut je drugi talas komunističke represije, što je bio znak da komunistički režim nemože biti reformisan.


Dnevni list Skanteja
Stranice istorije понедељак, 11 новембар 2024

Dnevni list Skanteja

Jedno od jakog oružja propagande komunističkog režima bila je štampa. Sloboda govora i štampe je pravo stečeno u 18. veku, formalno usvojeno...

Dnevni list Skanteja
Raskid Sekuritatee i KGB-a
Stranice istorije понедељак, 28 октобар 2024

Raskid Sekuritatee i KGB-a

Najstrašnija institucija rumunske komunističke države bila je Sekuritatea, stvorena po uzoru na NKVD, kasnije KGB. Struktura sa dvostrukom ulogom,...

Raskid Sekuritatee i KGB-a
Vasile Luka
Stranice istorije понедељак, 21 октобар 2024

Vasile Luka

Od kraja Drugog svetskog rata 1945. pa  sve do 1989. godine, Crvena armija je nametala komunističke partijske režime u zemljama Centralne i...

Vasile Luka
George Georgiu –Dež i Petru Groza /
Stranice istorije понедељак, 14 октобар 2024

Komunistička partija Rumunije i agrarna reforma

Prema marksističko-lenjinističkim tezama o sredstvima za proizvodnju, imovina je morala biti zajednička, svih onih koji su je koristili i...

Komunistička partija Rumunije i agrarna reforma
Stranice istorije понедељак, 07 октобар 2024

Rumunska vojna flota u Drugom svetskom ratu

Istorija rumunske vojne flote počinje sredinom 19. veka, kada se posle ujedinjenja dve kneževine Moldavije i Muntenije ujedinjuju i njihove...

Rumunska vojna flota u Drugom svetskom ratu
Stranice istorije понедељак, 23 септембар 2024

Nikolaje Titulesku i rumunska diplomatija u Evropi tridesetih godina prošlog veka

Diplomatije zemalja koje se vrte oko moćnih uvek imaju misiju da budu korak ispred događaja. One moraju dešifrovati trendove i namere ako je...

Nikolaje Titulesku i rumunska diplomatija u Evropi tridesetih godina prošlog veka
Stranice istorije понедељак, 09 септембар 2024

Slučaj Kulijanu

maja 1991. godine, oko 13 časova, u toaletu zgrade Univerziteta u Čikagu, pronađen je mrtav ugledni profesor istorije religija i pisac Joan Petru...

Slučaj Kulijanu
Stranice istorije понедељак, 17 јун 2024

Restaurisani rumunski spomenici iz Besarabije

Dana 27. marta 1918. godine, Besarabija ili istočna Moldavija između Pruta i Dnjestra ujedinila se sa Rumunijom nakon što ju je 1812. pripojila...

Restaurisani rumunski spomenici iz Besarabije

партнер

Muzeul Național al Țăranului Român Muzeul Național al Țăranului Român
Liga Studentilor Romani din Strainatate - LSRS Liga Studentilor Romani din Strainatate - LSRS
Modernism | The Leading Romanian Art Magazine Online Modernism | The Leading Romanian Art Magazine Online
Institului European din România Institului European din România
Institutul Francez din România – Bucureşti Institutul Francez din România – Bucureşti
Muzeul Național de Artă al României Muzeul Național de Artă al României
Le petit Journal Le petit Journal
Radio Prague International Radio Prague International
Muzeul Național de Istorie a României Muzeul Național de Istorie a României
ARCUB ARCUB
Radio Canada International Radio Canada International
Muzeul Național al Satului „Dimitrie Gusti” Muzeul Național al Satului „Dimitrie Gusti”
SWI swissinfo.ch SWI swissinfo.ch
UBB Radio ONLINE UBB Radio ONLINE
Strona główna - English Section - polskieradio.pl Strona główna - English Section - polskieradio.pl
creart - Centrul de Creație Artă și Tradiție al Municipiului Bucuresti creart - Centrul de Creație Artă și Tradiție al Municipiului Bucuresti
italradio italradio
Institutul Confucius Institutul Confucius
BUCPRESS - știri din Cernăuți BUCPRESS - știri din Cernăuți

Članstvo

Euranet Plus Euranet Plus
AIB | the trade association for international broadcasters AIB | the trade association for international broadcasters
Digital Radio Mondiale Digital Radio Mondiale
News and current affairs from Germany and around the world News and current affairs from Germany and around the world
Comunità radiotelevisiva italofona Comunità radiotelevisiva italofona

Provajderi

RADIOCOM RADIOCOM
Zeno Media - The Everything Audio Company Zeno Media - The Everything Audio Company