Xeri mari tu Românie
România s-alumtâ cu unâ dit nai ma mărli xeri dit istoria di ma nâpoi ș-cu tuti cripărli ți s-fac di sibepea aesta.
Tașcu Lala, 23.07.2024, 15:36
Xerea mari cu cari s-alumtâ România li adră autoritățli s-llia misuri ligati di darea a apâllei – tu aproapea 450 di câsâbadz ș-hori, dirmi 15% dit tuti localităţli la livel naţional, iu apa s-da cu ângrâdeari, maș la niscânti sâhăț. Prit localitățli zñipsiti ari ș-niscânțâ câsâbadz: Dorohoi, Târgu Neamţ, Târgu Ocna, Roman, Paşcani, Hârlău ş-unâ parti dit munițipiul Iaşi, naí iu suntu nai ma mărli cripări.
Di itia a xerillei sâ strâchirâ multi fântâñi, criscâtorilli di prăvdzâ dzâc că di ahântu soari ș-iarba s-uscă și prăvdzâli mâcâ ma pțân, iara mulțâ agricultori ș-chirurâ yipturli, ma multu aclo iu nu pot s-adarâ irigații (s-udâ loclu cu apâ cu agiutorlu a chiunghurlor).
Ta sâ-lli andrupascâ ațelli ți suntu zñipsiț, ministrul ali agriculturâ, Florin Barbu, avu luni unâ protâ andamusi cu reprezentanţâlli a bănțâlor comerțiali di la cari câftă cearei ta s-anvâleascâ ratili ș-tocurli ti fermierlli ți s-alumtâ cu xerea. Fermierlli lipseaști s-aproachi agiutor anamisa di 200 şi 250 di evradz pi ihtar ti câmpurli asparti, iara suprafaţa ți ari zñie pânâ tora easti di vârâ dauâ miliuni di ihtări la misur și oclliul-a-soarlui ş-di 100.000 di ihtări la gârnu și rapiţâ.
Catandisea easti confirmatâ ș-di sistemlu MARS di mutreari a câmpurlor agricoli dit UE, ți ș-ñicurâ, luni, luyurserli tu ți mutreaști producţia di yiptu adratâ di bloclu comunitar di estan, nai ma di simasie alâxeri hiindalui adrati la misur și oclliul-a-soarlui, ți avurâ zñie di la xerea dit vâsiliili dit notlu-apirita ali Evropâ.
“Tu ma multi părţâ dit chentru-notlu şi not-apirita a Evropâllei, meșli cirișar ş-alunar furâ para multu câldâroși, cu ma multi dzâli cându temperaturli maximi tricurâ di 35 di gradi Celsius, ți zñipsi yiptul di vearâ tu chirolu anda plantili dișcllidea”, aesti suntu luyurserli tu raportul dit soni di cathi mes al MARS. Uidisit cu spusa a organismului, xichea di ploai adusi cripări mări tu apirita ali Ungarie, apirita ali Românie şi Vâryârie.
Iara hâbărli di la spețialişțâlli româñi nu suntu buni niți ti chirolu ți yini. Tora di oarâ, gradlu di umpleari a aților 40 di lacuri di acumulari dit vâsilie dipusi niheamâ sum 80%, iara spețialișțâlli di la „Apili Români” luyursescu că va sâ scadâ ș-di aoa ș-ninti, iara până tu bitisita a meslui coefițientul di umpleari va s-agiungâ la vârâ 77%.
Instituţia dzâți că, tora, s-asiguripseaști apa brută di cari au ananghi benefițiarlli dit izvurli di pi suprâ tu sistem chentralizat, ama lâ fați tâmbihi a oamiñilor s-filiseascâ ma pțânâ apâ și s-acațâ tu isapi alternativi di țâneari ți şi filiseari diznău a apâllei tu activitățli dit nicuhiratâ, aclo iu s-poati.
Ti oamiñilli dit sectoarili industrial ş-agricol, spețialișțâlli adrarâ un ghid ti hârgiuiari ma pțânâ a apâllei, ți puteț s-lu aflaț pi frândz di internet a instituţillei. Pi di altâ parti, debitlu ali Dunâ la intrata tu vâsilie easti sum media di cathi an a meslui alunar, ama nu ari cripări di alimentari ti Chentrala Nuclearâ di Cernavodă.
Autor: Corina Cristea
Apriduțearea: Mirela Sima Biolan