Nomlu ali educaţie, tru debatu
Nviţământul românescu sndreadzi ti năi alăxeri.
Bogdan Matei, 15.07.2022, 20:04
Tru 32 di ani di post-comunism românesc, nu fu altă dumeni cama căftată ti alăxeri, multi ori bulversante, andicra di Educaţia. Cronica instabilitate politică feati ca la cumăndusearea a ministerlui di resort s’yină unu bairu di personaje, tuti cu vrearea s’inoveadză şi să-şi asiguripsească, aşi, posteritatea. Cum nu armasiră dipu multu kiro pi ipotisi, tut ti aprăftăsiră, fu anularea a reformelor promovate di predicesori. După trei dichenii di niacumtinată inovare, rezultatele s’vedu. Elevi şi părinţi, tuţ diadunu, stipsescu alathusea ţi u faţi alăxearea regulilor tru kirolu a agiocului. Românii cari pot alegu să-şi pitreacă tăifurli ti studio tru xinătati. Nai ma mintimeñi absolvenţă autohtoni aleg, tu arada a loru, s’fugă ditu văsilie. Nviţământul tehnic numata adară mari lucru, ase că easti tut ma zori s’aflli unu instalator ică un mecanic auto bunu masturu.
Din itia a stresului şi a tiñiiloru di cafi mesu ñiţ, niti zănatea di dascăl numata atradzi, ase că, maxusu pritu hori şi tru ñiţlli căsăbadz, la catedră suntu tut ma multu suplinitorllii. Acă ţifrili nu suntu totna concordante, studiile di specialitate spunu, tuti, ună rată mare di analfabetism funcţional tu arada a absolvenţăloru ali sculie românească.
Nolgica a aluştui peisaj dizolant, actualu ministru ali Educaţie tru guvernul PSD-PNL-UDMR, liberalu Sorin Cîmpeanu, dimăndă, tru arada a lui, alăxeri nsimnati tru domeniu, ti cari spuni că au scupolu s’ndreagă catandisea di lucre. Ase, tră triari scularlli, colegiile naţionale – titulatură data a nai ma buniloru licee din văsilie — va s’poată s’ndreagă a loru işiş examene di admitere ti ocuparea a 90% din numirlu di locuri. Alanti va s’armănă tra s’poată s’hibă ocupate dupu evaluarea naţională – testul pi cari, şi tru aestu kiro, lipseaşti s’lu treacă absolvenţăllii a primilor optu clase.
Ma multu, din 2024, ti admiterea la liceu numata va s’angreacă media amintată tru şcoala generală, ti care ministrul spune că, “ti amărtie ş’kiru relevanţa”. Şi la examenul di bacalaureat va s’aibă alăxeri. Proba scrisă facultativă, specifică a domeniului ică a profilului şi specializarillei, numata va s’condiţioneadză promovarea examenului. Şi dibutlu tru profesia didactică va s’hibă acutotalui alăxitu — dimăndă ministrul ali Educaţie. Uidisitu cu aestu, va s’aibă ună perioadă di stagiatură di un an, cari va s’hibă parcursă sum căndăsearea unui mentor, şi va s’hibă alăxită turlia di organizare a titularizării tru nviţământ.
Noile proiecte a nomurloru educaţiei va s’hibă tru consultare publică cama di un mesu di dzăli, până tru 17 august. Iara comentatorii spun că, idyea cu multi iniţiative legislative nkisiti di la Guvernu, şi aesta ari căbili s’hibă cu multi alăxeri.
Autoru: Mihai Pelin
Armânipsearia: Taşcu Lala
