Voltă virtuală a băseriţloru maramureșeani ditu lemn
Aştirnutu tru nordul ali Românie, Maramureșlu easti ună regiune multu muşeată ditu videala turistică, di itia a muşuteaţăllei cu fisea şi a averloru etnofolcloriţi.
Daniel Onea, 15.01.2022, 17:08
Aştirnutu tru nordul ali Românie, Maramureșlu easti ună regiune multu muşeată ditu videala turistică, di itia a muşuteaţăllei cu fisea şi a averloru etnofolcloriţi. Adză nă dănăsimu dinintea a veclliloru băseriţ di lemnu di aoa, pi cari puteț s’li videţ ditu iţi kiuşe a lumillei, di itia a născăntoru piryuri virtuale adrati pritu unu şingiru di proiecte aleapti.
Româñilli sunt un populu criștin, iara băsearica easti aştirnută tu misuhorea a hoarăllei, idyealui cum și Dumidzălu easti nolgica a Universului, spuni Maria Mirela Poduț, di la Centrul giudeţeanu tră conservarea și promovarea a culturăllei tradiționale Liviu Borlan” Maramureș:
Centrul a nostru giudeţeanu vru s’bagă tu valoare aesti monumente. Singirlu a aluştoru proiecte fu nkisitu di Centrul giudeţeanu tră conservarea și promovarea a culturăllei tradiționale Liviu Borlan” Maramureș ninti ta s’nkisească actuala pandemie, cându nică nu șteam că va s’dizvărtimu ahătu multi activităț online. Tru perioada 2018-2020, pritu proiecte di idyea turlie, eara cercetate băseriţ veclli ditu alti trei zone etnografiţi: Țara Chioarului, Țara Lăpușului și Țara Maramureșului. Tru 2021, documentarea s-teasi tru zona Țara Codrului, aţea di a patra zonă etnografică, aflată parțial tru giudețlu Maramureș. Aşe, s’bitiseaşti un ţiclu ţi ari scupolu s’adară ună imagine panoramică a tutulor băseriţilor ditu lemn cu statut di monumentu aflate tru aţeali patru zone etnografiţi a Maramureșlui: Maramureșlu istoric, Țara Chioarului, Țara Lăpușului și Țara Codrului.”
Protili atestări ngrăpsiti a localităților ditu zona Codrului alăncescu tru secolu XIII-ţi. Ghini ma căţe fu aleaptă aestă regiuni? Maria Mirela Poduț, di la Centrul giudeţeanu tră conservarea și promovarea a culturăllei tradițională Liviu Borlan” Maramureș:
Easti aştirnută tru nord-vestul ali Transilvanie, reprezintă un spațiu ghini zuyrăpsitu ditu videală etnografică. Pi hiotea a kirolui s’vidzură influențe multiple ditu partea a regiunilor etnografiţi ditu viţinată. Alli si spuni Zona Codrului, di itia că tru tricutlu kiro eara anvălită di păduri mări di cupaciu și di fag, ama adză tru amprotusa suntu vălliurli şi ohturli a llei. Băseriţ di lemn ditu Zona Codrului — Piryuri virtuale” easti un proiect ahărdzitu ti cercetari și promovarea a unui numir di 18 di băseriţ veclli ditu lemnu, cu statut di monumentu istoric, cari nica s’păstreadză tru ună zonă etnografică teasă pi suprafața a giudeților Maramureș, Sălaj și Satu Mare. Proiectul, cofinanțat di Administrația a Fondului Cultural Național, fu dizvărtitut tru perioada agustu-brumaru 2021 di cătră Centrul giudeţeanu tră conservarea și promovarea a culturălleii tradiționale Liviu Borlan” Maramureș, tru harea di beneficiar, deadunu cu opt parteneri — instituții și organizații ditu aţeali trei giudeți cari au câti un fragmentu di Codru.”
Băseriţli ditu lemn ditu aestă zonă sunt monumente di arhitectură aproapea nicunuscuti a publiclui largu, avânda parti până tora di sinferlu a unui numir cama ñicu di specialiști, spuni Maria Mirela Poduț:
Informațiile tu ligătură cu aesti edificii di cultu ditu lemnu suntu relativ pțăni. Născănti numata fură actualizate ditu giumitatea a añiloru ‘70, di anda fură tipusiti. Proiectul a nostru vru să scoată tu videală prica di băseriţ di lemnu ditu Țara Codrului, nica kiskinu tănuti, cu istoria, minutişurli arhitecturale, picturli și pirmituserli a lor. Era adrati piryuri virtuale tră băseriţ. Aestea au trăsături cari le particularizeadză și, tru idyiulu kiro, li integreadză tru ansamblul a biseriţilor ditu lemn ditu România. Easti importantu că, ditu aestea, șase ș’ţănură nica destinația di lăcașe de cult, deservinda comunităț religioase ñiţ și multu ñiţ. Ca tru añilli di ma ninti, proiectul avu dauă componente prinţipale: cercetare și promovare. Tră lucurlu di cercetare s-ufilisiră informații ditu arhivă – studii și articole ngrăpsiti di specialiști ditu domeniili a artăllei, istoriillei și arhitecturălleii — adăvgati cu informații loati ditu teren. Tră cathi unu ditu monumentele vizate s-adrară piryuri virtuale și caduri ţi au scupolu s’yilipsească catandisea di tora a băseriţlor, tuti informațiile loati sum turlie di textu și di imagine potu s’hibă vidzuti tru secțiunea băseriţ di lemn” a website-ului codru.culturamm.ro”
Ună altă componentă tru premieră a proiectului și a site-ului easti secțiunea lăcașe kiruti”. Pritu aesta, autorllii a proiectului vor s’valorifică, ahătu cătu nica s’poati, prica kirută a patrimoniului ditu zona a Codrului, tru ună turlie virtuală, electronică. Ase, suntu prezentati unu baiuru di informații yilipsitoari și caduri cu băseriţ ditu lemn cari s-anălţară unu kiro ma ninti tu aesti hori, ama cari numata suntu tu aestu kiro ti amărtie.
Autoru: Daniel Onea
Armânipsearia: Taşcu Lala
