Dzălili LittleLIT – nai ma importantu eventu tu aestă toamnă ahărdzitu
Cama di 650 di cilimeani s-hărsiră di atelierili, lecturile publiţi și lansărli di carte ditu cadrul a proiectului Dzălili LittleLIT – Deadunu, nai ma importantu eventu aliştei toamnă ahărdzitu a litearaturălleii tra cilimeani și tinirami, organizat di Asociația Di Pirmithu. Kiro di ună stămână, s’ţănură cama di 25 di eventuri online ahărdziti tra elevi: atelierele di lectură țănute di autorllii români di cărți tra cilimeani și tineret tru școli ditu București, Timișoara și Cluj, activități ahărdziti tra profesioniștillli ditu sfera a litearaturăllei tra cilimeani (autori, ilustratori, traducători, editori, comunicatori, librari) -,eventuri ahărdziti tra publiclu larg.
Corina Sabău, 16.11.2021, 08:25
Cama di 650 di cilimeani s-hărsiră di atelierili, lecturile publiţi și lansărli di carte ditu cadrul a proiectului Dzălili LittleLIT – Deadunu, nai ma importantu eventu aliştei toamnă ahărdzitu a litearaturălleii tra cilimeani și tinirami, organizat di Asociația Di Pirmithu. Kiro di ună stămână, s’ţănură cama di 25 di eventuri online ahărdziti tra elevi: atelierele di lectură țănute di autorllii români di cărți tra cilimeani și tineret tru școli ditu București, Timișoara și Cluj, activități ahărdziti tra profesioniștillli ditu sfera a litearaturăllei tra cilimeani (autori, ilustratori, traducători, editori, comunicatori, librari) -,eventuri ahărdziti tra publiclu larg.
“Deadunu”, tema ediției di estanu, fu aleaptă special tra s’aducă ună contrapondire la cadrul social di adză, populat di frixi, singurlăki și izolari.
Scriitoarea Victoria Pătrașcu, una ditu thimilliusitoarili a Asociațiillei Di Pirmithu: “Cându lu-minduimu aestu proiectu, dimi aoa şi unu anu, nu mindueamu că va s’himu tu idyea catandisi, tutu ncllişi tru casi. Vreamu s’nă hărsimu deadunu cu cilimeañillii, s’himu deadunu cu elli, s’lă ascultăm ntribărli. Ti amărtie, lucărli nu s’feaţiră aşi cumu vrumu, ama aesta nu nsimneadză că nu putem s’himu deadunu baş nica și tru condiții greale ca pirmthusearea LittleLIT s’ducă ma largu mult muşeatu. LittleLIT nkisi ditu ună colaborare a Asociaţiillei Di Pirmithu și EUNIC, tru cadrulu a Dzăliloru Litearaturăllei Europene. Noi avumu aclo tu ahurhită unu ñedzu, fu un proiectu pritu cari vrumu s’lli duţemu scriitorllii di literatură română contemporană tra cilimeani cătră ghivăsitori și elli să-lli cunoască pi atelli cari fac pirmituserli. Criscumu aestu ñedzu și tru 2019 fu ună protă ediție cari avu numa LittleLIT Yilipsiri, tru cari avumu un parteneriat cu 5 institute culturale xeani. Avumu atumţea 5 scriitori xeñi călisiţ cari țănură workshopuri tra scriitorllii români, noi vrumu multu di multu ca scriitorii români s’aibă exemple di bună practică și să știba cum potu să s’facă ma cunuscuț, cum să scrie ma ghini, cum să-și rafineadza scrisul. Și tut atumtea ndreapsimu andamusi cu potențialii gghivăsitori, lli-adusimu aești scriitori xeñi cătră cilimeañi, tru școli ică tru medii ma difavorizate, iu cilimeanii nu au acces la cultură.”
Programul “Dzălili LittleLIT – Deadunu” fu minduitu tra s’cundilleadză simasia a cartillei și a ghivăsearillei tru dizvoltarea cilimeanilor și tra s’lă da alustoru ucazea ta s’cunoasscă cărță ţi lă si adreseadză și pe atelli cari li ngrăpsiră. Isa-isa, proiectul ș-pripusi s’ndreagă un spațiu a dialoglui anamisa di profesioniștilli a litearaturălleii tra cilimeani (scriitori, editori, profesori, promotori ai lecturii) ditu România și ditu alte văsilii europene. Ase, Asociația Di Pirmithu ma largu lu’anvărtuşeadză dialogul cu școlile și cadrele didactice, pripunanda a profesorilor metodi concrete tra s’ufilisească literatura tra cilimeani tru predarea a conținuturilor ditu programa școlară. Zburămu cu Victoria Pătrașcu ti ananghea alăncearillei Asociația Di Pirmithu, tru 2018:
“Canda vără turlie earamu maş noi și kiruţ tru marea literatură română și nă si păru niandreptu ca ma largu litearatura tra cilimeani s’hibă lugursită ună Cenușăreasă a litearaturălleii. Nu avea atumţea, niţi tora nu ari premii tra litearatura română tra cilimeani ică ma s’aibă nu s’duruseasti. Cu tuti aesti, ari tutu ma mulță scriitori di literatură tra cilimeani, scriitori cari au tut ma multu succes. Ună parte ditu noi agiumsiră cu kirolu la pănăyiruri internaționale di carte, chiar la Pănăyirlu Internațional di Carte tra Cilimeani di Bologna, cari easti ţiva extraordituar, și dukimăsiră tutu ma multu importanța a litearaturălleii tra cilimeani tru lume. Easti ună literatură cari formeadză ghivăsitori, ună literatură cari criscu an di an.
Acă vinderli di carti scădzură, litearatura tra cilimeani easti pi un trend ascendant, literatura tra cilimeani aduţi păradz și aesta lipseaşti să’lli sinfirisească editorlli. Mulți ditu elli dukiră și tamama ti aţea feaţiră colecții speciale, dukiră că litearatura tra cilimeani aduţi și hăirlătiţi materiale, anaparti di aţeali ţi li cunuştemu: ta s’creasca năiilliii ghivăsitori ta s’crească psihiclu a cilimeanilor, sa’lli agiută tu dizvultari. Ma s’nă turnămu la momentul 2018, cându thimilliusimu Asociaţia Di Pirmithu, lucărli eara cama slabi ma lai andicra di cumu suntu adza și ași minduimu s’nă profesionalizăm.
Aveam și niscănti exemple, multe ditu eale ditu zona a văsiliilor nordiţi, cari nă spunea că atumţea când himu deadunu putem s’adramu ma multe lucruri. Și tamama aşi s’feaţi, earamu ună parei di patru scriitoare, Adina Rosetti, Laura Grünberg, Iulia Iordan și cu mini, cari nkismu aesta Asociație Di Pirmithu.
Ama iată că dupu trei ani distanță n’adunămu vără 20 di scriitori, avem trei cărvăñi cari agiumsiră tu dzăţ di hori și sute di ateliere cu cilimeanilli la activ. Tutunăoară, ndridzemu şi aestu eventu, Dzălili LittleLIT, sumu turlia a unui festival di literatură tra cilimeani. Ma nău avem și un canal di youutube pe cari vremu să-lu dizvoltăm.”
Aţeali trei mari lansări online di carte a oaspitiloru speţiale ale ediției Dzălili LittleLIT ditu acest an – scriitoarea suediză Åsa Lind, scriitoarea elvețiană Dana Grigorcea și scriitoarea română Lavinia Braniște — adunară cama di 2000 di tineri ghivăsitori. Di idyiulu succes s-hărsira și aţeali dauă mari eventue ahărdziti tra specialiștillli și aţiloiru sinfirisiţ s’nveaţă ma multe ti literatura română contemporană tra cilimeani și tineret – Incubatorul-webinar cu tema “Piața autohtonă di carte tra cilimeani: ună lumi maghică cu probleme pimintești” și Masterclass-ul susțănut di oaspitli speţiale.
Autoru: Corina Sabău
Armânipsearea: Taşcu Lala
