S’băneadză Văsillelu!
Dumidză s-u arihătipsească văsiloañea, s’băneadză văsillelu ! Acăţaţ cu gaileadzlli tut cama mulţă di pi globlu, nu mindueamu că aestă hăbari va s’yină vărăoară. Ghini ma, cadealihea, ştim că vărnu nu easti nimuritor. Tru kirolu ditu soni, ahurhimu s’videmu cum s’bitiseaşti secolul XX, cum polimili di cari mindueamu că ascăpămu ti daima s’dizvărtescu tru mplină mediatizare, cum alăncescu lenu turlii di crize şi cum keru liderlli cari alăsară toru tru aestu secol.
Marius Tiţa, 12.09.2022, 17:27
Dumidză s-u arihătipsească văsiloañea, s’băneadză văsillelu ! Acăţaţ cu gaileadzlli tut cama mulţă di pi globlu, nu mindueamu că aestă hăbari va s’yină vărăoară. Ghini ma, cadealihea, ştim că vărnu nu easti nimuritor. Tru kirolu ditu soni, ahurhimu s’videmu cum s’bitiseaşti secolul XX, cum polimili di cari mindueamu că ascăpămu ti daima s’dizvărtescu tru mplină mediatizare, cum alăncescu lenu turlii di crize şi cum keru liderlli cari alăsară toru tru aestu secol.
Istoria Văsiloañillei fu scriată tru kirolu a banăllei aproape un seculu, şi tru kirolu a dumniillei a llei, nai ma marea ditu Regatul Unit şi a daua ditu istoria a lumillei, după Ludovic Soarli ali Franţă. Cadealihea, longevitatea easti ună performanţă şi n’aduţi aminti că dada a văsiloañillei, tut cu numa Elisabeta, bănă 102 añi iara nicukirlu a văsiloañillei, prinţul consortu Philip nă alăsă anlu ţi tricu, cu maş unu mesu ninti tra s’ncllidă un secolu. Văsiloañea Elisabeta a II-a bănă 96 di ani şi fu multu di multu nvirinată di moartea prinţului consort, cu cari tricu ună bană muşeată şi lungă.
Istoria a văsiloañillei Elisabeta a II-a s-ngrăpsi tru cathi sticu di oară şi easti istoria a lumillei tru aestu ditu soni seculu. Tru aestu kiro viniră pi arada 15 di premieri britaniţ, aţelu ditu soni ditu arada aluştoru, Liz Truss ţi u andămusi văsiloañea tru aţea ditu soni apariţie publică a llei. Cu alti zboară, văsiloanea Elisabeta a II-a ş’feaţi borgea andicra di văsilie şi di Commonwealth până tru oara ditu soni, cu aţeali ditu soni kicuti di puteari. Cara văsiloanea s’avea amintată cu perspectiva văsilikească maş tru un plan secundu, hillilu a văsiloañillei, văsillelu Charles al III-lea fu ditu ahurhită pi linia directă ti tron.
Tru aestă istorie easti yilipsită totna criza dinastică ditu 1936, cându văsillelu Eduard al VIII-lea abdică, di lu bagă pi ipotisi fratili a lui, Albert, dinintea a unei borgi ti cari nu eara andreptu. Agiumsi văsille sumu numa di George al VI-lea şi avu dumnilla tru momentele lăhtăroasi a Doilui Polimu Mondial. Fu totna andrupătu di văsiloanea a lui, Elisabeta, şi di clirunumsitoarea a tronlui, tut Elisabeta. Văsillelu muri la maş 56 di añi, ase că Elisabeta fu călisită s’llia multu ayoñea, tru 1952, prerogativili văsilikeşţă. Tru aestu an fu sărbăturisitu Jubileul di Platină, nai ma lungă dumnille a unui suveran britanic.
Tru tut aestu kiro, Charles fu prinţu clirunumsitoru, cu ună bană ţi u tricu acutotalui anamisa di duñeauă. Tut ţi ari adrată prinţul tru bana a lui fu evenimentu tratat public. Româñilli ş-aduc aminti că prinţul, tora văsillelu Charles a Regatlui Unit, u află România, cu muşuteaţa a niscăntoru localităţ şi zone tru cari timpul canda s’dănăsea. Vini la Viscri, bănă aclo, adră ma multi emburlăki locale, ecologhiţi, s-priimnă pritu hoară şi ma largu, feaţi muabeti cu oamiñilli. Un cadealihea lucru iasi tru videală pritu aesti imagini cari nă feaţiră s’nă xanaamintămu. Cama multu, când era prinţu, văsillelu Charles al III-lea zbură cu tiñie ti România, ti muşuteaţa a văsiliillei a noastre.
Nu lipseaşti s’dipunemu păn tru kirolu al Vlad Ţepeş tra s’videmu ligături di soie anamisa di casa văsilikească britanică şi atea di la noi. Văsillelu Mihai ali Românie eara soie dupu afendă-su cu văsiloañea Elisabeta iara dupu dada cu prinţul consort Philip. Văsillelu Mihai u andămusi yinitoarea a lui nicukiră, Ana di Bourbon-Parma la numta ditu 1947 a soţlui a lui ditu ficiurami, Philip, cu yinitoarea văsiloane Elisabeta a II-a.
Realitatea easti ahătu babaşcă şi lărgurie şi va si s’ngrăpsească multu kiro şi cu sinferu. Idyealui va si s’ngrăpsească şi ti naua eră, aţea a văsillelui Charles al III-lea cari tora ahurheaşti. Va s’hibă ună di mximă responsabilitate şi cum văsiloanea fu un exemplu şi ună urneki ti miliardi di oameni, easti ună urneki şi un exemplu prota ş-prota ti hillilu a llei, văsillelu cari yini tora clirunomu pi tron. Neise, s’băneadză văsillelu !
Autoru: Marius Tiţa
Armânipsearea: Taşcu Lala
