Ţi sarbatorim/gh’iurtusim la 1 Decembrie

Marea sărbătoare a român’ilor di la 1 Decembrie fu însuţâtă, mai ahoria în mass media, di ună serie di confuzii, necunoaşteri, sau dip şi elemente di propagandă revizionistă. Niţi termenil’i nu sunt corecţu/ghine utilizaţ sau în clara a lor accepţiune. Tru ahtare turlie di situaţii, istoria faţe leadzea, easte singurulu elementu solid di referinţă şi nâ pitreaţe la faptile a momentului, la documentile a ţilor dzâle, tru care nu aflăm niţe anexarea de tip anschluss”, niţe ocupaţia militară, niţe arăchirea sau smuldzerea di provincii di la state care nu exista atumţea sau di la imperii care avea dispărută. Să faţem aestu lucru tra să achicâsim că, la 1 decembrie 1918, delegaţâl’i a român’ilor din Transilvania, Banat și Țara Ungurească”, după cum apare în Rezoluţiunea di-tru aţea dzuuă, si adunară la Alba Iulia şi votară, cităm iar di-tru aestu document, unirea a ţilor român’i şi a tutulor teritoriilor locuite di el’i cu România”. Unirea easte singurulu termen folosit aoa şi un secol, di cătră aţel’i implicaţ, trâ definire acţiunea a lor. Ma că si nu cunoşteam deja, easte ghine să ştim că majoritatea a liderilor a român’ilor implicaţ tru evenimentele di atumţea şi tru întreaga alumtă di emancipare a român’ilor din Transilvania eara specialişti în drept, ninca şi cu titlul di doctor, la mările universităţ austriaţe. Probitatea a lor în domeniu easte ninca un argumentu trâ aţel’i care caftă averulu istoric şi nu propaganda revizionistă ţi are faptă ahât di multu arău a Europâlei şi a lulmilei întregi. Aşi maca, la 1 decembrie 1918, delegaţâl’i ofiţiali a român’ilor din teritoriile a fostului imperiu austro-ungar votară unirea cu România, reuniţ hiinda la Alba Iulia. Reprezentanţâl’i a român’ilor nu eara alepţâşi cumţido, că eara după criterii clare. Cu doauă săptămân’i năinte, lideril’i a român’ilor şi aţel’i a ungurilor si avea adunată pi sobor la Arad tra să discută di v’initorulu a Transilvanil’ei. Cu un stat în descompunere şi în pragulu a unei revoluţie comunistă, oficialil’i unguri nu reuşiră să depăşească modul/turlia catastrofală tru care l’i-avea mutrită, di secole, pi românil’i transilvănean’i, ahtare turlie că aeste negocieri eşuară/si dusiră chirute. A Român’ilor nu lă mai arămase dicât să-şi decidă singuri soarta, cum avea faptă şi alte popoare chentral-europeane, după principiile wilsoniane. Iar aestu v’initor are însemnată, de la arhiusită şi clar, unirea cu România, statulu a tutulor român’ilor. Convocarea la Marea Adunare Populară di la Alba Iulia arhiusea cu ună propoziţie categorică: Istoria nă cl’eamă la fapte. Eara definite 12 categorii di delegaţ, di la episcopil’i român’i, la reprezentanţâl’i a lucrătorilor organizaţ”, şi di la reprezentanţâl’i a societătilei culturală şi a reuniunilor di mul’eri”, la şcol’i, studenţâ şi garda naţională. Aţel’i mai mulţâl’i delegaţ, câte ţinţe, v’inea din partea circumscripţiilor electorale. Toţ avea aşi numitile credenţiale şi toată procedura fu tratată cu stricteţe, numirulu di delegaţ fu stabilit la 1228. Toţ aeşti reprezentanţâ a român’ilor decisiră, la Alba Iulia, aoa şi un secol, să si unească, el’i şi pământurile iu au locuită/bânată di totâna, cu România. Aestă rezoluţie fu dusă la Bucureşti, a regelui şi autorităţlor a Româniil’ei, care au demarată procedurile legale di aprobare şi ratificare a uniril’ei decisă plebiscitar la Alba Iulia. La 13 andreu 1918, la Bucureşti, easte emis Decretulu-regal tru ţe mutreaşte apofasea a Adunarilei Naţională din-tru Alba Iulia ama Leadzea trâ ratificarea Uniril’ei a li Transilvanie cu România fu emisă un an mai târdzâu, după ţi Congresulu di pace di la Paris aprobăă aeste apofase populare. Primulu articol are tot aţeluşi conţânut tru daule documente: Ţânuturile/locurile cuprinse/acâţate tru apofasea a Adunaril’ei Natională di-tru Alba Iulia di la 18 noiembrie (1 decembrie) 1918 sunt si arămân trâ totâna/eta etilor unite cu Regatulu a Româniil’ei. Aşi, la 1 andreu, anulu aestu, nu avem marcată niţe anexarea şi niţe cotropirea/anăpădirea a vreunei/vârnei provincie, niţe naştirea a Românil’ei, niţe macarim un secol de independenţă, că pur şi simplu ună sută di ani di cându, la Alba Iulia, reprezentanţâl’i a român’ilor majoritari di totâna votarăt unirea cu România, un stat care exista deja, nu si formăă atumţea, ună ţară ţi are alumtată arada di democraţiile ţe au amintată Primulu Polim Mondial. Anterior/ninte, reprezentanţâl’i a român’ilor din Bucovina şi, respectiv, Basarabia, avea votată, tru adunări democratic constituite, unirea a luştor privincii cu România. Aşi, la Alba Iulia, si bitiseaşte procesulu prin care român’il’i ţi avea bânată, până atumţea, sum imperiile multinaţionale de tristă amintire, îşi vota liber v’initorulu şi soarta, unirea cu țara mamă România”, după cum scriie în rezoluţia di la Alba Iulia, di aaoa şi un secol.

Marius Tiţa, 09.12.2018, 21:53

Autor: Marius Tiţa

Armânipsire: Hristu Steriu