Protili evenimenti a stâmânâllei ți tricu 22.03 – 28.03.2020
Pandemia di coronavirus ma largu fați victimi tru Românie. Fu apufusitâ treia ordonanțâ militarâ
Mihai Pelin, 29.03.2020, 22:15
Pandemia di coronavirus ma largu fați victimi tru Românie. Fu apufusitâ treia ordonanțâ militarâ
Tru România, creaști numirlu a ațiloru infectaț cu năulu coronavirus și idyealui și a morțâloru. Idyea cum tu alti craturi, cazurli letali s’nreghistreadzâ maxus la oamiñilli tu ilikie, oamiñi cu ilikia ma mari di 65 di añi, cari au imunitatea ma scâdzutâ şi au și alti lângori. Di ñiercuri, restricțiili bâgati di autorităț suntu cama serti. Meatrili suntu ngrâpsiti tru treia ordonanțâ militarâ apufusitâ di la bâgarea tu practico, stâmâna ți tricu, a catandisillei di ananghi tu tuti locârli a cratlui.
Documentul pruveadi un kiro ma mari, dimecu anamisa di oarili 06:00 şi 22:00 a restricţiilor di urdinari a tutâlor persoanilor, restricții ți eara apufusiti, tu ahurhitâ, mași tu kiro di noapti. Ari ama și excepţii: urdinarea tru sinfer profesional, trâ ancupârari, icâ trâ asistenţâ medicalâ. Nica suntu exceptati urdinărli di furñii ntimilleati, catacum mutrearea-a cilimeanlui, asistenţa-a oamiñiloru tu ilikie, lândziti icâ sicaț, urdinărli șcurti aproapea di casâ/nicukiratâ ligatu di lucârlu fizic individual a oamiñiloru.
Urdinarea cu scupolu ti donarea sândzu la țentrili di transfuzie sanguină easti unâ altâ excepţie, ama şi urdinarea tru scâpo uminitaru icâ di voluntariatu, urdinarea trâ ndzidzeari huzmețli agricoli icâ urdinarea-a producâtorlor agricoli trâ dari-loari produsi agroalimentari. Autoritățli apufusirâ urdinarea-a ilikia di 65 di añi ș’cama nafoarea-a casillei icâ a nicukiratâllei mași anamisa di oarili 11:00 şi 13:00. A deapoa aesti, mași trâ itiili: ancupârărli, asistenţâ medicalâ, mutrearea alțâ oamiñi, huzmetea fizicâ individualâ, anânghiserli a prăvdzâloru di companie/domestiți, huzmeț agricoli, icâ atumțea cându muri un insu ditu fumealle.
Tra s-veadâ cu ți furñie urdinâ, atelli ți iesu din casâ lipseaști s’aibâ cu elli legitimația di lucru icâ unâ adeverințâ vulusitâ di angajatoru, i unâ declarație ti cari elu va s’da giueapi, ngrâpsitâ di cu kiro. Tuti persoanili ți intrâ tru România suntu izolati la domiciliu icâ bâgati tru carantinâ. Nu dip tu soni, suntu curmati tuti azbuirărli câtâ Frânție și Ghirmânie și tu-a-nâpoi, ama și ațeali interni, ahurhindalui cu 25 di marțu, ti un kiro di 14 di dzâli.Tutunâoarâ, easti curmatâ ti un kiro lucârlu tru cabinetili di medicină dentarâ, ma pțânu intervențiili stomatologhiți di ananghi, și suntu ncllisi magazinili, ma pțânu ațeali alimentari, veterinari, farmaciilor şi ațeali ti larea strañili/ curăţătoriili.
Gheavasea tu bâseriț s-țâni fârâ embistimeñi, cânatrea-a prefțâloru poati s’hibâ avdzâtâ online. La pâtigiuni, ncurunări și ngrupări pot s’llea parti nai cama multu 8 inși. Prezidentul Klaus Iohannis lâ câftă a cetățeañiloru — maxus a pensionarloru — s’tiñiseascâ orlea-zorlea arădzli di lucru şi urminiili a autorităţilor, tra s’amintâ kirolu scumpu tru cari sistemlu medical s’poatâ s’lli yitripseascâ ațelli ți suntu infectaţ. El deadi asiguripseri câ autoritățli fac di câbili ta s-u-nâstreacâ cu ghini criza.
Guvernul a Româniillei și Banca Națională loarâ năi meatri icuonomiți și financiari trâ nâstrițearea-a crizâllei
Tru contextul a crizâllei di coronavirus, numirlu a contractiloru di lucru ți furâ curmati tru Românie criscu. Guvernul lo apofasi câ a lucrâtorloru a curi contracti suntu curmati ti un kiro s’lâ si pâlteascâ 75% ditu tiñia di cafi mesu ditu fondul di asiguripseri trâ șomaj, tu kirolu a catandisillei di ananghi. Uidisitu cu țifrili ufițiali, numirlu a lucrâtorloru activi tru Românie eara di 5,6 miliuñi tu inșita-a meslui șcurtu.
Executivlu dimândă și alti programi di agiutoru. Ași, fu vulusitâ unâ ordonanță cari pruveadi câ em persoanili fiziți em ațeali juridiți cari au rati la bănțâ pot s’li amânâ până la 31 di andreu, anlu aestu, cara amintatițli furâ zñiipsiti directu icâ indirectu di pandemia di COVID-19. Cu meatri ta s’agiutâ lucârlu hâirlâticu n’pâzări, tru aestu kiro di criză, vini și Banca Națională, cari apufusi, tru unâ andamasi di politicâ monetară di ananghi, ñicurarea a toclui clleaie cu 0,5 puncti proțentuali, di la 2,5%, la 2%.
Mânuclliul di meatri vulusitu di BNR nica pruveadi darea lichiditati a instituţiilor di mpârmut pritu operaţiuñili reversibili cu titluri di stat, cu scupolu ti asiguripsearea-a unlui lucru fârâ dânâseari a pâzarillei monetarâ. Unâ altâ apofasi spuni ti ancupârari titluri di stat tu lei ditu pâzarea secundară, cu scâpo ti anvârtușearea-a lichiditatillei structuralâ ditu sistemlu bancar, ta s’ndrupascâ finanţarea tru buni condiţii a economiillei realâ şi a sectorlui public.
Ministurlu român a sânâtatillei, Victor Costache, demisionă
România ari un nău ministru a sânâtatillei, dupâ ți Nelu Tătaru, ți ma ninti eara secretar di stat, deadi, gioi, giuratlu ta s’intrâ pi ipotisi. El fu aleptu dupu ți ministurlu di ma ninti icâ, Victor Costache, demisionă. Idyealui cum tu alanti craturi europeani zñiipsiti di coronavirus, pandemia aduți mări zñii și tru România. Nai pțânu toradioarâ, tru spitalili românești nu suntu duri hâlățli di protecție, a deapoa ațeali ți suntu tora, nu suntu duri. Yeațârlli spunu câ bana a loru easti tu piriclliu cathi dzuuâ. Easti yilipsitoru cazlu a Spitalui Județeanu ditu Suceava.
Unâ mari parti ditu româñilli cari murirâ di itia-a coronaviruslui eara paciențâ internaț tru aestu spital. Tutunâoarâ, ditu ațeali aproapea 100 di cadri medicali infectati tru tutâ vâsilia, cama di 80 suntu ditu Suceava – yeațrâ, asistenti medicali și infirmieri. Unitatea medicală fu ncllisâ trâ dezinfectari, managerlu a llei fu demis și easti nkisitâ unâ anchetâ penalâ. Pi lista-a unităţlor medicali contaminati suntu și alti spitali di București, Galaţi icâ Deva.
Agiocurli Olimpiți di vearâ di Tokyo furâ amânati
Ediția 2020 a nai marlui evenimentu sportiv a planetâllei, Agiocurli Olimpiți di vearâ, ți lipsea s’țânâ tru Japonia, fu amânatâ trâ anlu yinitoru, di itia-a pandemiillei di coronavirus. Apofasea easti istoricâ câțe, vârnâoarâ, tu kiro di iriñe, Agiocurli Olimpiți nu furâ curmati icâ amânati.
Armânipsearea: Tașcu Lala
