Eveniment top – 15.08.2015

Roxana Vasile, 14.08.2015, 12:58

Seaţitâ tu Românii

Greua câroari di veara aestâ cari agudi aproapea tutâ vâsâlia, asparsi ahât producţiili agricoli, ama şi urdinarea pi apâ pi sectorlu românescu a Dunâl’ei. Câroarea şi lipsa a ploilor dit aeşţâ dit soni doi meşi asparsirâ 900 suti di n’ii di hectari di loc agricol.

Seaţita asparsi cama di un sfertu dit culturli di ţereali di estan — dzâc reprezentanţâl’ii a fermierilor. Nai ma asparti suntu culturili di misur, soia, gârnu, rapiţâ, lilicea a soarilui, ama şi legumili ş-fructili. Lucrâtorl’ii s-aşteaptâ s-aibţ chireri di cama di dauâ miliardi di euro, pâradz ţi pot s-creascâ maca temperaturli armân cum suntu şi ma s-nu da ploai.

Şi sistemlu di adâpari, aspartu aproapea 90%, lipseaşti s-hibâ andreptu. Tora, suntu buni ti adâpari maşi 300 di n’ii di hectari, andicra di 3,3 milioani di hectari câti earau tu anlu 1989. Ministerlu a Agriculturâl’ei dzâţi că lipseaşti un 1 miliardu di euro ti s-bagâ disnău pi cicioari sistemlu naţional di irigaţii şi ari nâdia s-u adarâ dit pâradz eurpen’i.

Reprezentanţâl’ii a nai ma mărilor suţati di producătoril agricoli dit Românii va s-zburascâ, Luni, 17 di Avgustu, la Ministerlu a Agriculturâl’ei, ti ghiderli a seaţitâl’ei mutrinda culturli agricoli şi protili soluţii ti agâlisearea a ghiderilor aluştui fenomen. Seaţita asparsi, isa, şi urdinarea a pamporilor pi Dunâ, câ ţe s-imnâ multu pi ayalea.

Apa scâdzu multu, şi navigaţia fu dânâsitâ. Transportatorl’ii maritimi au borgea s-n’icşureadzâ viteza di imnari. Dapoaiai, ti furn’iea că fu ingustati, adunati, căl’iurili di navigaţie, pi nâscânti segmenti, pamporli lipseaşti s-aşteaptâ ta s-treacâ zona. Tu Delta pi cari Duna ou adarâ cându s-vearsâ tu Amarea Lai, dzâţ di canali suntu colmatati şi suti di turliii di peşţâ chirurâ ti furn’iea a nivelui scâdzut a apâl’ei. Catandisea nu va s-hubâ cama bunâ tu chirolu ţi s-aproachi, câ ţe prognoza a hidrologilor aspuni unâ scâdeari continuâ a nivelui a aarâului, ti nica vârâ stâmânâ.

Inflaţia di cathi an – la un nău minim isturic

Inflaţia di cathi an tu Românii armasi nica pi un loc negativ tu meslu Alunar, la minus 1,7%, şi agiumsi la un nău minim isturic tu aeşţâ dit soni 25 di an’i, uidisit cu datili pitricuti di Institutlu Naţional di Statisticâ.

Motor a criştearâl’ei icunumicâ româneascâ, consumlu fu agiutat di scâderli a pâhadzlor dit meslu Alunar la mâcări, a curi pâhă scâdzu, tu medii, cu 1,17% andicra meslui di nâinti, şi cu 7,25% andicra di idyul chiro dit 2014.

Tu ţi mutreaşti alanti lucri, nu mâcărli, pâhadzl’ii criscurâ tu meslu Alunar, andicra di Cireşar, cu 0,48% şi cu 1,26% andicra di Alunar 2014. Datili INS aspun unâ scâdeari di pâhadz di mari simasii maşi la yitrii şi la alti lucri medicali, iara unâ crişteari mari fu la gaze. Şi pâhadzl’ii la serviţii criscurâ tu Alunar, cu 0,09% andicra di meslu Cireşar şi cu 2,20% andicra di idyul mesu a anlui ţi tricu.

Moaubeţ mutrinda Codlu Fiscal şi un nău nom a amintaticlui tu sectorlu public

Premierlu român, Victor Ponta, dzâsi disnău că meatrili di lişurari fiscalâ dit năulu Cod Fiscal sunt buni ti bâgari tu practico, iara impactul aluştui lucru poati s-hibâ ayâlisit cu agiutorlu a criştearâl’ei icunumicâ, ama şi unâ cama bunâ adunari a taxilor.

Pi di altâ parti, el dzâţi că, maca năulu Cod nu va s-hibâ apruchiat tu Parlamentu, lucrâtorl’ii dit sectorlu public nu va s-poatâ s-hârseascâ di un nău nom a amintaticlui. Tu minduita lui, niachicâserli di tora mutrinda Codlu easti sutâ tru sutâ di turlii politicâ.

Ponta apândisi, aşi, a tutulor giudicăţlor critici ligati di bâgarea tu practico a aluştor meatri di lişurari fiscalâ venitii di partea a prezidentului, a guvernatorlui a Bancâl’ei Naţionalâ, ama şi a nâscântor reprezentanţâ ai creditorilor internaţionali ali Românii (FMI şi Comisia Europeană).

Aesşţâ dit soni dzâsirâ că bâgarea cu practico a nâscântor ahtări meatri, poati s-ducâ la mări problemi di turlii macroicunumicâ. Năulu Cod Fiscal, pitricut pi 17 di Alunar di caplui ali vâsâlii, Klaus Iohannis, ti nica unâ mutreari a Parlamentului, va s-hibâ zburât t-unâ andamusi ayoriea, extraordinară, tu inşita a meslui. Năinti di aestâ andamusi, partidili parlamentari apruchiarâ, dupu moaubeţ apreasi, s-azburascâ pi tema a Codlui.

Hâbari ayoriea a Casâl’ei Regalâ dit Românii

Vâsâielu Mihai îi luă a nipotlui a lui, Nicolae, numa di Principe ali Românii, calificativlu di ‘Alteţâ Regalâ’ şi lu scoasi dit Linia di Sucţesiuni la Câruna ali Românii — s-hâbârisi aestu lucru, Luni, Bucureşti.

Aţel di ma ninti suveran îi deadi aesti titluri tu anlu 2010. Nicolae, dzâsi, t-un comunicat, că va s-tin’iseascâ aestâ apofasi. El exiyisi că titlurli ţi li avea îi câftau un turlii ayoriea di banâ pi cari greu u apruchie.

Nicolae, tu ilikii di 30 di an’i, eara treilu pi linia di sucţesiuni la Câruna ali Românii, dupu Principesa Margareta şi Principesa Elena (muma a ei). Bâgat zorlea di comunişţâ s-fugâ, Vâsâielu Mihai — aţel dit soni suveran român — lua calea a exilui tu anlu 1948. Armasi tu Elveţia, di iu s-turnâ tu vâsâlii dupu Revoluţia dit 1989.

Pâradz europen’i ti refugiaţ şi sicuritatea a sinurilor

Comisia Europeanâ apruchie, stâmâna aestâ, darea a 2,4 miliardi di euro pi chirolu 2014-2020 ta s-andrupascâ 19 vâsâlii, dit cari ş-România, s-şi asiguripseascâ sicuritatea a sinurilor a ei.

Protili cari s-hârsescu di aestâ meatrâ suntu Italia şi Gârţia, vâsâlii cari, dit ahurhita a anlui s-alumtâ cu un numiar mari di refugiaţ, ţi yin maxus dit Orientul di Mesi şi Africâ.

România va s-li’a aproapeai 100 di milioani di euro. Vâsâliili europeani ţi adarâ faţâ tu prota linii a aluştui val di migraţii, câftarâ ş-ca alanti craturi membri ali Uniuni s-ampartâ aestâ greaua catandisi.

Comisia Europeanâ adră un nău apel câtâ vâsâliili membri s-aproachi ampârţarea a numirlui di refugiaţi. Uidsiit cu nai ma năului raportu a Analtului Comisariat ONU ti refugiaţ, cama di 224 di n’ii di imigranţâ agiumsirâ tu Europa prit Amarea Mediteraneanâ dit ahurhita a anlui.

Armânipsearea: Cristina Mina