Raportu mutrindalui libirtatea a presal’ei dit România
Jurnalistul român easti acatat tru una cl’easti politico-economică, cari îl’I baga zori tra s-li mutreasca pan di mardzina minduerli. Spunearea aesta easti tricuta tru atel dit soni raportu FreEex mutrindalui libirtatea a presal’ei tru 2013, lansat di organizaţia Active Watch. Problemili a isnafil’ei gazetăreşti nu s-danaseasti, ama, la zorea politica şi economica fapta contra a l’ei. Anlu 2013 isi tru migdani şi prit una archisurari a limbajlui, ti ari fuvirseri cu zboara ti cutugursescu. Raportul FreEex agiundzi pi isapea ca politizarea a discursului mediatic, scoati tru migdani apofasea a nascantor jurnalişti tra s-acata calea a mediului politic.
Ştefan Stoica, 06.05.2014, 11:23
Asi cum sa spuni tru documentu, nascanti instituţii media ufilisescu paranom ndreptul la libira exprimare tra asparizma a oamin’ilor, a grupurlor sutiali, ali justiţie ica a pareiilor polititi. Active Watch scoati tu videala, di altă parti, că media u alasa nanaparti calea ndreapta di nai cama multi ori tra misiunea di habariseari, ti andruparea si scutearea tru prota thesi a nascantor mesaje favorabile tra sinferurli a nascantor entităţ privati. Idyealui tru scara di slabinta, instituţii media şi oamin’i dit presă fac urnimie a sotlor di isnafi tra s-nu dimanda critic tra nasi, fuvirsindalui cu protesi, chiro tru cari ma mulţa politicieni caftara nclj’idearea a nascantor instituţii media. Ari nica si una parei media di simasie a curi cumanduseari easti giudicată tra şantaj. Asi cum spuni Active Watch, Consiliul Naţional a Audiovizualui li sancţiona aesti multi calcari di nom, ama nivelu a amendzalor, dip n’ic, nu easti axizitu tra s-la tal’e curayilu ti ahtari turlii di practichii. CNA easti mutrit cu subei că poati s-hiba sum zorea ti poati s-yina dit zona politică şi dit partea a radiodifuzorlor.
Anaparti di archisurarli di turlie profesionala şi etica vini pisti aesta, ti amartie, criza economică, cari u feati ma slaba catastisea a presal’ei. Instituţii media agiumsira s-danaseasca cu lucurlu, nascanti jurnali trapsira mana di la varianta print şi baneadza masi pi turlia online. Catastisea slaba a jurnalistului tru raportu cu patronatlu lo sila. S-agiumsi pi demiteri paranom, amanari la paltearea a tin’iilor di cafi mes. Statutlu a jurnalistului easti lisor ti agudeari ş-ma multu unaoara cu bitisearea, tru scurtu 2014, a Contractului Colectiv di Lucru pi livel di comata. Coordonatorlu a proiectului FreeEx, Răzvan Martin, spuni că tuţ aeşti factori u slaghescu salami presa dit România, cari agiumsi, aesta turlie:
“Cabaia ampartata, niaxizita tra s-l’ia un manucl’iu di valori şi di normi profesionale, niaxizita tra s-alumta cu ndrepturli a l’ei isisi şi cheari dit pistipseari. Statutlu a ziaristului andicra di patronatu easti multu crehtu, dimi, efcula ti agudeari, şi aesta fati ca ndrepturli a lui profesionale, maxus ndreptul la libira spuneari să-l’i hiba lisor agudita, multu stuhinat di influenţili şi di sinferurli a patron’ilor”. Tru 2013, România agiumsi pi loclu 45 tru clasamentul di cathi an la libirtatea a presal’ei adrat di “Reporterl’i fără Sinuri”. Tru un altu clasamentu, adrat di Freedom House, România easti tru mesi, cu una presă lugursita aoa si aclo eleftera.
Armanipsearea: Tascu Lala
