Dzuua a Cultural’ei Români
Comparabilă, până tru un punctu, cu sărbâtorli a Francofoniil’ei icâ a Hispanitatil’ei, Dzuua a Culturâl’ei Naţionale pi cari, tru 15 di yinar, u yiurtusescu român’il’i s-faţi, nu fârâ di thimel’’iu, unâoarâ cu yiurtusearea a poetlui Mihai Eminescu. Cu unâ banâ ţi s-tindi maşi pi ilikia di 39 di an’i, 1850-1889, ama cu unâ posteritate fără preacl’e, Eminescu easti aţel ti cari criticlu literar Titu Maiorescu scria tru epocă că va s-hibâ punctul di nchisitâ tră tutâ dezvoltarea yinitoari a cugetaril’ei româneşti.
Bogdan Matei, 15.01.2014, 13:50
Lugursitu, ca poet, aţel dit soni mari exponentu a romantismului european, promotor, tru publicistică, a conservatorismului şi a naţionalismului lun’inat, Eminescu agiumsi s-hibâ, tu secolu dit soni, nai cama popularlu brandu cultural românescu. Eara, aestâ turlie, unâ tin’isearea ţi âl’I si câdea, dimec tru 2010, câ Parlamentul di Bucureşti s-aleagă, aproapea tru unanimitate, tamam dzua a lui di amintari ca dzuuă a Culturâl’eii Naţionali. Aestâ, spunea atumţea promotorl’ii a proiectului di nom, va s-hibâ unâ dzuuâ tru cari nu maşi câ yiurtusim un mari creator, ama şi unâ dzuuâ di mindueari tră cultura română, dimec şi a proiectilor culturali di interes naţional.
Ma amânat, autorităţli dit Ripublica Moldova viţină (ex-sovietică, majoritar romanofonă) apufusirâ, tru arada a lor, tru numa a comuniunil’ei di limbă şi di istorie cu România, s-apufuseascâ tut 15 di yinar ca sărbătoari a culturâl’i. Tru vâsilie şi tru xeani, Bucureşti şi tru provinţie, Chişinău şi Bruxelles, tru muzee şi săli di concerte, tru sculii şi locâri di cultu, tutâ suflarea culturală românească s-ascumbusi ti yiurtusearea a aiştei dzuuâ unâ turlie ahoryea. Filialili dit xinâtati a Institutlui Cultural Român câlisirâ numi cu anami a culturâl’i dit vâsilie. Directorlu a Teatrului Naţional di Bucureşti, actorlu Ion Caramitru, andrupâtu di artişti instrumentişti, ndreapsi unâ alidzeari di poezie Paris.
Berlin, fu programat un spectacol di teatru după un scenariu inspirat dit Jurnalu a scriitorlui interbelic Mihail Sebastian. Stockholm, protagoniştil’i a manifestărlor di la ICR suntu scriitoarea Gabriela Melinescu şi naista Dana Dragomir, doauă reprezentanti a culturâl’ei române ţi bâneadzâ tru Suedia. Spiritualitatea românească easti yiurtusitâ nu maş tru Occidentu, câ ş-tru vâsiliili viţini. Tru Ungaria, la ICR Budapesta suntu spusi ti videari lucrări simnati di pictori contemporani români.
Deapoa tru Vârgârie, Sofia, fu vernisată expoziţia di caduri şi carti Vâsiloan’ia Maria – istorie şi mirâ, ndreaptâ ti marea suvearanâ di aoa şi un secol, nicuchira a Vâsil’elui Ferdinand, sum a curi stâpugâ s-feaţirâ unâ cu România, după primlu polim mondial, tuti provintiili româneşti ţi eara, până atumţea, sum stăpuirea a imperiilor multinaţionali viţini.
Autor: Bogdan Matei
Armânipsearea: Tascu Lala
