Prima pagină » Cultură şi adeţ armâneşti » Pirmithi » Cari easti Paplu Gl’ieţ? / Cal’ii cu yumarlu

Cari easti Paplu Gl’ieţ? / Cal’ii cu yumarlu

Cari easti Paplu Gl’ieţ?

Un ficior, Hrista, totâna s-antriba: Cari easti Paplu Gl’ieţ? Alâga pit lumi, intra tu yisi, mutrea multi emisii la televizii, l’i antriba tuţ, ma canâ nu ştea s-l’i spunâ.

Ficiuriclu Hrista anchisi pit munţâ, soarli s-lu antreabâ, arburl’i s-lu ascultâ, priciurli s-l’i agiutâ, vimturli la ţerlu s-lu ducâ şi di aclo analtu s-mutreascâ s-lu veadâ Paplu Gl’ieţ. Hrista, tu fanteziili a lui, lu vidzu pi unâ câruţi cari u trâdzea doi cal’i alghi şi Paplu Gl’ieţ s-priimna-a Hrista lu câfta apandisi s-l’i da.

România Internațional, 18.10.2013, 11:15

Vimtul cum lu alină la steali, aşi lu usi şi la Paplu Gl’ieţ. Dânâsi Hrista pi câruţea-a lui şi-şu antribă:

– Doamne, Papu Gl’ieţ, Tuţ in’i dzâsirâ că tini bânedz maşi tu yisili a ficiuriţlor! Desi easti aşi?

Paplu Gl’ieţ l’i apândisi:

– Ficiorlu a meu, tu un vechi chiro avea un multu auş om. El eara cânâscut pi-a lui multi mâri buniteţ ţi li adra. Şi azâ tuţ nâ aduţem aminti ti el. Aţel auş ca mini avea lungâ barbâ albâ. Cathi an ti Anlu Nău s-duţea la bunl’ii ficiuriţ şi lâ duţea multi hări şi poami. Aţel om tu Americhii îi dâţea Santa Claus, a la noi, ficiorlu a meu, îi dâţem Paplu Gl’ieţ.

Yiţrâi:

Omlu s-faţi, bâneadzâ şi moari.

Aduţerli aminti ti buniteţli,

Tu tuţ bâneadzâ şi nu cheari.

Cal’ii cu lundarlu

Sâ stâvârsirâ-n cali cal’ii cu chindisitlu yumar. Cal’ii aşi muşaţ anprustaţ, ncucutaţ şi pirifan’i sâ stâvârsirâ şi nu-s ghinuirâ.

Yumarlu, ca yumar… nu s-arşună şi-i gri a marilui cal:

– Ei, cal! Ţâ-l mutaşi caplu îndzeanâ, mutreşţâ ninti şi ţiva nu vedz! Nu vedz că escu ma mari di tini, ti ţi nu-n’i grişi niţi mi ghinuişi? Niţi ţâ am alâtusitâ… niţi nâ avem vâryitâ! – E, more, yumare, yumare! Gri calu. E cum s-ţâ grescu ş-ti ghinuiescu cându nu-n’i easti denchea cu tini! Mini escu cal, ma nu hâmal! Soyea n’i-easti ahatari di avdzâtâ fumeal’i, nu-i ca a ta!

Yumarlu, anvirinat di niuminitatea-a acalui lu ascultă şi-l’i apândisi:

– Mini dealihea escu yumar şi hâmal ş-nu mi mut pi analatu , suţatâ adar cu

tuţ şi di tuţ escu vrut! Ma tini dealihea fuşi cum dzâc dun’ieaua: glârecicu şi chirut! Uminitatea-i la tuţ unâ! Cu aţea şi va-l’i tin’iseşţâ tuţ, tin’ii s-ţâ faţ singur!

Calu nârâit di li mutâ urecl’i, cu cicioarli sâpâ, fâr, fâr aruji şi nivrisit gri:

– Mini ştiu cari escu şi nu voi tini sâ-n’i dzâţ şi ciasuri s-n’i ţân’i! Ma, mutrea-ti

tini, că niţi eşţâ yumar niţi eşţâ cal! Nu ţâ u ştii soyea?

Yumarlu ciudusit şi şuşuit gri:

– Cum, cum?! Nu ni’u ştiu soyea? Cum, cum?!

– Aşi easti cum ţâ spun! Nu vedz că eşţâ alâxit ca zminar albu şi laiu?! Pi ţiva nu undzeşţâ! Nu vedz mini cum escu uidisit şi chindisit? Cu sumar di cheali, cu uzdi, curăi, zinghii! Escu pirifan, maşi înveasti pi mini portu! Pi la numţâ neg şi numa n’i-easti mari! Ţi-n’i cheru oara di zburăscu cu tini? Yumar ti fâţeşi şi yumar va s-mori! Desi ştii tini ti ţi yumarlu s-câliseaşti la numţâ, ma nu ştii? Lu antribă calu tu soni yumarlu.

– Ti ţi bre, cal, hâham?

– Ta-s porţâ apâ. Şi nu ari ma multu şi s-ţâ spun! Dzâsi calu şi anchisi s-fugâ. Atumţea yumarlu l’i apândisi:

– E, ghini, de, doamne cal, ved că nu ştii ţiva ti soyea a mea ş-mini! Ma ascultâ ţi ţâ spun: Mini nu escu di aţei yumari ţi suntu hâmăl’i, ma di alanţâ ca tini! Ş-ti aţea, more cal, hai snâ tin’isim! Nu-i importantu cari-i şi ţi ari! Importantu easti că ş-tini ş-mini, oamin’ii nâ bâgarâ tu gruplu Prăvdzâ” şi doil’ii him unâ! Tini porţâ înveasti şi-yiptu, mini apâ şi-fârinâ şi tut!

Calu lu mutri yumarlu, aruji l’i dzâsi ţiva pi a lor limbâ şi tuţ anchisirâ s-imnâ pi idyea cali, aşi uniţ ca di totna, fârâ pârâpâniseari şi anpârţari!

…………………………………………………………………………………………………….