Agenda armaneasca 2016.ian.05

Trâ mulţâl’i an’i, vruţ ascultâtori. Anulu Nou, 2016, tru care intrăm, s-hibâ un an bun şi s-aducă maşi ghineaţâ. A vauă, ca asucultâtori, s-vâ aducâ emisiun’I bune aşi cum li faţim noi di la RRI, iara a nauă s-nâ aducâ reacţia a dumnil’ilor a voastre pi email, prit poşta clasicâ şi electronicâ, ică pi reţealile di socializare. Adresa a noastrâ di email easte arom@rri.ro iarea aţea di site iu puteţ s-nâ ascultaţ pi internet easte www.rri.ro

Hristu Steriu, 08.01.2016, 21:03

La intrata tru năulu an si cade s-faţim unâ retrospectivă a evenimentilor ţi si feaţirâ, cama mările, tru anuu ţi tricu. Şi cum să-l faţim ma ghine aestu lucru, cara nu pri-tru spunirea a numâl’ei care fu omulu aţel cama votatulu, ca om anului la RRI tru 2015 ?

Aşi cum ştim la giumitatea a mesului brumar si arhiuseaşte preasinile trâ Sârbâtoarea a Cârciunului, după vârâ 40 di dzâle di păreasine, pi 25 andreu, atumţea cându si naşte Hristolu, “Hristolu ca ficiuric”, si spune tru un cântic di colindă. Tut la agiumitatea a mesului brumar, ca unâ turlie di aflarea a numâl’ei trâ un om, cum tut om eara şi Hristolu cându si află, vâ aveam pripusâ s-pitreatţiţ voturi, cu pârearea a voastrâ, trâ care s-hib` aţea personalitate, care s-merită pri-tru activitatera di-tru 2015, s-hibâ omulu a anului 2015: “Omlu a Anlui 2015” la Radio România Internatsional.

Di aestâ aform’ie, Vrut sots, nâ aduţim aminte că RRI u dusi ma largu traditsionala a lui anchetă di opinie di bitisita di an anamisa di ascultătorljii shi ufilisitorlji di Internet shi reţealile sutsiali din lume.

Va aveam pripusă (tru 13 di Brumar 2015 vedz tru Actualitati site www.rri.ro) s-alidzets atsea personalitati, dit itsi dumeni, cari andrupâ shi cilastisi, prit actsiunj, purtatitsi ica idei tra imnaticlu tra nainti a lumiljei tru 2015.

Anamisa di politicienjilji nominalizats “Omlu a Anlui 2015 la RRI” easti prezidentul ali Rusie, Vladimir Putin, Vasiloanja Elisabeta a II-a ali Mari Britanii, prezidentul francez François Hollande, prezidentul ali Românie, Klaus Iohannis, fostul prezidentu georgian, actual guvernator ali reghiuni Odesa dit Ucraina, Mihail Saakaşvili, premierlji indian shi ungar, Narendra Modi shi Viktor Orban, Prezidentul a Ligaljei Natsionala tra democratsie dit Birmania, doamna Aung San Suu Kyi.

Nica fura aleptsa, ntra altsalji di partea a ascultătorlor shi ufilisitorlor di Internet RRI (di ascultatorlji a atsilor 12 di sectsii) Papa Francisc shi, ca personaj colectiv, Cvartetlu tra Dialog Natsional Tunisian, laureat Nobel tra Irinj 2015, cetătseanjilji a Parislui, tsi tricura di dauă ori prit nascanti atacuri lahtaroasi a islamishtilor, voluntarlu ucrainean cari, alidzem sh-u veaglje vasilia cu armata tru mână” ica, alidzem, tuts atselj cari, tru lumea tuta, featsira timbihi contra a len turliilor di piricljiuri, tuts atselji cari avura curayilu să spuna cu boatsi”.

Di nafoara a sferaljei politica apruchem aesti pripuniri pitricuti ti Sectsia Armaneasca RRI:

Ascultatorlji a emisiunjilor armaneshtsa di la RRI Goran Kostov di Skopie shi Vlatco Dibrian di Sveti Nicola, Ripublica Macedonia deadira aesti patru pripuniri:

Sportu:

– SIMONA HALEP di ispetea ca agiumsi shi alu tsanu loclu doi mondial tu tenis.

Cultura:

– CRISTIAN BANDU shi MARIANA BARA ti tradutsearea pi limba rumaneasca a unaljei di cartsali di baza ti armanami: “Die Aromunen” di G. Weigand.

Cartea fu ngrapsita pi limba ghirmaneasca ninti di cama di 100 di anji shi prindea di multu chiro s-hiba apridusa ti publiclu rumanescu, lucru tsi ti mari jeali pana tora nu s-featsi, a ti mari haraua u featsira tora aeshtsa doi intelectualj Armanj.

– HRISTU MULAR cu atseali 4 cartsa di muziculoghii scoasi tu migdani tu inshita di an. Un dealihea monumentu ti cultura armaneasca tsi axeashti tinjiseari (Goran Kostov).

Dzuua di Aprindu Carciun — 24 di Andreu 2015, Scopia, tu R. Macedonia tu una ducheani ti cartsa, s-featsi promotsii-a paturlor cartsa di una Antologhii armaneasca di cantits.

Autorlu-a cartiljei easti Hristu Mular, dit casabalu Crushuva, Ripublica Macedonia cantator shi mastur ti ghitara.

Promotsiia s-featsi sh cu ucazea-a yiurtuseariljei a 60-lor di-anji di bana-al Hristu Mular (priloata di Goran Kostov dit habarea a poetlui D. Cuvata).

Or a pareilor di la redactsiili pi ma multi limbi di la RRI succtses, biricheti shi lucurlu ambar shi tu anlu 2016.

Cu tinjii, Goran Kostov (Goran Pushuticlu), Scopia,R. Machidunia

Cu nadia ti mushata programa la RRI, sectsia armanesca ma shi alanti sectsii shi tu anlu 2016,

Ti multsa anji shi musheati realizari.

Vlatco Dimov Dibrean, Sveti Nicola, R. Machidunia

Tut di nafoara a sferaljei politica fura aleptsa, ti paradigma, creatorlu Facebook Mark Zuckerberg, marli fotbalistu Lionel Messi ica Ralph Hasenhüttel, antrenorlu a clublui ghirman di fotbal FC Ingolstadt 04, pi cari lu adusi tru Bundesliga.

“Omlu a Anlui 2015 la RRI” easti, ama, pi thimeljilu a pripunirlor a publiclui RRI, cantselarlu ghirman ANGELA MERKEL.

Boudoukha Mohamed, dit Algeria, u pripusi doamna Merkel “tra minduita a ljei tru criza a arifugatslor shi vrearea tra s-aproachi suti di njilji di arifugats dit Orientul Mesi”.

Volodimir Sâtnikov, dit Ucraina, argumenta, ntra altili, alidzearea: “Fui cabaia entipusitu di candasearea a ljei că Ghirmania va s-hiba irbapi s-aproaki 400.000 di arifugats dit Orientu”.

Salim Khan, dit Bangladesh, spunea: ”Minduescu că una alidzeari excelentă tra personalitatea a anlui easti cantselarlu ali Ghirmanie, Angela Merkel, una persoană modestă, ama dominantă, tru idyiul

Iara Richard Lemke, dit Canada, argumenta: ”Nominalizarea a mea tra Omlu a Anlui 2015 easti politiciana Angela Merkel, cantselarlu ali Ghirmanie, cari easti tora tru prota linie a politicaljei mondiala.”

*******************

Ligat di sârbâtoarea a Crâciunului, u aduţim aminte vizita di pi 24 andreu a ministruluii delegat trâ românil’i di pritutţido, Dan Stoenescu, la Korcea, Republica Albania. Tru reghiunea Korcea bâneadzâ aţea cama marea comunitatea di armân’i.

Oficialul român si duse di vidzu Consulatul onorific a li Romanie, iu feaţe unâ donaţie de cărţâ, CD-uri şi albume cu motive tradiţionale româneşti. Programulu incluse întrivideri cu Konstandin Janko, preşedintele a Asociaţil’ei Culturală Aromânii din Albania, Ilia Gjoka, preşedintele a Ligâl’ei Aromânilor din Albania, Pano Bakalli, preşedintele a Fundaţil’ei Nicolae Iorga di-tru Saranda, pricum şi cu alţâ reprezentanţâ a mediului asociativ şi a mass-media albaneze şi în dialect aromân. În cadrul a discuţiilor, ministrulu delegat transmise că România va-s continuă să da agiutor trâ ţânirea valorilor culturale a comunitatil’eu şi accentuă rolul pi care tineril’i absolvenţâ ai instituţiilor di învăţămintu din România pot să-l aibă tru afirmarea identitară şi promovarea a li imaghine a unei comunitate dişcl’isă.

Dan Stoenescu si-are adunată şi cu Sotiraq Filo, primarulu a localitatil’ei Korcea. Cu aestă ocazie, ministrulu delegat spuse diznou importanţa a comunitatil’ei armânească din Republica Albania, respectiv a minoritatil’ei albaneză din România, ca punte di ligătura întră-a ţeale dauă state şi factor suplimentar di consolidare a cooperaril’ei bilaterală. Tutunâoară, demnitarulu român s puse diznou disponibilitatea a Româniil’ei tra să spună di experienţa acumulată de-a lungul a imnatului di pre-aderare la Uniunea Europeană, şi scoase tru mighdane anaghea înreghistrăril’ei di progrese tru domeniul a protecţil’ei a tutulor minorităţâlor din Republica Albania.

În cadrul a vizitâl’ei faptă la Băsearica aromână cu hramulu “Alâxirea la faţă”, construită cu agiutorulu a statului român, ministrulu delegat aprecie şi li mindui bune eforturile pi care preftul paroh Dumitrache Veriga li faţe trâ ţânirea a tradiţiilor şi a identitatil’ei şi a sumcundil’e rolul a Bâsericâl’ei ca factor di coeziune comunitară.

Ministrulu delegat feaţe, tutunâoară, vizită la sediul a lectoratului di limba română din cadrul a Universitatil’ei Fan Noli di Korcea, ocazie cu care demnitarulu zburâ dispre atenţia ahoria pi care statulu român u da a procesului educativ în limba română, ca element fundamental tru ţ`nirea şi promovarea a identitatil’ei lingvistică.

******************

Putem s-ligăm di sârbâtoarea a Cârciunului şi evenimentul din România, în care cercetătorulu profesor Tede Kahl fu aleptu Dcotor Honoris Causa a Uniersitatil’ei Vasile Goldiş”, di Arad. Profesorulu Tede Kahl easte ghine cunoscut di la anchetile di teren pi care li faţe tru spaţiulu balcanic, prota şi prota la armân’i, ama şi la român’il’i di la nordu di Dunăre. Un interviu cu Todi a nostru fu publicat tru revista formula AS, numirulou di pi 24 andreu. Aclo citim un şcurtu pasaj:

“Lu-avem intervievată pi prof. Thede Kahl, cu aform’ia a unei conferinţă pi care u ţânu Bucureşti, pi tema cercetărilor a lui ligate de aromâni şi meglenoromâni. La puţân chiro după adunarea noastră, ca ună pricunoaştire a meritelor a lui în aţist domeniu, a profesorului Thede Kahl îl’i fost acordat, di cătră Universitatea “Vasile Goldiş” din Arad, titlul di Doctor Honoris Causa.

Audio –>