Agenda armaneasca 2015.07.14

Anunţ concursu RRI:

Hristu Steriu, 28.07.2015, 21:26

Vruţ soţ, vă invităm să participaţ la un nou concurs cu premii, “Vacanţă acasă la Suveica a li Mama Ruţă”, organizat deadun cu colegil’i a noştri di la Radio România Antena Satelor, postul public destinat a lumil’ei di la hoarâ din România. Vahi mulţâ di dvs. aveţ vidzutâ filmul «Amélie» şi vă aduţiţ aminte di piticulu di grădină care circula” prin lume, şi pitriţea acasă fotografii di-tru locuri exotiţe a li Terra. Di-tru Ţara Făgăraşului, chentrul a Româniil’ei, acâţă calea şi chinesi un proiectu simplu şi ingenios, care faţe să si zbuarască în lume di hoara Mândra, di zona Făgăraş şi di România, Suveica (suvalniţa) a Mamei Ruţă”. Un obiectu casnic autentic, a unei persoană, Mama Ruţă, care nu si mata află printră noi, unâ suveică, piesa di lemnu folosită vârâoarâ ma ninte la războiulu di ţâseare, circulă di mai mulţâ an’i prin lume, dusă di oamin’i di aradă, ama şi di vedete, care u fotografiadză tru aţeale ma diferitile locuri. Mama Ruţă eara unâ mul’iare simplă, care şi-avu dori ca lemnul vecl’iu, cu care a lucră toată bana şi ţâsu, să fugă, sâ si ducă într-ună călătorie iniţiatică pi mapamond, tru loculu a l’ei. Nâ minduim să vă propunim un concurs pri-tru care să vă invităm să vizitaţ loculu di iu chinesi suveica, hoara Mândra, ama şi reghiunea Făgăraş, ca şi unâ altă zonă ahoria di aclo di apropea, Mărginimea Sibiului.

Ninte cu 10 an’i, unâ moaşe, ună bătrână di-tru hoara Mândra, judeţulu Braşov, si duţea tru lumea alantă după unâ bană di lucru tru arăzboiulu di ţâseare. Pi nângă zestra cusută trâ urmaşi, ea dăruiaşte, faţe doară, a cilimean’ilor, nipoţâlor şi strănipoţâlor, unâ suveică, unâ suvalniţâ. Isapea a liştei clironomie easte aestâ: apitrusitâ di gaileadz şi nivol’i, bătrâna nu avea reuşitâ să veadă lumea dinclo di Făgăraş; ea lasă a ţilor tineril’i dorulu şi dorinţa l’ei ni-împlinită tra sâ veadâ lumea. În semn di tim’ie trâ bana a l’ei exemplară, descendenţâl’i a Mamâl’ei Ruţă l’ia apofasea tra să poartă suveica pri-tru vâsilie şi s-u ducă pri-tru lumea ntreagă, împlininda, aşi, testamentul niscris a li mul’iare.

Ideea fu bâgatâ în mişcare di nipoata a l’ei, actriţa Alina Zară, care l’ia apofasea ca suveica să nu sta niţe unâ minutâ şi să hibâ purtată di oamin’i di diferite vârste şi profesii piste tut pri iu si duc. Până azâ, suveica si duse şi călători un milion di kilometri. Si duse tru gulagurile sovietiţe, în Australia, la Muntile Athos, la Alba Iulia (loculu iu si proclamă unirea a tutulor teritoriilor locuite preponderentu di români, la 1 Decembrie 1918), călători tru cutia a vioarâl’ei Stradivarius purtată di cunoscutulu violonist român Alexandru Tomescu, la Beijing, agiumse la poli şi la Ecuator. Pretutţido, transmise a lumil’ei un mesaj di pace şi di solidaritate în varliga a valorilor aţeale ma di preţ a omului.

Ună condiţie a călătoriil’ei a lui fu susţânirea a unor prezentări a Româniil’ei, în special a banâl’ei rurală românească, prezentări fapte hibă în cadrul a ambasadilor a Româniil’ei, hibă în timpul a unor evenimente culturale di referinţă. Faptul că reprezintă un simbol a zânăţâlor ancestrale şi a tradiţil’ei folclorică transformă suveica a Mamâl’ei Ruţă şi istorima a l’ei într-un vehicul di mare atracţie, cu ună puteare di persuasiune barim egală cu a unui discurs dispre muşuteţâle a Româniil’ei.

Vă invităm să urmăriţ emisiun’ile RRI, siteul www.rri.ro şi profilurile di Facebook, Twitter, Google+ şi LinkedIn, să răspundiţ corect la ndauâ întribări şi puteţ s-amintaţ. Concursul va sâ ţână până pi 15 iulie, data a poştâl’ei.

Mările Premii va sâ hibâ dauă sejururi trâ câte dauă persoane, di 8 (opt) dzâle, cazare 7 (şapte) nopţâ tru cameră dublă, cu pensiune completă, în perioada 1-8 septembrie 2015 în pensiun’i di-tru zona Făgăraş (Sâmbăta de Sus), jud. Braşov, şi di-tru Mărginimea Sibiului, jud. Sibiu. Un sejur trâ dauă persoane, într-ună cameră dublă, va sâ hibâ trâ ascultătoril’i RRI, al doilea sejur trâ publiculu a Antenâl’ei a Satelor. Ca di aradă va sâ hibâ ananghe să vă asiguripsiţ pi cont propriu transportul internaţional până tru România şi, ma că să hibă necesară, viza trâ România.

Concursul easte sponsorizat di SC SCORILO TURISM SRL şi easte organizat cu parteneri locali di-tru judeţele Braşov şi Sibiu.

Şi tora, întribările:

– Di iu chinesi sâ si ducâ Suveica a li Mama Ruţă” prin lume?

– Câţ kilometri parcurse suveica?

– Cum si cl’iamă zonile pi care va li viziteadă amintâtoril’i a Mărilor Premii?

– Numiţ 5 state sau locuri ahoria tru care s-are priimnată” suveica fudzită din România. Ca documentare puteţ să folosiţ blogulu a proiectului, http://suveicachicd10.blogspot.ro/, şi profilul Facebook al proiectului, https://www.facebook.com/pages/Suveica-Mamei-Ru%C5%A3a-%C3%AEn-jurul-lumii/360304274111765, ţi cara că suntu maşi în limba română.

Vă paraclasim să nâ scriiţ ţi vâ determină să participaţ la concursu şi câţe urmăriţ programile RRI on air sau tru mediul online.

Coordonatile a noastre: Radio România Internaţional, str. General Berthelot nr. 60-64, sector 1, Bucureşti, PO Box 111, cod 010165, fax 0040.21.319.05.62, e-mail: arom@rri.ro Puteţ să răspundiţ până la 15 alonar, data a poştâl’ei. Amintâtoril’i a Mărilor Premii va să hibâ anunţaţ curundu după bitisirea a concursului, trâ aveare chiro să-şi pregătească excursia în România. Succes! (Alecu Marciuc, Valentin Ţigău, Eugen Cojocariu)

****************************

Aşi cum faţe di ma mulţâ an’i, Suţata di-tru Machidunie, “Ghrămustean’ii”, di Scopie, organiză şi anulu aestu, la muntea cum dzc el’i, ca a unui munte ma m’ic (interesantu s-aduţim aminte că tru Gârţie are un munte cu numa Peristera, canda un feminin di la perister, iara tru România, tut un feminin, Muntile — ică muntea “Găl’ina”, cu unâ muşata pâzare di feate; ama sâ nâ turnăm la Muntea Ponikva, aproapea di câsâbălu Kociani), la festivalul di vearâ, ncl’inat a sârbâtoaril’ei cu numâ nialâxitâ armâneascâ SâmChetru. Oile alinate di primuveara tru munte, şi pânâ la dipunearea a lor di la pâşunea şi iarba spâstritâ ţi u da muntile, avea canda ca unâ sârbâtoare a lor. Ica, nu sârbâtoare a oilor, sigur că, ama sârbâtoarea a arămăn’ilor, alinats cu oile tru munte. Aşi, şi aestu festival, agiumtu la optule ori pi aradâ, a opta ediţie. Festivalulu si ţânu sâmbâtâ pi 11 alonar, s-dzţe la sârbâtoarea pi vecl’ul calendar a S`mChetrului. Dusâ aclo, pi unâ tim’isitâ invitaţie, poeta Kira manţu, care b`neadz` tru Ghirmânie, pitreaţe unâ muşatâ scrisoare cu impresii, cu entipuse di la aestâ thâmâsitâ adunarea armâneascâ. Alidzem:

Ti Sumu-Ketru tuts tu munti!“ — Punikva, 2015 (adică numa a festivalului, aşi cum u spune grupa di cântâtori, organizatoare, Grâmusten’ii)

Trâ prota oarâ — dzâţe Kira Manţu – nâ dusimu la festivalu “Ti Sumu-Ketru tuts tu munti!“, Punikva.

Nu ashtiptamu s-videmu tsiva nou, tsiva tsi nu mata aveamu vidzutâ –[…]

Ama, cathi adunari armâneascâ nu easti “idyia”! Dealihea, videmu idyili giocuri, avdzâmu idyili cântitsi, ama cathi adunari easti altâ soie…

Easti haraua s-n-adunămu cu sots, s-cunushtemu altsâ armânji, s-nâ fâtsemu muabeti tu “dultsea limbâ di zâmani”! Easti ptsânu lucru?!

Pistipsescu câ aestu easti protlu scupo a adunăriloru armâneshtsâ!

Asprândits “ca pulji di cloci” (cumu dzâtsi poetlu Gica Godi), cumu altâ soie s-nâ videmu?

Punikva n-adunămu cu sots nividzuts di anji di dzâli, cunuscumu armânji ti miraki, ditu Arbinishii shi…trâ-ndoauâ sihăts, nâ turnămu tu unu kiro tsi s-pârea câ armasi pi locu…

[…]

[Bunaoară] Fârshirotslji ditu Arbinishii, cari nâ mâyipsirâ cu canticlu a loru polifonicu… Bots di birbiljiu: Thoma Musha shi Zisa Bashu…

[Vidzum şi ascultăm] “Sutsata Armânjiloru di Veria”, cari nâ turnă tu mushuteatsa a gioclui shi a cânticlui safi armânescu…

Gionjilji, featili, muljerli, bârbatslji — tu stranji ca di vâsiljeadz — s-pârea câ yinu ditu altu kiro… Ditu kirolu cându Armânamea sh-eara tu aradâ, deadunu… Ma s-nu shteamu câ suntu armânjilji di Veria, va s-pistipseamu câ dipusirâ ditu Elimbu, iu vârâoarâ bâna Dumnidzadzlji/dzeljii!

Lâ mutreamu gioclu (a câta oarâ?), pirifanjia, mushuteatsa imperialâ/amirâreascâ shi-nj dzâtseamu tu minti: “cumu s-kearâ ahtari culturâ?”

Cathi adunari armâneascâ s-fatsi cu mari pidimo… Tr-atsea haristusimu a armânjiloru cari andreapsirâ aestu festival, adunari shi cari n-ashtiptarâ cu vreari shi tinjie, ca tu unâ dealihea casâ armâneascâ.

***************************

Hâbări sportive di-tru lumea a tenisului, aşi cum nâ informeadzâ colega a noastrâ Aura Spiridon. Giucâtoarea română di tenis, di farâ armâneascâ, Simona Halep si menţâne pi loculu al treilea tru isapea a ţilor ma bunile giucătoare di-tru circuitulu profesionistu di tenis (WTA), dat tru şteare aieri, 13 alonar, după încl’idirea a turneului di Mare Şlem di la Wimbledon, la care a fost eliminată în primulu tur a competiţil’ei. Alante giucâtoare şi giucâtori român’i: Alexandra Dulgheru, amintâtoarea turneului ITF de la Contrexeville (Franţa), feaţe un saltu di 14 locuri şi si află tora pi 46, chiro tru care Monica Niculescu, ţi agiumse pânâ tru optimile di finală la Wimbledon, alină tru arada a l’ei 7 locuri, până pi 41. A patra româncă di-tru top 100 WTA, Andreea Mitu, ocupă loculu 78. Românulu Horia Tecău, proaspitulu amintâtor a probâl’ei di dublu masculin din cadrul a turneului de la Wimbledon, arada di olandezul Jean-Julien Roger, alină dauă locuri tru clasamentulu aţilor ma bun’il’i giucători di dublu a lumil’ei, şi ocupă a ţinţea poziţie. Florin Mergea, semifinalistu la Wimbledon, arada di indianulu Rohan Bopanna, feaţe tru arada a lui un saltu di şapte locuri, şi si afla tora pi poziţia a 7-a. (Aura Spiridon)

Audio –>