Agenda armaneasca 2015.06.16

Hristu Steriu, 16.06.2015, 22:26

Anunţ concursu RRI:

Vruţ soţ, vă invităm să participaţ la un nou concurs cu premii, “Vacanţă acasă la Suveica a li Mama Ruţă”, organizat deadun cu colegil’i a noştri di la Radio România Antena Satelor, postul public destinat a lumil’ei di la hoarâ din România. Vahi mulţâ di dvs. aveţ vidzutâ filmul «Amélie» şi vă aduţiţ aminte di piticulu di grădină care circula” prin lume, şi pitriţea acasă fotografii di-tru locuri exotiţe a li Terra. Di-tru Ţara Făgăraşului, chentrul a Româniil’ei, acâţă calea şi chinesi un proiectu simplu şi ingenios, care faţe să si zbuarască în lume di hoara Mândra, di zona Făgăraş şi di România, Suveica (suvalniţa) a Mamei Ruţă”. Un obiectu casnic autentic, a unei persoană, Mama Ruţă, care nu si mata află printră noi, unâ suveică, piesa di lemnu folosită vârâoarâ ma ninte la războiulu di ţâseare, circulă di mai mulţâ an’i prin lume, dusă di oamin’i di aradă, ama şi di vedete, care u fotografiadză tru aţeale ma diferitile locuri. Mama Ruţă eara unâ mul’iare simplă, care şi-avu dori ca lemnul vecl’iu, cu care a lucră toată bana şi ţâsu, să fugă, sâ si ducă într-ună călătorie iniţiatică pi mapamond, tru loculu a l’ei. Nâ minduim să vă propunim un concurs pri-tru care să vă invităm să vizitaţ loculu di iu chinesi suveica, hoara Mândra, ama şi reghiunea Făgăraş, ca şi unâ altă zonă ahoria di aclo di apropea, Mărginimea Sibiului.

Ninte cu 10 an’i, unâ moaşe, ună bătrână di-tru hoara Mândra, judeţulu Braşov, si duţea tru lumea alantă după unâ bană di lucru tru arăzboiulu di ţâseare. Pi nângă zestra cusută trâ urmaşi, ea dăruiaşte, faţe doară, a cilimean’ilor, nipoţâlor şi strănipoţâlor, unâ suveică, unâ suvalniţâ. Isapea a liştei clironomie easte aestâ: apitrusitâ di gaileadz şi nivol’i, bătrâna nu avea reuşitâ să veadă lumea dinclo di Făgăraş; ea lasă a ţilor tineril’i dorulu şi dorinţa l’ei ni-împlinită tra sâ veadâ lumea. În semn di tim’ie trâ bana a l’ei exemplară, descendenţâl’i a Mamâl’ei Ruţă l’ia apofasea tra să poartă suveica pri-tru vâsilie şi s-u ducă pri-tru lumea ntreagă, împlininda, aşi, testamentul niscris a li mul’iare.

Ideea fu bâgatâ în mişcare di nipoata a l’ei, actriţa Alina Zară, care l’ia apofasea ca suveica să nu sta niţe unâ minutâ şi să hibâ purtată di oamin’i di diferite vârste şi profesii piste tut pri iu si duc. Până azâ, suveica si duse şi călători un milion di kilometri. Si duse tru gulagurile sovietiţe, în Australia, la Muntile Athos, la Alba Iulia (loculu iu si proclamă unirea a tutulor teritoriilor locuite preponderentu di români, la 1 Decembrie 1918), călători tru cutia a vioarâl’ei Stradivarius purtată di cunoscutulu violonist român Alexandru Tomescu, la Beijing, agiumse la poli şi la Ecuator. Pretutţido, transmise a lumil’ei un mesaj di pace şi di solidaritate în varliga a valorilor aţeale ma di preţ a omului.

Ună condiţie a călătoriil’ei a lui fu susţânirea a unor prezentări a Româniil’ei, în special a banâl’ei rurală românească, prezentări fapte hibă în cadrul a ambasadilor a Româniil’ei, hibă în timpul a unor evenimente culturale di referinţă. Faptul că reprezintă un simbol a zânăţâlor ancestrale şi a tradiţil’ei folclorică transformă suveica a Mamâl’ei Ruţă şi istorima a l’ei într-un vehicul di mare atracţie, cu ună puteare di persuasiune barim egală cu a unui discurs dispre muşuteţâle a Româniil’ei.

Vă invităm să urmăriţ emisiun’ile RRI, siteul www.rri.ro şi profilurile di Facebook, Twitter, Google+ şi LinkedIn, să răspundiţ corect la ndauâ întribări şi puteţ s-amintaţ. Concursul va sâ ţână până pi 15 iulie, data a poştâl’ei.

Mările Premii va sâ hibâ dauă sejururi trâ câte dauă persoane, di 8 (opt) dzâle, cazare 7 (şapte) nopţâ tru cameră dublă, cu pensiune completă, în perioada 1-8 septembrie 2015 în pensiun’i di-tru zona Făgăraş (Sâmbăta de Sus), jud. Braşov, şi di-tru Mărginimea Sibiului, jud. Sibiu. Un sejur trâ dauă persoane, într-ună cameră dublă, va sâ hibâ trâ ascultătoril’i RRI, al doilea sejur trâ publiculu a Antenâl’ei a Satelor. Ca di aradă va sâ hibâ ananghe să vă asiguripsiţ pi cont propriu transportul internaţional până tru România şi, ma că să hibă necesară, viza trâ România.

Concursul easte sponsorizat di SC SCORILO TURISM SRL şi easte organizat cu parteneri locali di-tru judeţele Braşov şi Sibiu.

Şi tora, întribările:

– Di iu chinesi sâ si ducâ Suveica a li Mama Ruţă” prin lume?

– Câţ kilometri parcurse suveica?

– Cum si cl’iamă zonile pi care va li viziteadă amintâtoril’i a Mărilor Premii?

– Numiţ 5 state sau locuri ahoria tru care s-are priimnată” suveica fudzită din România. Ca documentare puteţ să folosiţ blogulu a proiectului, http://suveicachicd10.blogspot.ro/, şi profilul Facebook al proiectului, https://www.facebook.com/pages/Suveica-Mamei-Ru%C5%A3a-%C3%AEn-jurul-lumii/360304274111765, ţi cara că suntu maşi în limba română.

Vă paraclasim să nâ scriiţ ţi vâ determină să participaţ la concursu şi câţe urmăriţ programile RRI on air sau tru mediul online.

Coordonatile a noastre: Radio România Internaţional, str. General Berthelot nr. 60-64, sector 1, Bucureşti, PO Box 111, cod 010165, fax 0040.21.319.05.62, e-mail: arom@rri.ro Puteţ să răspundiţ până la 15 alonar, data a poştâl’ei. Amintâtoril’i a Mărilor Premii va să hibâ anunţaţ curundu după bitisirea a concursului, trâ aveare chiro să-şi pregătească excursia în România. Succes! (Alecu Marciuc, Valentin Ţigău, Eugen Cojocariu)

*********************

Aieri, pi 15 cirişar, si feaţirâ 126 di an’i di la moartea a Ngh’ilicitului Poet-Luţeafir a Poeziil’ei Româneascâ, Mihai Eminescu (1850-1889). Tru şcurta a lui banâ, activitatea a lui creatorae si bitisi la maşi 33 di an’i, ca unâ turlie di Alexandru Machedon a Literaturâl’ei Româneascâ, di cara ştim că tut 33 di an’i furâ şi an’il’i cât bână Marile Alexandru, ţi ama nu mata bână ninca alţâ şase an’i di agonie di punctu di videare poetic. Maca Aelxandru fu unâ turlie di erou a epopeil’ei homericâ, Ahile di-tru Iliada, Eminescu fu canda ca unâ turlie di Homer trâ liteartura româneascâ. Giocurile paneleniţe, care deadun cu Iliada u ţânurâ tru un loc şi u şi criscurâ cultura elenâ, şi Eminescu, vahi şi di la exemplul a lu Vanghelie Zappa (1800-1865) care câfta ninca di atumţea cându eara tru Romnia, pri la anulu 1850, a naşteril’ei a lu Mihai Eminescu, s-li xana-nv’ieadzâ Giocurile Olimpiţe interdzise la anulu 392 di cătrâ ampiratulu Teodosie ţel Marile, şi lucru a xana-nv’iearil’ei ţi lu feaţe Pierrre de Coubertin tru 1896, şi Mihai Eminescu câfta tra s-lu aprindâ cu fleama a vrearil’ei (sigura şi dupâ Shcoala Ardeleanâ di la anulu 1780) suflitulu a românismului trâ entuziasmulu şi averulu trâ latinitatea a limbâl’ei pri-tru aţea ţi avea numa Serbările di la Putna, a cure suflit v’iu eara işişi Mihai Eminescu. Putna, mânâstirea iu eara ngrupat domnitorulu a li Moldovâ Ştefan aţel Marile, tora agiumtu şi tru calendar, la data di 2 alonar (di-tru anulu 1504), cându muri, unâ bunâ viţinatâ tru eternitate datilor di moarte ama aşi şi di nimurire, 15 cirişar, a lu Mihai Eminescu, 2 alonar, alu Ştefan aţel marile (1457-1504). S-lu aduţim aminte poetulu Mihai Eminescu cu unâ poezie di a lui:

Bara icǎ LACUL

Lacul codrilor nalbastru

Nufiri galghin’i îl încarcǎ;

Trâsarindu-n tsercl’iuri albe

El cutreamburǎ nǎ barcǎ.

Shi eo trec de-a lung di mealuri

S-par c-ascultu sh-canda-shteptu

Dit cǎlǎm’i ea s-arǎsarǎ

Shi lishor s-cadǎ-m’i pri cheptu;

S-ansǎrim tru luntrea (varca) m’icǎ,

Acl’imats di glas di ape

Shi s-ascap lemnul-timone

Shi dit mǎn’i lupǎts m’i-ascape;

S-lunicǎm plin’i di mǎgh’ie

Sum lum’ina ţea di lunǎ

Tru cǎlǎm’i liva s-avreadzǎ

Unde-a li-apǎ s-hamu-asunǎ !

Ma, nu v’ine… ş-mine singur

Stau ş-suschir tru ponlu-m’i trifir

Nanga balta tsea nalbastra

Sh-fatsa l’ei cu flori di nufir.

(Nanga laclu tsel nalbastru

Ancarcat cu flori di nufir)

******************************

Ama, un bun recitator, un dialethea recitator a poeziilor a lu Eminescu, unâ turlie di işişi Eminescu pri schenâ easte actorulu şi reghizorulu Ion Caramitru, care apare cu un interviu tru revista Formula AS, revistâ sâptămânalâ, revistâ ţi iase di 25 di an’i, tru un numir di mesulu tricut, di la intrata a mesului, 7-14 mai. Başi, numirulu are pi prota paginâ şi un cadru poetic, unâ fotografie a lu Ion Caramitru, minduit, cu faţa ndrupâtâ cu grun’lu pri mânâ, fotografie avândalui comentariu zboarâle cu limpidâ pitreaţire poeticâ: “V’ise cu ocl’il’i dişcl’işi”. Easte unâ parafrazâ la unâ replică a lu Caramitru, aşi cum videm tru interviul (fraza di bitisită interviului) di la paginile 24-25, pagin’i cu numa “Lumea românească”, şi cu titlulu a interviului Ion Carmitru, seamne di citare “Nv’isedzu dipriunâ, cu oclil’i dişcl’işi” Suntu date un numir di dzaţe fotografii, şi vahi aţea cama semnificativa easte aţea comentatâ cu zboarâle “Campion la recitat Eminescu”. Ama tut ligatâ di un poet easte şi aţea tru care easte deadun cu Nichita Stănescu (1933-1953), aţel care bână 50 di an’I, ama lu durea bana şcrutâ a lu mihai Eminescu, şi canda si alâsă şi el cu bunâ vreare tra-s moarâ, că dzâţea că nu are ndreptul tra s-bâneadzâ ma multu di aţel’I aproapea 40 di an’I a lu Mihai Eminescu. Tru cadur, Ion Caramitru, care si hârâsi şi di unâ poezie care l’I-u ncl’ină cu mare tim’ie Nichita, şedu mpadi pi unâ bancâ tru unâ salâ şi Nichita şuţât cătră el, tru un gestu poetic putem s-dzâţim di cara lu faţe Nichita, lu ţâne cu mâna ndraptâ pi după anumire. Poezia deadun cu Declamaţia şi Arta a Spuniril’ei !