Agenda armaneasca 2015.02.17

Anunţ Concursu RRI:

Hristu Steriu, 17.02.2015, 21:04

Vruţ sot, vă grim tra să participaţ la un nou concursu cu premii, “Vacanţă tru sudulu a Litoralului românescu a Amaril’ei Laie”. Concursul easte adratu ti un di principalile puncti di atracţie tu România trâ turiştil’i xen’i şi român’i, cu accentu pi Mangalia, ţitatea Callatis di-tru antichitate, şi bairlu di 6 staţiun’i di-tru partea di not a Litoralului (Jupiter, Saturn, Venus, Neptun, Olimp şi Cap Aurora).

Vă aclimamu să ascutaţ emisiun’ile RRI, siteul www.rri.ro şi profilurile di Facebook, Twitter, Google+ şi LinkedIn, să apandisit corectu, în scris, la ndauâ întribări şi puteţ sa amintaţ. Concursul va sǎ ţânǎ până di 30 apriiur, data a poştâl’ei.

Mǎrile Premii va sǎ hibǎ dauă sejururi trâ dauă persoane, di 8 (optu) dzâle, cu cazare 7 (şapte) nopţâ tru cameră diplo, cu pensiune completă, di care un sejur dzâlile 12-19 iunie şi al doilea sejur tru perioada 6-13 agheazmǎciune 2015, amindaule la Hotel ”Delta” di-tru Jupiter, judeţulu Constanţa. Ca di aradǎ lipseaşte să vă asiguripsiţ pi isapea a lui transportulu internaţional până tru România şi, ma că si vâ hibâ ananghi, viza trâ România.

Concursul easte sponsorizat di Hotel ”Delta” – SC Delta Aurora SA şi easte andreptu deadun cu Primăria a Municipiului Mangalia, Muzeulu di Arheologhie Callatis” Mangalia şi alţâ parteneri locali.

Localitatea easte spusa tru documentile genoveze di-tru secolul al XIII-lea. Numa di Mangalia” apare tru aistă formă tru 1593, iara aduţirea ţi u are cu denumiri tătăreşti din reghiune şi prezenţa a unei importantǎ comunitate di tătari tru cǎsǎbǎ atestă orighinea tătărească a denumiril’ei. Anterior a secolului al XIII-lea, localitatea apare sum numa anticǎ di Callatis, care fu unǎ colonie a ţitatil’ei gǎrţeascǎ Heraclea Pontica (azǎ Ereğli tru Turchie) di-tru secolul al VI-lea îHr. Portul şi giumitate di cǎsǎbǎlu di-tru antichitate sunt tora anvalite di ape. Ti cara ca avu polimil şi a alâxearil’ei a cumandarilor, cǎsǎbǎlu prucupsi 1200 di an’i, niscâtiori liber, nacantiori sum stăpânirili arada a perşilor, macedonenilor, dacilor, romanilor, avânda başi monedă proprie. Ţitatea easte aspart unâoarǎ cu năpǎdirea a populilor migratoare di-tru secolile VIII şi IX. Easte parţial adratǎ diznou tru secolul XI unâoarǎ cu intrarea diznou a Dobrogei sum stăpânirea bizantină, ama easte aspartă diz nou tru 1225, arsă di tătari.

Mangalia agiundze port modernu (al doilea portu maritim românescu după Constanţa), cu 3000 di locuitori permanenţâ tru 1938 (piste 10000 veara). Cǎsǎbǎlu si dezvoltă şi creaşte troara agiutat di plaja di arinâ, care si tinde pi ma mulţâ kilometri. După atsel dit soni polim mondial agiundze zonă militară di sinur şi turismul stagneadză. Tru 1954 easte diz nou dişcl’is a tutulor, iara di-tru 1962 cǎsǎbǎlu agiundze un importantu chentru turistic: tru pădurea Comorova, de-a lungul a amaril’ei, suntu adrati 6 staţiun’i balneoclimateriţe şi di agrementu: Olimp, Neptun, Jupiter, Cap Aurora, Venus şi Saturn. Cǎsǎbǎlu are numiroase atracţii turistiţe, aţeale mai importantile hiinda Moscheea Esmahan Sultan, Muzeulu di Arheologhie Callatis” (care apânghiseaşte singurulu papirus dit România), Monumentul a Eroilor, Muzeulu a Marinâl’ei, Herghelia Mangalia, rezervaţia naturală Hagieni, portul turistic, Piştireaua Movile (care nu easte dişcl’isǎ a publicului şi care ciudusi lumea ştiinţifică mondială pri-tru ecosistemulu a lui complet ahorghea di mediul exterior), Pădurea Comorova, Movila Documaci, edificiul bizantin, Lacul Mangalia, Ţitatea Callatis, Peştera Limanu.

Şi tora, întribările:

– Cum si numasea Mangalia tru antichitate?

– Ţi spileie, piştireauă unicat la nivel mondial si află tamam lângă Mangalia?

– Cum se cl’iamǎ staţiun’ile di-tru sudulu a Litoralului românescu a Amaril’ei Neagrǎ?

– Numasiţ 5 atracţii turistiţe din Mangalia i di aproapea di aclo.

Vă paraclasim să nǎ scriiţ ţi v-ari data cali s-participaţ la concursu şi di ţi furn’ie ascultaţ programile RRI on air i tu mediul online.

Coordonatile a noastri: Radio România Internaţional, str. General Berthelot nr. 60-64, sector 1, Bucureşti, PO Box 111, cod 010165, fax 0040.21.319.05.62, e-mail: arom@rri.ro. Puteţ sǎ nǎ răspundiţ până la 30 aprier, data a poştâl’ei. Amintâtoril’i a Mǎrilor Premii va sǎ hibǎ dat tru steari curundu după bitisirea a concursului, trâ aveare chiro să-şi andreaga excursiile în România, tru meşil’i cirişar, respectiv yizmǎciune. Succes! (Alecu Marciuc, Eugen Cojocariu)

*******************************

Alâsǎm concursul şi nâ lom di reviste !

Tru nǎulu numir a revistâl’ei di-tru Albania, “Armânamea”, la un mes di la Dzuua a culturâl’ei româneascâ ţi fu sǎrbǎtoritâ la dzuua di naştire a portului naţional Mihai Eminescu (1850 — 1889), domnul Andon Hristo nâ aduţe mare harao cu tipusirea tru orighinal a unei poezie di Mihai Eminescu, poezia Lacul, aducândalui aminte muşatile dzâle di vearâ, şi pri care va u spunim aoa cu stran’u armânipsit. Aduţim aminte ca revista u scoate domnul Valentino Mustaka, şi cǎ numirulu aestu, pi mesulu şcurtu ica flivar, tru care him, are puţâne texte pi armâneaşte, altâ turlie revista are articole pri arbinişeaşte, aşi cum easte tru pagin’ile di cǎtrǎ tru biisitǎ, un articol cu numa “Familia Golgota”. Articolul easte ilustrat cu ma multe fotografii, care canda si continuǎ şi pri ultima paginâ pri care videm un munte iu easte adratâ unâ statuie (ma ghine dzâs mashi caplu ţi iase di-tru munte) a regelui dac Decebal, canda ru poezia Scrisoarea a treia a lu mihai Eminescu, iu ţi cara cǎ easte zborulu di Mircea Ţel Bitârnul şi ţi ş-u apǎra Ţara di nǎpǎdearea a turţâlor a lu Baiazid Ildârâm, Fuldizrulu, videm imaghinea a a unui munte mviscut tru pâdure vearde la a cure poalâ di arburi ies oştean’il’i a lu Mircea. Aoa, u videm statuia a lu Decebal. Ama sâ nâ turnǎm la pagina a daua di revistâ, iu videm cǎ Andon Hristo nâ deade poezia, tut a lu Eminescu, Bara, i Lacul. Va u spunim aoa tru stran’ilu di fise vearde şi nalbastru, ama tru zboarâ cu adil’iat etnic, armânipsitâ.

Bara icǎ LACUL

Lacul codrilor nalbastru

Nufiri galghin’i îl încarcǎ;

Trâsarindu-n tsercl’iuri albe

El cutreamburǎ nǎ barcǎ.

Shi eo trec de-a lung di mealuri

S-par c-ascultu sh-canda-shteptu

Dit cǎlǎm’i ea s-arǎsarǎ

Shi lishor s-cadǎ-m’i pri cheptu;

S-ansǎrim tru luntrea (varca) m’icǎ,

Acl’imats di glas di ape

Shi s-acap lemnul-timone

Shi dit mǎn’i lupǎts m’i-ascape;

S-lunicǎm plin’i di mǎgh’ie

Sum lum’ina tsea di lunǎ

Tru cǎlǎm’i liva s-avreadzǎ

Unde-a li-apǎ s-hamu-asunǎ !

Ma, nu v’ine… sh-mine singur

Stau sh-suschir tru ponlu-m’i trifir

Nanga balta tsea nalbastra

Sh-fatsa l’ei cu flori di nufir.

(Nanga laclu tsel nalbastru

Ancarcat cu flori di nufir)

Ninca dauâ poezii pri armâneaşte poartâ simnâturǎ di rǎmǎn’I di-tru AlBania, Sofia Zguri, cu poezia Cârciunlu, şi Dimitraq Pusha, cu poezia Featili Rǎmǎni. Va li spunim şi noi.

Sofie Zguri

Cârciunlu

Cu tini uiduseashti aistu portul

Ta s-esht ma mushata di tuti

Stri-dada u ari nvâscutâ protu

Tu Cârcunlu, anlu 1800.

I-undzesht, ashâ ira mushatâ

Truplu ndrept ca chiparisâ

Ociâ llai, sufurtsiau scriiratâ

Perl’iâ neali adârats cusitsâ

Vruta a-mea iala vini Cârcunlu

Câmbâñli asunâ cu haraua

La biserâcâ s-ni dutsem deadun

Alacsiti cu armâna furushau!!

22-Ndreu-2014

Dimitraq Pusha

FEATILI RĂMĂNI…

Ma v-aduc aminti,

Voi, feati muşeati-

Cu cusiţli lundză,

Cu steali pri faţă

Ş-cu budzili aroşi,

Cu mesea subţîri-

Albi, cum i laptili,

Cînt intraţ în cor,

‘Nă harauă mari

A nostră-a tutlor!

Luna vă mutrea

Ş-l’i chica di dor!

[…]

S-nâ duţim la pagina di bitisitâ, ca la un munte, ţi şi tru America, easte purtâtor di capite di stat, muntile Rushmore, ama aoa tru Românmia, la loculu a ţitatil’ei Sarmizegetusa a lu Decebal, di-tru Munţâl’i Oraştie. Tra s-u faţim aestǎ comparaţie, ca unâ punte a lu Apolodor s-dzâţim priste chiro, “priste amǎri şi ocheane — lu numim ocheanul Atlantic, pânâ tru lumea nauâ, America, aduţim aminte cǎ statuile di care zburâm suntu tru muntile Rushmore, statulu Dakota di sud, ţi muşat si uidiseaşte numa aestâ cu Dachia a lu Decebal !, muntile monumentu (easte un monumentu memorial (în engleză United States Presidential Memorial)) trâ proţâl’i 150 di an’i di-tru istoria a li America, şi suntu patru prezidenţâ (George Washington, Thomas Jefferson, Abraham Lincoln shi Theodor .Roosevelt, pi aradâ protulu preşedinte, al treile, apoia numirile 16 şi 26). S-u spunim cama detaliat aestâ istorimâ, cu Dachia sâ-l’i dzâţim, Dachia di-tru America.

Sculpturile di granit di vârâ 18 m anălţime furâ adrate direct pi versantul sudic a cunoscutului munte di cătrǎ sculptorulu Gutzon Borglum (fostu elev a lu Rodin, Auguste Rodin, di-ru Franţa) întrǎ 4 octombrie 1927 şi 31 octombrie 1941, hiinda agiutat di aproximativ 400 di lucârtori. Leghendile a amerindian’ilor Lakota di-tru grupa Sioux spun că aţel’I ţi adrarâ muntea suntu ţel’i şase pâpân’i” (engleză: Six Grandfathers).

****************************

S-bitisim cu unâ şcurtâ hâbare sportiva. Pi dinapandica şi dip nipândâxit, Simona Halep ţi eara pi loculu 3 mondial tru clasamentul feminine la tennis, câdzu tora (di luni, 16 şcurtu) pi loculu 4, di aform’ia cǎ unâ altâ giucâtoare amintǎ ma multe puncte. Lista a protilor 10 tenismene, Top 10 WTA, easte:

1.Serena Williams 9.777 de puncte

2. Maria Şarapova 8.210

3. Petra Kvitova 6.291

4. Simona Halep 5.672

5. Caroline Wozniacki 4.565

6. Ana Ivanovici 4.425

7. Eugenie Bouchard 4.365

8. Agnieskzka Radwanska 3.975

9. Ekaterina Makarova 3.285

10. Andrea Petkovici 3.150

S-n duţim şi la alte locuri di-tru clasamentu, iu aflm giucǎtoare române:

Irina-Camelia Begu si menţâne pri loculu 34, cu 1401 puncte, Monica Niculescu dipuse di pi 57 pri 61, cu 853 de puncte, iara Alexandra Dulgheru înreghistrǎ şi ea unâ duţire nghios, di pi poziţia 95 pi 97, cu 587 di puncte.

Tru top 200 si mai află Sorana Cîrstea – loculu 116 cu 488 di puncte, duţire nghios di pi 102, Andreea Mitu – loculu 117 cu 483 de puncte, dipunire di pi 116, şi Ana Bogdan – alinare di pi loculu 202 pi 191, cu 271 di puncte.

Ascultaţ aoa –>