Agenda armaneasca 2014.06.03

Arhiusim cu unâ hâbare sportivâ, ca unâ fotografie cu tricolorulu românescu, hromile di stat, aroşe, galbinâ, n’irlâ, cum videm tru unâ fotografie cu tenismena armânâ, a noastrâ, Simona Halep. Ea avu oferte tra sâ si ducâ tru xinâtate s-reprezintâ altâ flamburâ di stat, ama ea dzâse cǎ are dor s-arâmânâ tru România. Trâ prota oarâ tru cariera a l’ei, românca Simona Halep, favoritâ numirlu 4, si calificǎ tru cirecurile di finală a turneului di tenis, di-tru Frânţie, di la Roland Garros, al 2-lea turneu di Mare Şlem a anului; ea u azvimse luni, 2 di cirişar, tru optimuri, tru dauă seturi, 6-4, 6-3, pi americanca Sloane Stephens, într-o oră şi 18 minute. În sferturile de finală, Halep, ţi-şi asiguripsi 430 di puncte WTA şi 220.000 euro, va gioacâ contra a amintâtoaril’ei di-tru meciulu anamisa di rusoaica Svetlana Kuzneţova, cap di serie nr. 27, şi Lucie Safarova (Cehia), cap de serie nr. 23, dupu cum si informǎ şi la Radio Romnia Internaţional, tru hâbare redactatâ di Valentin Ţigǎu.

Hristu Steriu, 03.06.2014, 20:11

S-adâvdzem, tricânda di la sportu la artâ, muzicâ şi filmu, cǎ maca Simona Halep u azvimse pi americanca Sloane Stephens, tru Frânţie, pi di altâ parte, anaparte di Ochean, tru America, easte dusâ unâ pareie di la filmul a lu Toma Enache, “Nu escu faimos, ama escu armân” cu muşata adete armâneascâ a giucaril’ei şi cântaril’ei. Pi site-ul di pi Internet, faimos şi el, faimoslu site-u Youtube, easte postat un filmuleţ cu pareia faimoasâ ţi giucǎ tru filmu, acâţaţ n-cor cum gioacâ, aţel’i care puturâ si-s ducâ tru America, şi avdzâm musata boaţe a lu Stelu Enache, boaţe muşatâ şi cântic simbolic: “America-i diparte, diparte priste-amǎri”.

*************************

Tut “Aromâni faimoşi” videm şi tru revista “Historia”, numirlu pi meslu mai, direcotr Ion Cristoiu, redactor-şef Ion M.Ioniţǎ. Ama, ninte di presa scrisâ prinde s-u aduţim aminte aţea zburâtâ, adicǎ radioulu. Tru unâ emisiune di la Radio România, canalul “Antena a hoarilor”, la emisiunea “Sinduche di zestrǎ”, Polina Gheorghe, ţi di multe ori zburaşte dispre armân’i, ama şi “români di pretutindeni”, emisiunea di vineri, 30 mai, zburâ, tra-s dzâţim cu un zbor ţi nu-l dzâse ea ama lui dzţim noi, “romanitatea di la sud di Dunâ”. Ea l’I aduse aminte istoromân’il’I, cu puţâne zboarâ, ama zburâ cama multu dispre armân’i şi dispre câsâbǎlu Moscopole.

************

S-treaţim la presa scrisâ, cum dzâţeam, la revista “Historia”, a cure numir pi meslu mai, fu lansat vinieri, pi 23 mai, tru unâ sesiune di comunicǎri, la facultatea di istorie a universitatil’ei Bucureşti. Tru aestu numir are tipusit un articol cu numa “Aromâni faimoşi în istoria României”. Armân’il’i faimoşi prezentaţ suntu Gheorghe Hagi, Simona Halep, Toma Caragiu, Take Ionescu, Mina Minovici, Victor Papacostea, academicianulu Matilda Caragiu Marioţeanu. Ama amfitrionulu, gazdul a sesiunil’ei, profesorulu Marius Diaconescu aduse dinintea a specatorilor şi un aromân faimos ţi bâneadzâ şi putu sâ spun cu gura a lui unâ istorimâ di-tru bana greauâ, ama şi eroic, a aromân’ilor tru Balcan’i, Ion Caramitru, care ţânu unâ cuvendâ cu numa “Eo şi pâpân’il’i a mei”. Articolu di-tru revista Historia si tinde pi dzaţe pginn’I, şi fu scris sum îngrijirea a lu Marius Diaconescu. Easte amplu documentat şi si tinde tru timpu di la Kekaumenos, di-tru secolul dzaţe, cându si dzâţe cǎ intrǎ numa “vlah” tru istorie şi pânâ tru dzâlile a noastre. Unâ m’il’e şi cama di an’i. Un mileniu ! Şi, ma-s parafrazǎm numa a unei antologhie scoas di l’irtatulu Hristu Cândroveanu, deadun cu poeta Chira Iorgoveanu, tru 1985, carte cu numa “Un veac, un secol, di po0ezie aromânǎ”, aritcolul a lu marius Dioaconescu easte “un mileniu di isorie vlahǎ, aromânǎ”, Easte spusâ tru articol unâ hartâ cu numa “Carte ethno-linguistique des aroumains. Iar, ca subtitluri si dzâţe di Mica Vlahie, apoia cu un muşat cadru fotografic, “Moscopole, chenrul cultural a Balcan’ilor” Suntu date şi multe cadure di familie, alte cadre cu fumel’I tru chirolu a transhumanţâl’ei, di la munte la câmpie tomnurle, şi di la câmopie la munte, primuverile, trâ Agh’I Gh’iorgh’i. Nu easte alâsatâ la nâ parte niţe “Mişcare legionarâ” tru care iara si mintirâ niscânţâ armân’i. Ama tru partea a daua a articolului si prezintâ, cu numa di-tru artico “Galeria personalitǎţilor aromâne din Romnia: Toma Caragiu, Gheorghe Hagi, Take Ionescu, SimonaHalep, mina Minovici, Victor Papacostea, galei ţi si ncl’ide circular cu numa Caragiu, Matilda Caragiu Marioţeanu.

****************

Dzua di 23 mai fu gh’iurtusitâ tru România, şi Bucureşti, ama şi Timişoara. Domnul Ste4rgh’iu Toza nâ spune di “Festivalul a etniilor”, alidzem zboarle a lui:

Duruts armanji aestu evenimentu ” Festivalul Etniilor dit Banat ” s-adara di multu chiro, easti finantsat di Consiliu Judetean Timis, yiu aestu an fura calisits sh aromani.

Prezentatorlu dzasi ca dit partea aromanilor easti calisita sutsata ” Asociatia Internationala a Aromanilor ” prin Elena Jurjescu Todi.

Victor Enache, di l;a ascociaţia culturalâ “Cârlibana”, avdzâ ca va-s canta Elena, u suna sh u palcarsesi sa-l baga shi pi el shi pi Vasil Topa.” — dzâse Stergh’iu Toza.

Festivalul Etniilor si ţânu dumânicâ, prot cirişar, nâ informeadzâ şi domnul Puiu Bajdechi.

Ama, Stergh’iu Toza nâ spune şi trâ unâ altâ manifestare faptâ pi la giumitatea a mailui, s-dzâţim, “Sâmbǎta Aromânilor”. Zboarâle a lui:

Aoatsi sh varna 3 stamani tu hoara Dudeshti Noi s-tsana una andamusi Sambata Aromanilor ” andreapta di sutsata Pro Cultura ” dit hoara, yiu anfitrionul fu Victor Enache.

La sahatea 14.30 fu un simpozion ti armanji yiu fura calisitsi Viorica Balteanu, Prof. Fratila, Prof. isturii Hategan, Dinu Barbu.

La sahatea 16.30 canta Boatsea Pindului yiu tu sala erau 20 oaminji.

La sahatea 18.30 fu proiectsia filmului al Toma Enache yiu tu sala erau 32 oaminji.

Tuta aesta andamusi fu paltita di primaria Dudeshti Noi cu 50 milioane lei.

Di Tmişoara s-nâ turnǎm Bucureşti, iu sârbâtoarea di pi 23 mai fu gh’ilipsitâ şi tru presa scrisâ. Di exemplu România liberǎ, Libertatea şi alte. Tru jurnalul Libertatea sâ scria

“Pentru noi, această zi pe care o sărbătorim astăzi reprezintă un bun prilej de identificare, pentru că încă nu avem o conştiinţă a entităţii noastre”, a declarat, pentru Libertatea, Kiratsa Gheorghe, preşedinta a Soţietatil’ei Culturalâ Armâneascâ, di Bucureşti. Ea nica dzâse, dupǎ cum sâ spune tru jurnalul Libertatea: “Trâ prota oară, aestă dzuuâ fu sărbătorită tru 1989, la Bitola, tru Machidonia, republica di ma ninte iugoslavâ, iara tru România, tru 1998. Noi, aţel’i din România, avem relaţii de sândze di gradulu II sau III cu aţel’i di-tru Machidunia istorică, adică părinţii sau bun’il’i a noştri pâpân’i suntu di aculo. “

Ascultaţ aoa!