Agenda armaneasca 2014.03.18

Lansarea a protului filmu aromânescu, tru reghia a lu Toma Enache, şi la Scopia.

Hristu Steriu, 18.03.2014, 21:02

Vineri seara, 14 marţu, la sala Milenium di Scopia, fu faptâ gala a premierâl’ei a filmului “Nu hiu faimos…”. Zburâ, tru arhiusitâ Jana Mihailova, care-l ghiunui pi prezidentul a li Makedonie, Ghiroghi Ivanov, vinit la gala; diapoia alţâ ufiţial’i, ministrulu a li culturâ, ministrulu di educaţie, şi alţâ. Zburârâ sponsoril’i a luştui evenimentu Ljupce Zikov şi Shterio Nakov. Fu proectat filmul dinintea a unui publica di 500 di spectaotri din salâ. Tru sone, furâ filmaţ pi schenâ, aţel’i andoi actori, peofesionişţâ şi amatori, ţi loarâ parte la evenimentu: Lică Gherghilescu-Tanaşoca, Teodora Calagiu-Garofil, Aurica Piha , Cami Shapera, Andreea Mona Blacioti şi Nicu Baturi.

După .. aţel’i prezenţâl’i feaţirâ caduri cu actoril’i, şi furâ invitaţ la un cocteil la restaurantul a hotelului Alexandru Palas.

Evenimentul fu promovat di secţia armâneascâ di radio şi Tv di Scopia, fu faptâ şi-unâ emisiune TV life cu actoril’i participanţâ (aestâ eara vineri).

Sâmbâtâ fu a daua searâ di proiecţii a filmului, iu participarâ diznou actoril’i şi s-andamusirâ cu publiculu mutritor.

Evenimentul fu gh’ilipsit tru presa di aclo, radio şi TV, iara tru presa scrisâ din România, di jurnalile “România liberâ” şi “Adevărul di Constanţa”.

******************

Avanpremieră trâ septâmâna aestâ, ligatâ di numa a gh’atrului arâmân George Gearavela. ţi lu avem avutâ oaspe şi la emisiun’ile RRI.

Sâmbătă, 22 marţu, seminar de acupunctură, cu numa:

Acupunctura, medicină milenară şi permanentu actuală

Prezintă George Gearavela, vicepreşedinte a li Societate Românâ di Acupunctură

Organizatori:

Asociaţia multiculturală “Nicu Hagi” Carpaţi-Pind în parteneiat cu Primăria municipiulu Câmpulung, şi Chentrul cultural Apa Sărată. Hâbarea fyu difuzatâ di Costel Famazon, şi-l’I mulţan’iisim, an’i mulţâ şi banâ lungâ. Acupunctura easte unâ formâ alternativâ di medicinâ, practicatâ di m’il’e di an’i tru lumea chinezâ; easte unâ medicinâ a li energhie pri-tru aţe metaliţe, şi nu pri-tru chimioerapie. Unâ turlie di chirurgie, tru care tâl’itura di câţut easte înlocuitâ cu nţâpâturile di aţe, trâ controlul energhetic a unor reţeale nervoase tru corpul a omului.

**************************

Nâ duţim tru America, la Indian Wells, trâ un rezultat excepţional tru tenislu feminin, WTA, amintat di unâ giucâtoare di farâ armâneascâ..

După turneulu di tenis di-tru California, SUA, giucătoarea română di tenis Simona Halep ocupâ, di siptâmâna aestâ, di luni, 16 marţu, loculu ţinţe tru clasamentul WTA, ţea ma buna clasare a unei româncâ tru ierarhia feminină. Halep, care si mută ma nsus cu dauă poziţii după semifinala giucată septămâna tricută la Indian Wells, easte a treia giucâtoare din Romania care intrâ în top 10 mondial, după Irina Spîrlea şi Virginia Ruzici. Tru anulu di ma nâpoi, ea reuşi să amintâ şapte turnee, pi toate suprafaţile di gioc. Pi timel’lu a performanţilor a l’ei, Halep fu declarata giucătoarea cu ţea ma puternica ascensiune tru 2013. In clasamentul a primilor 100 di giucătoare a lumil’ei, Romania mai are treie reprezentante: Sorana Cîrstea, loculu 26, Alexandra Cadanţu, loculu 62, şi Monica Niculescu, loculu 70.

Alinarea n-sus tru clasamentu a li Simona Halep fu dânâsitâ, pi loculu ţinţe di giucâtoarea numirlu trei mondial.

Simona Halep u rată calificarea în finala a turneului di la Indian Wells(SUA), dotat cu premii di aproapea 6 milioane di dolari, după ţi chiru meciulu, di luni, cum dzâsim, 16 marţu, cu poloneza Agnieszka Radwanska, locul 3 mondial. Di septămăna aestâ, Halep, cu loclu ţinţe în lume, are ţea ma buna clasare a unei giucătoare română di tenis în ierarhia profesionistă.

******************

La 97 di ani, istoriculu Neagu Djuvara easte un di puţân’il’i martori privilegiaţ di la care mai putem s-aflăm istoprima mplină di dramatismu ultimului secol. Tru un interviu realizat di Ana Iorga, tru contextual a cizâl’ei di-tru Ucraina, tora la unâ sutâ di an’I di la chinesita a Protului Polim Mondial, avem câbilea sa-flăm lucre, vecl’e di dzăţ di an’I, ama ahât di interesante di-tru bana avutului istoric di farâ armâneascâ, după tatâ. Unâ şcurtâ introduţire nâ faţe Ana Iorga şi dzâţe că, alidzem, “Tru an’il’I a Primului Polim Mondial, în timpu ţi tatăl a lui arămâne să alumtâ pi frontu, m’iculu Neagu Djuvara chineseaşte în refugiu cu mama şi cu fratile a lui. Străbat dedun unâ Rusie frimintată di revoluţie şi reuşescu să si salveze ca prin miracol. După bitisirea a studiilor în Franţa, va alumtâ pi frontul di Estu tru al Doilea Polim Mondial. Apoia intră în diplomaţie, dupâ care, di aform’ia a comunismului si exileadzâ ma multu di 4 dechenii, tru Europa şi tru Africa.” (bitisim alidzearea)

Cu tute că unâ cartea a lui are numa “Polimulu di 77 di an’i”, tru care misurarea faptâ di Neagu Djuvara, duşman a comunismului di a cure aform’ie ş-u părăsi ţara, tra sâ si stabileascâ în Franţa, tru ţara a soţiil’ilei a lui, “le pays, patrida, de sa epouse”, acaţâ di la Revoluţia Soţialistâ, ruseascâ, di-tru octombrie, 1917, ama, de faptu, di la chinesita a protului polim mondial 1914, şi pânâ tru 1991, cândui si asparse pi cale di pace, URSS. Ideea a unui polim di 77 di an’i easte minduita a lu Neagu Djuvara dispre chuirearea a comunismului, comunismul ca un faptu di polim, a polimului di 77 di an’i. Atumţea, ducânda ninte ideea a lu Neagu Djuvara, putem s-dzâţm că aţea ţi si numirâ protlu polim, doilu polim mondial, şi diapoia polimulu araţe, după protile dauâ ţi furâ polime calde, suntu maşi treie etape a unui singur polim, polimlu 1914-1991, di 77 di an’i. Elev, adică adeptu a şcoalâl’ei a lu Arnold Toynbee, istoriculu Neagu Djuvara, faţe comparaţii priste mări distanţe şi eriaode istoriţe. Aşi fu polimulu ţi si dzâse di 100 di an’I, priste Canalul a Mânicâlei, anamisa di continentul European (Fraţa), şi insua britanicâ, englezâ, aproximativa 135-1450, ică ma şcurtu polimulu a li Jeanne d’Arc. Neagu Djuvara, înlocuiaşte tora Canalul a li Mânicâ, mânicâ di ochean, cu işişi Ocheanulu Atlantic, şi insula britanicâ, cu Lumea Nauâ a lu Amerigo Vespucci, şi cu Statile Unite a li Americâ, un veritabil polim SUA-URSS.

S-videm unâ ntribare a li Ana Iorga, tru interviulu di aualtadz, pi Internet:

A.I.: “Tatăl a li dumnil’e a voastrâ, un inginer cu studii la Berlin, alumtăt în Primul Polim Mondial. Care fu mira a lui? Ţi si feaţe cu dumnil’ia a voastrâ, cu mama, cu copiil’i, cilimean’il’i, earaţ multu m’ic atumţea.

Răspunsul a lu Neagu Djuvara fu, alidzem:

Eo, copil, eo nu lu-am vidzutâ pi tata. Că tatăl meu a muri cându eo aveam doi an’i şi nu mata earam în ţară. Aveam unâ banâ, în fine… nu escu hici responsabil di ea.

Avea unâ situaţie bună economică, ama el îşi dzâse copiil’I, cilimean’il’i, şi cu soţia a mea mor di foame în Moldova, hai să-l’i pitriţem prin Rusia în Franţa, iu tată-su, Trandafir Djuvara, care eara ministrulu a Româniil’ei în Belghia, eara retraptâ cu guvernul şi cu Curtea Regală belghiană la Le Havre. Primul portu mare francez ma că m’erdzâ cătră ascâpitatâ la graniţa belghiană. Şi aşi si faţe că mama şi cu noi doi copiil’i şi cu un frate lândzid a l’ei, ultimulu di Grădiştean’i, soia a li mame, veacl’e familie boierească, ama ultimulu, fratile a li mame, si minti tru minte, înnebuni, înnebuni tru proile dzâle a polimului, ama avea probabil ţiva care di ninte nu m’irdzea ghine în capula a lui ninte. Şi atumţea iatu-u pi mârata mama să chineseascâ pri-tru Rusia cu un frate lândzid a li mame, cu unâ tiniră guvernantă elveţiancă, Schwester Frida, care avea 20 an’i, şi aţel’ii doil’i cilimean’i.”