Agenda armâneascâ – 2013.05.28

Arhiusim cu urarea itricutâ di Suţata SSAAM, un textu poetic, ama poezia va u alâsăm na nâ parte, un textu compus di autoarea a refrenului di cântic ti “armâname şi ti vruta a noastrâ tinirame”, di poeta Vanghea Mihanj-Steryiu: Ti mulţâ an’i armânamea mea ! Dzua Naţionalâ s-dişcl’idâ ca lilicile dit gârdin’le a noasti, s-tindâ ca fidăn’li, s-creascâ yitile armâneştâ, lumea s-u muşuteadzâ !

Tru numa Suţatâl’ei a Scriitorlor şi artiştilor armân’I di-tru Machidunie, SSAAM, simneadzâ

Anita Steryu-Dragovich shi Vanghea Mihanj — Steryu.

Hristu Steriu, 28.05.2013, 12:37

Treaţim la unâ suţatâ armâneascâ di-tru România, Suţata culturalâ armâneascâ di Bucureşti. Domnul Puiu Bajdechi nâ pitreaţe un articol priluat di la Aghenţia a Românâ di presâ, tru care videm cum si prezintâ tru presâ evenimentul organizat di Suţata culturalâ armâneascâ ligat di dzua di 23 mai, cându tru anlu 1905 sultanlu a Imperiului otoman, la câftarea a statlui roman cu agiutatre şi di la patrule mări puteri europeane di atumţea (s-aduţim aminte că unâ di eale eara Austro-Ungaria, a cure capitalâ Viena fu dauâ ori asediatâ di ascherea otomanâ, ca bunâoarâ tru 1683), deade un decret trâ supuşl’i crâştini di-tru imperiu tri pricunuştearea di minoritate vlahâ a armân’lor.

Tru articol si spune:

Evenimentul, ţi incluse şi vernisarea, dişcl’idirea, a unei expoziţie di carte aromânească, di-tru Colecţia acad. Matilda Caragiu Marioţeanu, si desfăşură cu ocazia a Dzuâl’ei Naţionalâ a Aromân’ilor, hiinda organizatâ di Muzeulu Naţional a Literaturâl’ei Românâ, în parteneriat cu Soţietatea Culturală Aromână din Bucureşti.

Doina Mândru, directorul artistic a Palatului di la Mogoşoaia, moştenitorul, mirasgilu, testamentar a familil’ei Murnu, dzâse că expoziţia prezintă “dauă universuri care sta faţă cu faţă”, lucrări reprezentative trâ opera a tatălui (Ary Murnu) şi a hil’lui (Ion Lucian Murnu), protlu – reprezentantu a figurativului, doilu – “cufundat” într-unâ metafizică a “purităţilor astrale”.

Ea aduse aminte iame di chiro greauâ din timpul a comunismului traversată di intelectualul rafinat care eara Ion Lucian Murnu, circumstanţe care, susţâne Doina Mândru, determinarâ evoluţia austeră di-tru arta a lui di ma târdziu.

Sculptoriţa Elena Hariga, fostă studentă a profesorului Ion Lucian Murnu, rememoră, aduse aminte, perioada în care, sum protecţia aluştui, feaţe “trei an’i în lumea noastră mutilată di comunism”, tricânda “anaparti di aţel’i patru muri di clasă, călătorinda cu Domnu Murnu în lumea a tinireaţâl’ei a lui tihiroasâ, şi spunânda di din cultura cu timel’iu ţi s-u avea formatâ”.

Aţeale daule expoziţii va sâ poatâ sibâ vizitate până pi 31 mai.

Vernisajul fu urmat di lansarea a unei carte di paramite a lu Ion Creangă, traduse pi armâneaşte di Dimciu Todică, apărută la Editura a Suţatâl’ei Culturalâ Aromâneascâ.

Fostu profesor di istorie, Dimciu Todică îşi prezentă cartea pi armâneaşte, am şi tru limba română şi mărturisi că ideea di a traduţire di-tru literatura marilui povestitor, spunâtor di paramite, humuleştean faptu tru hoara Humuleşti, ideea l’i vine în momentul în care, ca pap, fu ananghe s-l’i spună paramite a nipotului.

Todică dzâse că nu-l’i fu lişor să traducă “expresiile culeapte, adunate, pi v’iu di Creangă”.

“Vrem, nu vrem, cultura noastră faţe parte di-tru cultura românească şi lipseaşte să promovăm interculturalitatea”, sumcundil’e Dimciu Todică.

[…]

Aristomene Murnu Gheorghiades, cunoscut cama multu cu numa Ary Murnu (n. 1881, la Xanthi, Imperiul Otoman, azâ tru Grâţie – m. 1971, Bucureşti) fu un pictor, grafician şi machetator di mărchi poştale, bancnote şi monede româneşti, di orighinâ aromânească (macedoromână).

Fu frate ma m’ic a lu George Murnu, traducător a epopeilor Iliada şi Odiseea.

Ary Murnu li feaţe studiile gimnaziale şi liceale la Budapesta, după care studie la Kunstakademie di München, tru Ghirmânie. Tru an’l’i 1902-1904, studie artile muşate la Iaşi şi la Bucureşti.

Sâ stabili la Bucureşti, iu soţia sa, nicuchirâ sa Claudia, l’i dărui pi unicul a lui hil’iu, v’initorul artistu plastic Ion Lucian Murnu (1910 – 1984), sculptor, desenator şi pictor român.

Pri-tru Decretul nr. 3 di-tru 13 ianuariu 1964 a Consiliului di Stat a Republicâl’ei Popularâe Romînâ, a graficianului Ary Murnu l’i si deade titlul di Artistu Emerit a Republicâl’ei Popularâ Romînă trâ merite ahoria tru activitatea desfăşurată în domeniul a teatrului, muzicâl’ei şi artilor plastiţe.

Ion Lucian Murnu (n. 2/15 noiembrie 1910, Bucureşti – m. 12 apriir 1984, Bucureşti) fu sculptor, desenator şi pictor, cunoscut ma multu di iniţiaţ dicât di publicul mare.

Sâ înscrise tru 1930 la Academia di Arte Muşate din Bucureşti, iu studie sculptura sum îndrumarea şi nviţâtura a lu Oscar Han şi desenul cu Camil Ressu, absolvinda tru 1936. Ca studentu, lucră şi tru atelierul a lu Corneliu Medrea.

Întră octombriu 1938 şi cirişar 1940, îşi continuă studiile postuniversitare cu unâ bursă la Accademia di Romania, la Roma. Tru aestă perioadă supravigl’e executarea a unei copie după Columna a lu Traian, comandată di statul român.

Fu mobilizat şi alumtă tru Doilu Polim Mondial pi frontul di-tru Crimeea.

Turnar diznou la bana civilă, si angajă tru 1943 la Facultatea di Arte Plastiţe “Nicolae Grigorescu” di Bucureşti, iu alină unâ câte unâ scările universitare până la aţea di profesor la catedra di Sculptură, trun 1976.

Easte considerat “unul di aţel’i ma cu hare profesori” a Institutului di Arte Plastiţe “Nicolae Grigorescu” din Bucureşti, aşi că pri-tru activitatea didactică formă unâ serie di tineri artişti, întră care excelarâ, işirâ cama multu tru mighdane: Silvia Radu, Vasile Gorduz, Victor Roman, Gheorghe Apostu, Vladimir Predescu, Dinu Rădulescu, Ion Condiescu.” (hâbare priluatâ di la AGERPRES).

Tut ligat di dzua 23 mai,

Sutsata Culturala Armaneasca di Bucureshti andreapsi ma multi evenimenti di Dzuua Armanjilor-23 di maiu 2013:

– sihatea 12 – la mirmintsa Sta Vinerea, neasim cu lilici albi shi aroshi la murmintul al lali Vasili Barba. Apreasim tseri, cantam Damandarea Parinteasca deadun cu d-na Chiratsa Meghea, shi azburam di alumpta al lali Vasili ti yurtusearea di 23 di maiu. Di la Radio Romania International-sectsia armaneasca vinira Aurica Piha shi Tashcu Lala. Filmarea easti alinata pi Radiomakedonia

– sihatea 14 – la Facultatea di isturie, s-yurtusi “Dzuua Armanjilor la Universitatea Bucureshti” tu amfiteatrul Nicolae Iorga, istoriclu Neagu Djuvara tsanu conferintsa “Istorii de ieri si de azi despre aromâni”, iu azbura di cum ascrisi cartea “Armanii”; la aesta conferintsa vini shi dl. Adrian Cioroianu cari fu ministru di xeani 2007-2008 shi tora easti decan la Facultatea di isturie.Di la Radio Romania International-sectsia armaneasca vinira Aurica Piha shi Tashcu Lala.

– Conferintsa fu filmata di Radiomakedonia shi putetsi su mutritsi aua

– sihatea 15.30 – tu amfiteatrul Condurachi, dl. Dumitru Piceava tsanu un discurs di mari simasie ti Iradelu di la 10/23 di maiu 1905; 10 studentsi di la Facultatea di isturie angrapsira referati interesanti di lumea armaneasca : cum criscu shi cum chiru Moscopolea, di adetsli armaneshti shi di mari nicuchiri armani cari banara tu Romania : Apostol Margarit, Emanoil Gojdu, Nicolae Batzaria, Alcibiade Diamandi, fumeaia Mocioni shi Toma Caragiu;

Conferintsa fu andreapta di profesorlu Marius Diaconescu cari tsanu aestu an universitar la Facultatea di isturie, cursul “Vlahii din Balcani si din Carpatii nordici”.

http://istorie.unibuc.ro/2013/05/ziua-aromanilor-la-universitatea-din-bucuresti/






Simasia a sârbâtoaril’ei armâneascâ tru Republica Machedonia iugoslavâ nâ easte spusâ pi şcurtu di domnul Goran Puşuticlu, di la Unia ti culturâ a armân’lor dit Machidunie, UCAM. El nâ pitreaţe cu internetlu, alidzem zboarle a lui: “cartea cu urari-a prezidentului ali R. Machidunia Gheorghe Ivanov cu ucazea-a Dzuaaljei Natsionala-a Armanjlor. Prezidentul easti shi el insushi di soi armaneasca di Armanjlji Miglinits. Aza tu R. Machidunia ti Armanjlji eara sarbatoari natsionala ofitsiala shi prit nom elji lu-avea ndreptul s-nu s-dica la lucru. Aesta easti una di-ndrepturli tsi mash tu R. Machidunia li-au Armanjlji.”

Tutunâoarâ el nâ pitreaţe s-videm şi: “urarli-a premierlui ali R. machidunia Nicola Gruevschi cu ucazea-a Dzualjei natsionala a Armanjlor 23 di mai.” Simneadzâ

Cu tinjii,

Goran Pushuticlu, a cure-l’i dzâţim evharisto şi noi trâ aeste informaţii.




Fraţl’i a noştri rămăn’I di-tru Albania avurâ şi el’I ma multe activitaţ ligate di aestâ sârbâtoare, dupu cum nâ spune redactorlu şef di la revista di Tirana, “Frăţia”. Domnul Iani Guşo dzâţe:

La data 25 Mai, dininti a prândzului, di la Sutsta “Armânnjlji dit Albania” tu sala a Ministerulu di Cultura, Tinârili shi Sportului –Tirana, avurâ loc niscâti activitâtsi.

Tu ahurhita ficiuritslji di la sculia dit Divjaka cântarâ cântâtsi armâneshti, anda la unâ ecran mari videmâ Anasmblu ali Moscopuli di la anlu 1992, care fetsi turne la niscati cratli balcanici. Viderili fura ânregistarat di la MTV Scopia.

Domnul Robert Collaku, secretar general ali Sutsati, discljidâ activitatea shi Ficiuritsi di Divjaka cu tuta sala cântarâ Imnu “Dimândarea pârântiascâ”

Prota, Domnulu Koci Jonako, presidentu ali Sutsati tsinu una referat ti “Dzua Natsionala a Armanjili” (23 di Mailu).

Dheftra, sâ pârstâsirâ (prumovearâ) cârtsi tsi ar apârut di Istoria ali Moscopuli, cu autor scritoru shi istorianu Nikolla Simaku. Dupâ tsi zburâ autoru ti aistâ cartsa zburârâ shi Jani Gusho, Andon Kristo, Misto Ciule sha. Una salutâri ahoria avu di la reperzantatlui a Ministelui, care amvileshti lucruli tsi s-faca tu Arbinishii cu cârtsi. […]

Ama va nâ turnăm la aeste lucre şi siptâmâna ţi v’ine




28mai2013, Hristu Stergh’iu