România – 100 di ani di la intrarea tru Protlu Polim Mondial (29.08.2016)
La 100 di ani di la intrarea ali Românie tru Protlu Polim Mondial, Bucureşti şi tru alte localităţ, fura adusi aminti atel’i cama di 330.000 di eroi cădzuţ anda s-featira borgea tru aesta conflagraţie. Easti nai ma marlui tribut di sândzu dit tuti naţiunile mintiti, raportat la populaţia totală. Nica di sâmbătă, una turlie simbolica, militarl’ii ali Armata Româna dit Brigada 2 Infanterie tricura, diznau, Munţal’ii Carpaţi, tra sa u adara diznau operaţiunea di priloare, tru 1916, controlu pi cal’iurli di urdinari strateghiti cata Transilvania, tra recupeararea ali provintie istorica.
Valentin Țigău, 29.08.2016, 12:07
Un an ma amanat, tru 1917, s-deadira alumte greale, Mărăşti, Mărăşeşti şi Oituz, iu zboarali “Pi aoa nu s-treati” intrara tru istorie prin curbanea a atilor cama di 27.000 di askirladz români cari tanura keptu si li pimsira atacurli ali askeri ghirmana. “Avum, spunea, sâmbătă, ministurlu român ali Apărări, Mihnea Motoc, politicieni şi oameni di stat vizionari, diplomaţ mntimen’I tru kirolu a Protlui Polim Mondial, ama aeşta nu vrea s-aiba un thimel’iu tra s-dizvarteasca contribuţia a lor la istoria a vasiliil’ei ma s-nu eara gaeretea decisivă ali askeri. Bitisita a Protlui Polim Mondial, simnarea a Tratatlui di Versailles dusira la adunarea stog a tutaloru provintiilor istoriti tru un stat unitar a românilor.”
Tru tuta vasilia, dumanică, eara bagati carun’I di lilici la monumentele a heroilor, eara griti, tra prota oara, tru cadru di tin’ie, numa a atilor ti cădzura, a deapoa, tru baserit, preftal’i tanura liturghiseri ti aduteari aminti. Nica si la Murmintul a Askiralui Nicanascut dit Parcul Carol I, di Bucureşti s-tanu una teremonie naţională. Comemorarea a Protlui Polim Mondial, spunea, tru aest cadru, prezidentul Klaus Iohannis, aduti nai cama vartoslu argument tru favoarea a proiectului european. Uniunea Europeană na adusi cama di 70 di ani di irin’e, spusi caplu a statlui, cari cundil’e că aestu easti nai cama larguriulu proiectu politic şi cultural di akicaseari şi dialog anamisa di europeni.
Ia ti spusi Klaus Iohannis: “Tora easti, ma uidisitu ca varnaoara s-nă lom borgea ti anvartusearea a edificiului european, prit un modernu şi consistentu proiectu di vasilie. Easti una gaereti cari idyealui cum s-feati aoa si una sută di ani, avem borgea sa-lu mbartitam tuţ, politicieni, oameni di ştiinţă şi cultură, miliun’i di români. Easti borgea a noastră s-fatem ca aestu proiect s-adavga furteaţă, n’edzu şi unitate ti Europa şi s-baga thimeal’ili a unei dezvoltari pi lungu kiro ali Românie.” Tentenarlu mutrindalui intrarea ali Românie tru prima conflagraţie mondială fu ansimnata şi Paris, prit una expoziţie di caduri.
Fu, asi, yiurtusită şi frăţil’a anamisa di ateali dauă askeri, anvartusita prit misiunea tru România a gheneralui francez, Henri Berthelot. Di alta parti, marţa, ministrul francez ali Apărari, Jean-Yves Le Drian va s-faca una vizită Bucuresti, tru arada a curi va s-baga carun’I di lilici la Monumentul a Askirladzlor Francezi ti s-featira curbani tru Protlu Polim Mondial.
Autor: Valentin Ţigău
Armanipsearea: Tascu Lala
