Ripublica Moldova – 27 di an’i di independenţă
27 August 1991: pe harta ali Europa fitrusea un nau cratu, Republica Moldova, thimil’iusitu pi una parti a teritoriilor româneşti dit apirit arachiti cu zorea di Rusia sovietică, tru 1940. România ca landzida după comunismu fu prota vasilie cari pricunuscu naua ripublică. După 27 di ani, România membră a UE şi NATO easti nai cama apreslu crat tra integrarea europene a a n’iclui cratu vitin, majoritar românofon, tru simfunie cu nadiile declarate a autorităţlor di Chişinău. Şi taxeasti s-rmână aşi nica şi tru perioada tru cari va u asiguripseasca prezidentil’ea semestriala a UE, tru prima giumitate a anlui ti yini. Ateali aproapea 3 dechenii ti tricura di la proclamarea a independenţal’ei nu fura an’I di prucukie şi irin’ie socială. Tru 1992, Transnistria, ndrupata di Moscova, iasi di sum autoritatea a Chişinăului dupu una ceamauna tu cari murira suti di oamin’i.
Ştefan Stoica, 27.08.2018, 11:04
Statutlu a regiunil’e dit apirita nu easti niti aza reglementat. Vinira deapoa crize economice serti cari l’i-anvartusira a ripublical’i Moldova catastisea ni vruta di nai cama oarfanlu crat european şi dusira la una migraţie babageana. Mintireasili interne şi protestile di cabaia mari dusira la alaxeri tru kipita a political’ei şi ali administraţie. După ti ş-avea declarata, tru 2009, ca protu obiectiv externu apruchearea di Uniunea Europeană, Republica Moldova aminta un baiur di succese importante tru aesta noima, protlu hiinda anularea a regimului di vize şi simnarea a acordului di libilra alaxeari cu statili ali uniuni. Relaţiile cu Bruxelles-ul s-arătira ama după ti kirura nai ma puţan 1 miliard di dolari dit sistemlu bancar ali Republica Moldova, tru 2014, agiumsi deapoa tru impas cu reformili, ntra cari şi ateali obligatorii dit justiţie. La aesti s-adăvgara alidzearea a unui prezidentu pro-arus tru 2016. Partenerl’i occidentali a Chişinăului sa spusira gailipsiţ cate trapsira mana di la vecl’iul sistemu electoral, ti avea la thimel’iu listi di partid şi tricu deapoa la un sistem mixtu.
Niifharistuserli a lor agiumsira tru kipita după anularea, pe thimeal’e discutabile, a alidzerlor tra primăria ali capitala, amintati di liderlu ali platforma pro-europene DA, Andrei Năstase. Restanţili tru construcţia a statlui di drept, a democraţiil’ei şi a unei economii sănătoasi alu slagheasti ma largu n’iclu cratu dit apirita şi harneasti asparizma tu ligatura cu yinuitlu a alustui. Easti atea ti ştiu ghini simpatizanţali ali opoziţiei pro-europene. N’il’I dit arada a aistoru loara parti, dumanică, la un protest andicra di Guvernul di Chişinău, organizat di Minarea di Rezistenţă Naţională ACUM, creată după anularea a alidzerlor dit capitală. Participanţal’i la miting cutugursira corupţia a atiloru di la puteare şi caftara demisia a Guvernului Filip, lugursit responsabil tra catastisea greaua a cetăţenilor şi tra izolarea ali Republica Moldova tru plan european. “Multa dit arada a atilor tiniri fura aviinaţ di acasă. A deapoa noi armânem tut ma puţan’i. Numata putem s-him arasi di aestu regim coruptu, numata putem s-na alasa furaţ di aestu regim autoritar, numata putem s-praximu cilimeanil’I cu tin’ii di cafi mesu sum scara di banaticu, nu putem să-l’i alăsăm s-na creapa si s-arada di noi”, spusi Maia Sandu, liderlu a Partidlui Acţiune şi Solidaritate.
Autor: Ştefan Stoica
Armanipsearea: Tascu Lala
