Republica Moldova – victimă colatearală a polimlui

Nică di la ahurhita-a polimului ali Rusie tru Ucraina, Republica Moldova — nai ma oarfănu stat ditu Europa — fu victimă colatearală. Di ună parte, ex-sovietică, Republica lipseaşti s’aibă ngătanu ti a lui işiş populație prorusă și, tru paralel, s’kivernisească problema a regiunillei separatiste rusofone Transnistria — talarlu cu băruti cu ahât ma di piriclliu tru aestu contextu multu apresu. Di altă parti, raportat la numirlu ñicu a bănătorloru a llei, Republica Moldova apruke nai ma mulți ucraineni ditu văsilia di cari u amparti maşunu sinuru. La criza arifugaţloru s’adaăvgă și ună criză economică. Ligăturli comerciale a Chișinăului cu Estul trapsiră multu di multu, hiinda anănghisită ti reorientari exporturile cătă alte destinații – cătă Vest I cătă statele arabe. Nai ma greauă easti, ama, criza energetică, di itia a dependențăllei a moldovenilor di gazul arusesc și de curentul electric ucrainean.

Roxana Vasile, 16.11.2022, 20:00

Nică di la ahurhita-a polimului ali Rusie tru Ucraina, Republica Moldova — nai ma oarfănu stat ditu Europa — fu victimă colatearală. Di ună parte, ex-sovietică, Republica lipseaşti s’aibă ngătanu ti a lui işiş populație prorusă și, tru paralel, s’kivernisească problema a regiunillei separatiste rusofone Transnistria — talarlu cu băruti cu ahât ma di piriclliu tru aestu contextu multu apresu. Di altă parti, raportat la numirlu ñicu a bănătorloru a llei, Republica Moldova apruke nai ma mulți ucraineni ditu văsilia di cari u amparti maşunu sinuru. La criza arifugaţloru s’adaăvgă și ună criză economică. Ligăturli comerciale a Chișinăului cu Estul trapsiră multu di multu, hiinda anănghisită ti reorientari exporturile cătă alte destinații – cătă Vest I cătă statele arabe. Nai ma greauă easti, ama, criza energetică, di itia a dependențăllei a moldovenilor di gazul arusesc și de curentul electric ucrainean.

Bombardamentele ruse di marță, ditu Ucraina, avură repercusiuni ti aprovizionăarea cu energie electrică a Republicii Moldova. Dzăţ di localităţ şi mulţă consumatori, inclusiv ditu Capitală, armasiră temporar fără electricitate: una ditu liniile electrice cari asigură transportul de curent tru Republică s-deconectă automat, ca misură de siguranţă, lucru ţi dusi la ună pană babageană aproapea tru tută văsilia. Acă Chișinăulu nu cundille, că easti zborlu ti linia electrică di analtă tensiune Isaccea-Vulcăneşti-Chişinău, pritu cari Republica Moldova llia curent electric ditu România şi cari treaţi pritu teritoriul ucrainean. Situaţia di marță năpoi bagă pi kilimi problema vulnearabilitatillei sistemlu energetic ali Moldovă. Până tora ma ninti, ñica ripublică ș-loa necesarul ditu Ucraina şi di la centrala di Cuciurgan, situată tru regiunea transnistreană.

Tora, numata poati s’importă, ama, curent ditu Ucraina, a curi infrastructură energetică fu multu aspartă, iara di la 1 di brumaru, numata aproaki niţi di la Cuciurgan, după ţi concernul Gazprom ñicură la giumitate livrărli di gaz cătră Ripublica Moldova. Soluția? Autorităţli di Chişinău u identificară pritu conectarea la sistemlu european energetic ENTSO-E şi pritu procurarea di energie ditu România, cari îlli livreadză până la 90% ditu cât ari ananghi. Marță, după pana babageană di curent, aprovizionarea cu energie ditu Republica Moldova fu restabilită. Armâne, ama, asparizma că scenariul poati si s’facă diznău. Ună linie aeriană tră transportul ali energie electrică directă di cătă România cătă Republica Moldova easti tru lucru. Maş că proiectul va si s’bitisească tru yinitorlli 2-3 añi.

Autoru: Roxana Vasile

Armânipsearea: Taşcu Lala