Libirtatea a presal’ei
Libirtatea a presal’ei pi nivel mondial agiumsi tru 2014 pi nai cama di nghios nivel tru dzatil’i an’i dit soni, yilipsea raportul di cathi an tipusit di organizaţia tra apărarea a ndrepturlor a omlui Freedom House, aproapea di Dzuua Mondiala ti Libirtatea a Presal’ei, yiurtusita cathi an pi 3 di mai. Tru documentu sa spuni că anlu ti tricu jurnaliştil’i s-ampulisira cu una zori cabaia mari ti vini di tuti părţali. Asi cum spuni Freedom House, guvernili ufilisescu nomurli tru dumenea a securitatil’ei şi a alumtal’ei anticorupţie ca una furn’ie tra s-tacă botli ti cutugursescu, grupurli di presiune şi grupărli delincvente ufilisescu tactit tut cama pi cavga tra sa-l’i aspara jurnalistil’i, a deapoa nicuchirl’i di media minduescu manipularea a spusilor dit habari tra s-la ufiliseasca sinferurli a lor polititi ica economite.
România Internațional, 04.05.2015, 13:18
Dit ateali 199 di stati şi teritorii acatati tru isapea a raportului, 63 fura spusi ca hiindalui eleferi” tra media di informaţii, chiro tru cari 71 fura zugrapsiti ca parţial eleferi, a deapoa 65 private di libertati. România ma largu armani anamisa di statili cu presă parţial eleftera şi easti pi loclu 84. Tru mesajlu a lui, prezidentul român Klaus Iohannis angrapsi că rolu ali mass-media easti di thimel’iu tra apărarea a sinferlui public. El cundil’e că una presă liberă agiuta tra anvartusearea ali democraţie şi tra dezvoltarea a unei societati hairlatica. Si caplu a diplomaţiil’ei di Bucureşti, Bogdan Aurescu, spusi că una presă elefteră easti cl’eaia” tra una societate democratică funcţională. Ministurlu lugurseasti ca tru dzuua di 3 di mai lipseasti să s-faca una tin’ie a jurnaliştilor cari scot tru videala cate cundil’lu easti una o armată ma vartoasa andicra di cenzura ica intimidarea. El adusi aminti tra jurnaliştil’i, bloggerl’ii, ziariştii di publl’icaţii satiriti cari agiumsira vara turlie ti nipistipseari ţinti nica şi victime ti furn’ia ca ufilisira ndreptul democratic la libira spuneari.
Tru nascanti stati a lumil’ei, jurnaliştil’i suntu aspareat, cenzurat ica suntu tru piruicl’i s-adara hapsani tra curyilu ca spun atea ti minduescu. Piricutlu ti ari borgea tra afaceri ali SUA di Bucureşti, Dian Thompson, spunea că libirtatea a presal’ei easti sum asediu, iara zanatea di jurnalistu poati s-hiba una di piricl’iu. Asi cum spuni diplomatlu american, tru 2014, nai puţan 60 di jurnalişti fura vatamaţ şi mulţa alţa pliguiţ, tran’ipsiţ, ncl’isi ica fuvirsiţ. Di altă parti, Clublu Român di Presă feaţi timbihi că media dit România s-ampuliseasti şi tru aestu an cu grealili problemi interne şi cu efectili a existenţal’ei tru un mediu economic ostil, context cari nu da izini tra redresarea tru 2015. Tru minduita a Clublui Roman di Presa, anaparti di problemele economiti, liderl’ii editoriali lipseasti s-mindueasca tra cearei mutrindalui ndridzearea a crizal’ei di identitate prit cari trec ma multili redacţii, iara una dit aesti cearei easti aflarea diznau si andruparea pan di mardzina a jurnalismului di calitate, creativ şi di substanţă.
Armanipsearea: Tascu Lala
