Un an di la votlu tra Brexit
Multu kiro, idheea tra ieşearea ali Mari Britanii dit Uniunea Europeană fu una aspareari electorală. Pan tru soni, un singir di teme eurosceptice ica tamam anti-europene eara activat tru alumta tra locurli dit parlamentul di Londra, nica şi tra atel european. Dimec, lipseasti s-pricunuştem că easti una alithea politică europeană pitritearea tru Parlamentul European a politicienilor cu videri şi acţiuni contra ali idei di unificari a Europal’ei. Iara tra Marea Britanie, euroscepticismul fu una politică permanentă. Tru prota arada, Regatul Unit intra amânatu tru organizaţia pan-europeană, după dauă decenii di alumtă contra a aistei idei. Ma multu, Londra lansa şi baga tru scenă un proces paralel cu atel dizvartit di atel’i 6 iniţiatori a atil’ei ti easti tora Uniunea Europeană. Până tru soni, tru 1973, Marea Britanie intra tru Comunitatea Europeană, cum u avea numa atumtea Uniunea, ama una s-una politicienii ahurhira s-baga problema a unui referendum tra işeari. Dimec, tru cirisar 1975, s-tanu un referendum ti armânearea tru Comunitatea Economică Europeană, idhee votată di două cirecuri dit britanici.
Marius Tiţa, 23.06.2017, 18:13
Multu kiro, idheea tra ieşearea ali Mari Britanii dit Uniunea Europeană fu una aspareari electorală. Pan tru soni, un singir di teme eurosceptice ica tamam anti-europene eara activat tru alumta tra locurli dit parlamentul di Londra, nica şi tra atel european. Dimec, lipseasti s-pricunuştem că easti una alithea politică europeană pitritearea tru Parlamentul European a politicienilor cu videri şi acţiuni contra ali idei di unificari a Europal’ei. Iara tra Marea Britanie, euroscepticismul fu una politică permanentă. Tru prota arada, Regatul Unit intra amânatu tru organizaţia pan-europeană, după dauă decenii di alumtă contra a aistei idei. Ma multu, Londra lansa şi baga tru scenă un proces paralel cu atel dizvartit di atel’i 6 iniţiatori a atil’ei ti easti tora Uniunea Europeană. Până tru soni, tru 1973, Marea Britanie intra tru Comunitatea Europeană, cum u avea numa atumtea Uniunea, ama una s-una politicienii ahurhira s-baga problema a unui referendum tra işeari. Dimec, tru cirisar 1975, s-tanu un referendum ti armânearea tru Comunitatea Economică Europeană, idhee votată di două cirecuri dit britanici.
Celebrul premier Margaret Thatcher baga problema a unui purtaticu ahoryea tra vasilia a lui şi situaţia s-feati ma multi ori arada, excepţia britanică agiumsi una tradiţie. An’il’i 2000 reprezintă un babuchiseari ti nu ari precedentu ti atea ti spunem euroscepticismu ama sa spusi s-cama multu un anti-europenismu. Tru paralel cu sila ti u loara nascanti partidi nai cari promoveadză agresiv nica si arupearea di Europa, curentul anti-european criscu tru arada a partidului conservator, una dit ateali dauă forţe politice dominante a scenal’ei britanica. Pi di una parte, celebrul UKIP, partid tora ma ninti cu program politic eminamente anti-european, agiumsi s-hibă pi protlu loc, tru 2014, la alidzerli tra Parlamentul European. Cundil’em aestă evoluţie a practical’ei mplina di sarcasmu a alegătorlui european cari pitreati tru Parlamentul european tamama pi atel’i cari s-ncuntreadza ma ghini ali idhee, ama şi a unei evoluţii spectaculoase a euroscepticismului nica şi a anti-europenismului tru arada ali opinie publica britanica şi a partidlui conservator.
Dimec, ideea anti-europeană agiundzi s-hiba un motor electoral di cari s-alasa purtaţ inclusiv politicienii tin’isit şi ahandosi. Tru una logică di atel nai cama banal caracter electoral, premierlu David Cameron taxi, tru perspectiva a alidzerlor dit 2015, un referendum ti armanearea tru Uniunea Europeană. Şi, cum Cameron aminta alidzerli, logica electorală cafta tin’isearea a taxearil’ei tra s-ndreaga referendum. Istoria vini diznaou până aoa, tra atea că referendumul britanic dit 1975 fu tut una taxeari electorală, atumtea a unui premier laburistu. Ama rezultatlu fu altu şi nu orlea zorlea niaştiptat. Referendumul s-tanu aoa si un an, la 23 di cirisar 2016, a deapoa rezultatlu deadi ndriptate a atilor cari vor Marea Britanie nafoara ali Uniunii Europene. Tru anlu ti tricu s-featira ma multi moeabet şi ma puţane apofasi. Procesul di ieşeare dit un mecanism ahât di integrat îl’i aspari decidenţal’i şi strategil’i şi ari unanimitate tra s-lugurseasca că tuta dimensiunea a procesului nu poate s-hiba acatata tru isapi. Tru aestu kiro, s-tanura şi alidzeri tru Marea Britanie, tru cari conservatorii kirura cabaia ama nu duri tra s-alasă putearea. Al’iumtrea, partidlu UKIP, kipita di saghita a Brexitlui, alegătorii nu u aprukeara prezenţa tru parlamentul di Londra şi, implitit, participarea la yinitorlu işidi ali Mari Britanii, după Brexit. La un an di la amintarea oficială a Brexitlui, varnu numata aduti aminti di Jo Cox, tinira deputată asasinată tru mplină geadei, tru mplină campanie tra votlu mutrindalui Brexitlu dit cirisar 2016. După un an, prezidentul Donald Tusk ma largu s-lugurseasti un ti anyiseadză s-cari mindueasti că Marea Britanie poate s-armâna tru Uniunea Europeană, aca niti el nu poati sa spuna ti ari la thimel’iu.
Autor: Marius Tiţa
Armanipsearea: Tascu Lala
