Prima pagină » Actualitate » Focus » Pasti tra tuţ embistimen’il’i

Pasti tra tuţ embistimen’il’i

Tra embistimen’i, Paştili reprezintă una di nai cama importante sărbători. Pan tru soni, easti un moment complex, cu mult dramatismu si multă dukeari. Easti istoria ti amintarea a unal’ei piste, atea embistimenă, cadealihea, easte un punctu di asutatură tru istoria a umanităţii, easte pistea a dauă miliarde şi giumitate di oamin’i di lumea tută. Hristolu s-amintă aoa si dauă n’il’i şi 17 di ani. Bana si curbanea a lui suntu pirmitusiti tru Naulu Testament, parte di thimel’I ali Vivlie. Cându s-apruchea di 33 di ani, Hristolu ş-veadi mira, s-fati curbani tra nchiluirea a oamin’ilor, easti ancurfasitu pi cruti di akirladzlz’i romani a autorităţil’ei temporare, terestre, şi anyeadza tru a treia dzuua.

Marius Tiţa, 19.04.2017, 12:26

Tuti aesti s-featira, trtru anlu 33, tru dzalile tru care, tru Israel, s-yurtuseasti Pesahul. Easte, cadealihea, una sărbătoare a renaşteril’ei, a anyearil’ei. Tru nascanti limbi vest-europene, numa a sărbătoaril’ei ari aradatin’i păngâni, di pitreati tut la xananyearea a fisil’ei, după iarnă. Disvartearea a atilor dzali, cu tiran’ili, curbanea şi anyearea a Hristolui este xanabanată di embistimen’il’i criştini cafi an, ti di Paşti. Pistea cu nai cama mulţa adepţa dit lumi, creştinismul, easte alargu tra s-hiba parastisitu ca un monolit a dogmal’ei, una structură rigidă şi inertă tru cari nu s-mina ici tiva di dauă n’il’I di an’i.

Dimec, pi hiotea a kirolui s-featira niacumtinati dezbateri şi disputi mutrindalui linia corectă a creştinismului. Tru aestu kiro, bubuchisescu daua lumaki a creştinismului, ortodoxia, di cari ţan, majoritar, român’il’i, şi catolicismul, baserica dit Ascapitata ali Europa, cari iradiadză di Roma tru tuta lumea. Amparţarea a atilor dauă lumaki, Marea Schismă, s-feati tru 1054 şi, nai cama puţan teoretic, avu furn’ia un singir di diferenţe dogmatiti. Până tru 1999, cându Ioan Paul al ll-lea vini tru România, niti un papă, şef a Baserical’i catolica, nu avea vizitata una vasilie majoritar ortodoxă. Una diviziune salami lucreadză, tru inima a creştinismului, şi tru atea ti mutreasti data la cari s-yiurtuseasti Paştile.

Cadealihea, catolitl’ii şi ortodocşil’i yiurtusescu Paştile la dati diferite, ama nu artecu s-fati ca data s-hibă idyea. Cu alti zboara, isachili diferite fapti di ateali dauă baserit dau idyiul rezultat, idyea duminică tru care şi catolicil’i şi ortodocşil’i s-harsescu di Anyearea a Hristolui. Tru anlu 325, Protlu conciliu di Niceea baga thimeal’ili dogmatice şi canonice a creştinismului, apufusindalui inclusiv turlia ti fateari isapi Paştilor. Eara zborlu di prima dumanică după protlu mes cari cadi după echinocţiul de primuveară.

Tru secolul al XVl-lea isi tru migdani şi reforma gregoriană a calindaril’ei, care nu fu aprucheata di baseritli ortodoxe. Până tru soni, tra ortodocşi, Paştile nu pot s-cada ninti di 4 di apriliu iara tra catolici nu pot s-hiba ninti di 22 di martu. S-agiundzi, ase, la diferenţi di până la 5 stămân’i ama şi la coincidenţe, cum s-fatiestan, cându Paştile cad tru idyea dzuua tra dzuua tra ortodocşi, catolit şi protestanţa. Aşi fu şi tru 2014, şi tru 2010 şi 2011, una succesiune şi ma aretcu di dati comune tra sărbătoarea a Paştilor.

Tru aestu mileniu, ahurhindalui cu 2001, fu un ritmo constantu di 3 ani tra agiundzearea diznau la catastisea di dzuua comună tra sărbătorirea a Paştilor. Ti amartie, yinitoarea dată comună tra Paşti va s-hiba 20 apriliu 2025, dimec pisti nu ma puţan di 8 ani. Ş-deapoa, tra un lungu kiro, cama di dauă decenii, va na turnam la la ritmolu orlea zorlea di pana tora, tru cari va s-fatem Paştile ahoryea di fraţl’ii a noştri chiro di doi ani arada, tra s-him diznau deadun tru Dumanica a Nyearil’ei.

Armanipsearea: Tascu Lala