Fudzearea ditu Afganistanu
Marius Tiţa, 19.04.2021, 12:13
Prezidentulu agiumsi pi isapea şi easti dukimăsitu că suntu părinţă şi ficiorlli a loru cari alumtară tru idyiulu polimu, aţelu ditu Afganistan. Şi suntu tiniri americañi cari activeadză tru Afganistan şi niţi barimu nu eara amintaţ tru kirolu ali atacă ţi s’feaţi contra a piryurloru WTC di New York, cari feaţi ta s’ahurhească polimlu. Cadealihea, acăţaţ cu pandemia şi len turlii di ecuaţii internaţionali di puteari, agărşimu că, ti di toamna aesta, va s’umplă 20 añi di la lăhtăroasili şi ti nipistipseari atacuri teroristi contra ali SUA, ditu 11 di yismăciuni 2001. Să zbură multu ti aţeali dzăli, fură fapti isăki cabaia multi, a deapoa, aoa şi 10 añi fu vătămatu şi duşmanlu numirlu ună, lăhtăroslu Osama bin Laden, aţel cari fu cumăndarlu a aluştoru atacuri. După 20 añi, aesti momenti tricură tut ma multu tru istorie şi tru agărşeari, a deapoa lă loară loclu alti evenimente greali. Tru tutu aestu kiro, polimlu a SUA şi a aliaţloru NATO tru Afganistan dusi ma largu. Vahi nu cu alumti pi scară largă, i cu urdinări lăryurii di askeri, ama cu ună axizeari ţi ma largu adusi victimi şi zñii. Acă nu poati s’hibă zborlu ti agiundzearea năpoi la iriñe, tru Afganistan easti pi lucru ună sţenă politică niacumtinată, tru cari prinţipiili democratiţi s’bagă tru practico, multu zorlea andicra di cum nă aştiptam ama tu ună cadealihea evoluţie.
Zborlu ţi ălu ţănu prezidentulu Biden, tu cari feaţi ună di nai cama bunili isăki a aluştoru dauă dechenii di polimu, fu părăstisitu tru salonea di la Casa Albă iu, tru sumedru 2001, prezidentulu George W. Bush dimănda ahurhita-a operaţiuñilor militari contra-a Afganistanlui. Scupolu a acţiunillei di atumţea eara anihilarea alu Ben Laden şi a organizaţiillei a lui teroristă şi niagiundzearea tu catastisea tu cari Afganistanlu năpoi putea ta s’hibă bază ti alti eventuali atacuri contra-a SUA. Doilli scupadz fură agiumţă, fură băgaţ tu practico spuni prezidentulu. Nica ş-ma multu, după anihilarea al Ben Laden, mintearea-a americañilor tru Afganistan agiundzea s’hibă cama zorlea cu ndriptati, kiro tru cari fuvirsearea teroristă eara pi len turlii, s’alăxea tu un polimu asimetric şi numata avea ligătură cu veacllea bază afgană.
Prezidentulu Biden cundille că easti paturlu prezidentu american cari lucreadză cu dosarlu dişcllisu a mintearillei militară tru Afganistan şi nu vrea să-lu da ma largu. El avu clirunumie, ama, şi un acordu americanu cu talibañilli cari pruveadi, ntră altili, fudzearea ditu Afganistan a askeriloru SUA. Data invocată easti 1 di maiu 2021 şi aestă fu hăbărisită ca hiindalui oara anda va s-ahurhească ritrădzearea.
Nu ună fudzeari iruşi, tru hao, ama ună responsabilă, tru sigurlăki şi tru simfunie cu aliaţlli şi partenerlli ditu Afganistan, cari, declară prezidentulu Biden, au ma multi forţi implicate tru Afganistan andicra di americañilli.
Cadealiha că, americañilli nu eara maş elli tru opearaţiunea nkisită tru sumedru 2001, tru Afganistan. Ditu ahurhită, eara deadunu şi loară parti la acţiuni aliaţlli ditu NATO, ama şi alţă parteneri.
România lo parti la aestă opearaţiuni ditu ahurhită, ditu 2001, cându nica nu eara membră NATO. Atumţea să spusi că România cilăstăseaşti ca un membru “di facto” al NATO, aderarea ufiţială hiinda faptă tru marţu 2004. Parlamentul ali Românie votă tru andreu 2001 participarea la Forţa Internaţională di Asistenţă tră Securitate (ISAF), opearaţiuni NATO vulusită di Consiliulu di Securitati ONU.
Prezidentulu Biden scoasi tu migdani pricunuştearea-a popului american tră participanţălli la aestă vărtoasă gaereti şi adusi aminti partiţiparea-a forţiloru aliati şi parteneri la opearaţiuni. Dănăsearea-a mintearillei militară nu nsimneadză ñicurarea-a vigilenţăllei antiteroristă, a deapoa prezidentulu Biden căftă şi a statilor ditu reghiuni s’ndrupască Afganistanul. Fură adusi aminti Pakistanlu, Rusia, China, India şi Turchia. După 20 añi, sţena internaţională easti acutotalui alăxită, fuvirsearea teroristă cănăscu multi turlii di alumtă şi s-teasi şi tru alti craturi, pi alti continenti. Tora, ama, nai cama nmdilicată problemă cu cari s’ampuliseaşti SUA şi duñeaua tută easti, dealithea, pandemia di COVID-19, cu cari s’faţi unu polimu niaştiptatu di asimetric şi niconvenţionalu.
Autor: Marius Tiţa
Armânipsearea: Taşcu Lala
