Continentul britanic si nisia europeana

Un proiectu di uniri a Europal’ei, di aoa un secol s-cama, videa tuti vasiliili imperiile europeani tru una goala uniune, cu excepţia ali Rusie şi ali Mari Britan’ie. Dauli stati eara mutriti ca avândalui spaţii di sinfer extra-european ahât mari, câ nu vrea s-putea s-lucreada nolgica di multinaţionalu a unal’ei organ’izaţii cari, cum ti s-hiba vrea s-avea una suprafaţă ma n’ică andicra di ti avea, atumtea, Rusia ica Marea Britan’ie. După doilu polim mondial, proiectul concret pripus di Robert Schuman nu acata tu isapi niti una ditru ateali dauă state. Rusia avea agiumta cu numa Uniunea Sovietică, un imperiu cu una idiologie al’iumtrea di atea occidentala, şi avea fapta una ampartari a continentului european. Londra avea alumtata cabia contra ali Germanie hitlerista şi îşi yinea tru ori, cata cum tuta Europă, dit aestu marasmu. Europa unită, tru formula pripusă di Schuman, aoa si 65 di an’i, nchisea calea, prota s-prota, cu Franţa şi Germania, că te printipiul di thimel’iu eara s-agiunga pi achicaseari tu ligatura cu atea ti putea sa scoata tru migdani un nau polim – cilechi şi cărbuni, politit economiti, planuri şi mindueri tra yinitor.

Marius Tiţa, 31.05.2015, 16:43

Eara una turlie di bagari a carţalor pi measă di partea a atilor di ma ninti inamit, cari s-avină iti subei şi mindueri ti polim. Cu tuti aesti, tru istoria a an’ilor dit ahuhrita a Comunităţlor Europeani, Marea Britan’ie agiundzi tru opoziţie andicra di proiectul franco-ghirman. Tu chirolu ana a alustui al’I si adavga Italia şi vasiliili dit BENELUX, uniuni economică ma veacl’e ti aduna sinferurli ali Belgie, Olanda şi Luxemburgu, Marea Britanie nchiseasti tra s-adara una organ’izaţie economică a l’ei isisi. Asociaţia Europeană a Libiral’ei Alaxeari iasi tru migdani tru 1960, dzati an’i după Declaraţia Schuman, şi easti una turlie di andamusi a atilor ti ndrupascu minduita britan’ică andicra di unirea ali Europa. Eara zborlu di Irlanda vitină, di scandinavi, cu excepţia ali Finlanda, cari amanâ, Danemarca, Austria, Elveţia, Portugalia.

Tru 1973, Marea Britan’ie şi un singir di vasilii AELS intră tru Uniunea Europeană, aducândalui limba engleză, pi calea di universalizari, tru construcţia europeană. Va s-avem alathus ma s-pitipsim că aderarea ali Mari Britanie, tru 1973, la Comunitatea Europeană, cum u-aveanuma atumtea Uniunea Europeană, vrea s-adutea şi harauuua a Londral’ei ti unitatea instituţională a continentului. Al’iumtrea iasi tru videala euroscepticismul, subeili şi niapruchearea, nica s-veadi că nu ari procedură di tradzeari napoi a varnui crat. Tru idyiul chiro, putem sa zburam ti una moeabeti discl’isa şi sinceră tra yinitorlu ali Uniuni, maxus tru condiţiile di dizvoltari şi ahanduseari ti integrarea europeana. Cându a fu lansată zona euro, a monedal’ei unica europeana, Marea Britanie aleapsi tra s-armana nafoara a l’ei, cu monedă a l’ei isis, cunuscuta liră sterlină, ti easti tru lucru. Al’I si adavgara, di armasira nafoara a zonal’ei euro, dauă vasilii, Suedia şi Danemarca, cari al’I si adavgara şi cându s-baga pi arahoati alternativa la Comunitatea europeană, Asociaţia Europeană a Libiral’ei Alaxeari. Cât chro lucarli imnara ghini, poziţia britan’ică eara vidzută ma multu andicra di una hazi mintimena, cum suntu ateali ti yin anaparti di Canalul a Mânical’ei.

Tru aestu chiro, ama, politica di integrare europeană clasică easti bagata sum semnul a ntribaril’ei tru ma multi catastisi multu salami. Tru aestu contextu, fuvirsearea britan’ică ti tradzearea mana dit harea di membră ali Uniuni Europeana easti anvartusită prit apelu tra referendumlu cari s-limbidzasca aesta apofasi. Invocarea a referendumlui s-fati cu stearea pan di mardzina di furn’ia a turliil’ei tru cari aestă formă di consultari populară democratică fu pi lucru tru istoria maxus atea dit chirolu dit soni ali construcţie europeana. Nu di puţani ori, referendumurli s-featira diznau şi deapoa s-trapsi mana di la aesta formulă di aprobari. Până tora nu sa ştea cum poate una vasilie s-iasă dit organ’izaţia comunitară. Tru aestu chiro, easti imposibil ti fateari isapi cari va s-hiba consecinţili tra fudzearea a unlui stat dit arada ali Uniuni, maxus tru aestă fază avansată a integraril’ei europeana.

Armanipsearea: Tascu Lala