Protili HÂBARI a stâmânâllei ți tricu (11.10 – 17.10.2020)
Prilundzearea-a catandisillei di lâhtârseari/ alertă
Bogdan Matei, 20.10.2020, 06:27
Prilundzearea-a catandisillei di lâhtârseari/ alertă
Ațea ți, eufemisticu, s’clleamâ “lucărli tu aradâ/naua normalitati”, la cari s’agiumsi di itia a pandemiillei di COVID-19, s’prilundzi, tru România, ti ninga 30 di dzâli, sumu turlia-a catandisillei di lâhtârseari/ alertă. Apufusitâ di Guvernu nica ditu meslu mai, după doi meși di catandisi di ananghi, aestâ li țâni tu idyea scarâ restricţiili pripusi ma nâinti di Comitetlu ti Catandisi di Ananaghi, tu aestu kiro anda unâ nauâ plâscâneari a contaminărloru, cari tricurâ di patru ńilli n’dzuuâ. Prusupida di viglleari va purtari tu locărli iu ari câlbâlâki, tru locãrli cu incidenţă di la zero la trei tu ńille şi la 50 di meatri di intrarea tru sculii.
Tru locărli iu ari cama di trei tru ńille orlea zorlea prusupida va purtari și tu locărli dișcllisi. Secretarlu di statu tru ministerlu ti Lucri di Năuntru Raed Arafat cundille că s’da izini ti evenimentili private di turlia-a nunţâloru, a pâtigiuńiloru ia yiurtiiloru, a deapoa adunărli ditu campania electorală yinitoari va s’țânâ cu nai cama multu 20 oamińi nâuntru şi 50 nafoarâ. El nica spusi câ orlea-zorlea lipseaști sâ s’facâ testul ti personal/ lucrâtorlli ditu țentrili rezidentiali, unâoarâ tu stâmânâ pritu Direcţiili di Sănătati Publică.
Prezidentul la summit
Pandemia şi yinitoarili ligâturi anamisa di Uniunea Europeană şi Marea Britanie — lucre di amprotusa tu arada di lucru a Consiliului European di Bruxelles, iu România lo parti pritu vinita-a prezidentului Klaus Iohannis. Elu spusi câ easri ananghi ti unâ simfunie anamisa di statili a Uniillei, tru aestu greu kiro anda creaști numirlu di lândzidzari cu COVID-19 pi continentu. Caplu a statlui român va câ fluxurli ti dari-loariile anamisa di sinuri s’armânâ dișcllisi. Un cadhuru cama habinu, cari s’da izini a vâsiliiloru membr s’aflâ nai cama uidisitili călliuri ta s’asoguripseascâ tranziţia veardi, easti unu altu scâpo ti România — maxutarcu u spusi prezidentul Iohannis.
România anamisa di alidzeri
Biroulu Electoral Tentralu deadi hâbari ti cum s’amintă/ rezultatlu di bitisitâ-a alidzerloru locali ditu 27 di yismâciunu. Prota eara minduitu ta s’țânâ tu cirișaru și s’amână ti furńia-a pandemiillei, ama tu scrutinu amintarea eara ti 41 di ipotisi di prezidențâ tu consilii judeiţeani, cama di 1300 di consilieri judeţeańi, 40 di ńilli di consilieri locali şi vârâ 3200 di dimarhi. Lugursitu pânu di mardzinâ politicu, votlu tră listili di consilieri u cundilleadzâ irușea ți u lo PNL (tora la guvernari), cu 34%.
La patru proțenti alargu, PSD, tru opoziție, easti a daua, a deapoa, Alianța USR PLUS, ți ari sumu 7%, a treia. Suțialu-democraţlli amintarâ 20 consilii judeţeani, andicra di maș 17 a libearalilor şi 4 a UDMR. Bucureşti, matematicianlu și activistul țivicu Nicuşor Dan, cari candidă independentu, andrupâtu di PNL şi USR, âlli lo loclu Primăria Ghenerală a suțial-democratâllei Gabriela Firea.
Dreapta amintă şi trei ditu ațeali şasi primării di sector, a deapoa stânga alanti trei. Tu 6 di andreu, va s’țânâ şi alidzerli parlamentari, ama data-a aluștoru ari agiumtâ, subiectu di dispută politică tru contextul a crizâllei di tora sanitară. Un deputatu nieafiliatu dipusi, tră debatu tru regimu di ananghi unu proiectu leghislativ ți pruveadi câ scrutinlu s’hibâ țâńutu tu 14 dimarțu anlu ți yini. Putearea, tu apandasi, spusi câ nu ari sigurlâki că lucârli tru marțu va s’hibâ ma buni andicra di cumu suntu tu andreu.
Falsuri, pâradz amintaț paranomu, şi isnâflâki
Ațelu di ma ninti prezidentu a Oficiului Naţional di Prevenire şi Combâteari ti Paradzlli amintaț Paranomu tu România, Laurenţiu Baranga, fu ncllisu tru arestu la domiciliu ti un kiro di 30 di dzâli, hiindalui stipsitu di procurori că ufilisi documente di studii falsificati, deapoa desfiinţati di instanţi. Uidisitu cu ți spunu anchetatorlli, zńiia ți u feați tu instituţiili iu lucră nâstreați unâ giumitati di miliuni di lei, isa-isa cu unâ sută di ńilli ș-cama di evradz.
Pi zânatea di strungaru, Baranga demisionă di pi ipotisea di prezidentu a Oficiului, tu cari eara meslu ți tricu, după ți fu stipsitu că falsifică a lui diplomâ di bacalaureat, amintatâ la 32 di ańi. Premierlu liberalu Ludovic Orban declară că nu avea hâbări ti diplomili falsi a aluștui şi că, ninti ta s’hibâ bâgatu pi ipotisi, s’feațirâ tuti protedurli di evaluari a candidaturâllei. Prezidentulu interimar a Senatlui, suțialu-democratlu Robert Cazanciuc, spuni că premierlu lipseaști ta ș’da demisia, maca aleapsi falsificatoru tru unâ ipotisi ditu cari putea ta s’hibâ controlati tranzacţiili financiari ali Românie.
Malâmă la canotaj, fânico la fotbal
Cu patru medalii di malâmă, una di asimi şi unâ di brundzu, România agiumsi pi treilu locu tu clasamentul pii naţiuni la Campionatele Europeane di canotaj ditu câsâbălu polonez Poznan, hiinda antricutâ maș di di Olanda şi Italia. Pareia naţională di fotbal, alliumtrea, ma largu amintâ lucri slabi unâ dupu alantâ. Dumânică, româńilli eara azvimțâ, scorlu 0-4, di pareaia ali Norveghie, la elli acasâ, a depoa ńiercuri kirurâ cu 0-1 mecilu di acasă cu Austria, tru Grupa 1B a Ligâllei Naţiuńilor. Stămâna ți tricu, România kiru şi nu va s’llia parti la turneulu final continental di anlu ți yini, anda Bucureştiul va s;hibâ unu di nicukiri, dimi dupu ți kiru, tru deplasare, cu 1-2, partida cu Islanda, ditu semifinalili a barajlui di calificari.
Autoru: Bogdan Matei
Armânipsearea: Tașcu Lala
