Ma mãrli iventuri a stãmãnãllei ţi tricu 04.02 – 10.02.2024

Cartea a Prezidentului cătrã Parlamentu; Un nãu nom trã pregătirea militară a populaţiillei?; Meatri trã fermieri; Pledoarie trã Europa; Nãulu ministru di Externe ali R. Moldova, la Bucureşti

Ştefan Stoica, 11.02.2024, 20:28

Cartea-a Prezidentului cătrã Parlamentu

Birourli permanenti andãmusiti, a Senatlui şi Camera-a Deputaţlor loarã hãbari, ñiercuri ti cartea-a prezidentului Klaus Iohannis pritu cari Parlamentul easti hãbãrisitu că forţa di reacţie a NATO poati s’intrã, s-kindureascã/ s-armãnã icã s’treacã pritu România cu scupo ti ndridzearea I dizvãrteari opearaţii militari, ma s’hibã ananghi, tru anlu 2024.

Tru carti, prezidentulu spuni că mediul internaţionalu agiumsi tut ma pţãnu cu pistipseari, catandisea conflictuală pi livelu reghionalu şi global criscu cabaia, iarapoi Rusia nu trapsi mãnã di proţlli scupadz dimãndaţ cu cãlcearea a locãrloru ali Ucrainã. Uidisitu cu documentulu aleptu, ma s’agiungã pi aţea halã trã declanşarea a unei crize mari di securitate, cu posibile implicaţii ti independenţa şi suvearanitatea naţionalã ali Românie, Consiliul Nordu-Atlanticu poati s’llia apofasi ti kindureari tu locãrli ali Românie a Forţãllei di Apandisi a NATO cu axie di reacţie multu mari, cu scãpo ti apridunari criza şi s’talle sila ti criştearea aliştei crizã”.

Prezidentulu Iohannis cundilleadzã că, ta s’bagã tu practico, tu şcurtulu kiro ţi lu-ari dininti – 72 di oari — meatrili pregătiti pi livelu naţionalu cu scpo ti recepţie Forţa di Apandisi a NATO, easti ananghi s’aibã di cu kiro izinea/ aprobarea trã dizvãrtearea icã treairea aliştei pritu locãrli naţionali.

Un nãu nomu trã pregătirea militară a populaţiillei?

Tru idyea noimã, membrilli a Comisiilor di apărare ditu Parlamentu avurã unã andamasi cu cumãndusearea-a ministerlui ali Apărarii, ahãrdzitã ti catandisea regionalã di securitate, problemili ligate di achiziţii şi legislaţiei tru domeniu. Tora ma ninti, Şeflu a Statlui Major ali Apărari, gheneralu Gheorghiţă Vlad, fãţea timbihi că easti ananghi ti actualizarea legislaţillei mutrindalui pregătirea populaţiillei trã apărari şi cundillea simasia ti znuearea a rezervãllei militarã opearaţionalã, cãnãscutã hiindalui cã ari unã xiki cabaia mari di personal iarapoi catandisea a rezerviştilor ţi suntu auşeañi. Tru cadrul a eforturloru di pregătire a populaţiillei trã apărari, ministerlu di resortu va s’pripunã un proiectu leghislativ mutrindalui bãgarea tu practico a voluntariatlui, ca turlie di familiarizari cu pregătirea militară. Aestã turlie, tinirlli anamisa di 18 şi 35 di añi, cari ţi s’hibã sexulu, cari lu-voru aestu lucru, potu s’hibã instruiţ s’ufiliseascã unã armatã, trã s’agiungã rezervişti voluntari. Nu easti acãţatã tu isapi turnarea a stagiul militar obligatoriu.

Di altă parti, tuţ oficiallii di Bucureşti, nu-ari excepţie, deairã asiguripseri că România nu easti tru piriclliu di polimu. Tru kirolu ditu soni, oficialli NATO şi şefañi di la armatli aliati sã spusirã gãilipsiţ mutrindalui unã eventuală tindeari a conflictului militaru ditu Ucraina.

Meatri trã fermieri

Guvernul vulusi, gioi, ma multi meatri ta s’ndrupascã fermierlli. Prota ş-prota, easti zborlu ti mpãrmuturi cu tocu ma ñicu şi subvenţionarea electriţitatillei. Tuti taxili ligatidi mãrmuturi va s’hibã pãltiti di Ministerlu ali Agriculturã. Uidisitu cu ministurlu di resortu, Florin Barbu, marea majoritati a meatriloru akicãsiti cu fermierllii furã vulusiti. Aduţemu aminti că, idyealui cumu soţlli a oru ditu stati ali Uniunii Europene, fermierlli români işirã pi geadei, stãmãñi arada, cu cãftari cutugurseari hãrgili mãri di producţie, pi fondul a tranziţiillei la agricultura ecologhică, importurli agricoli ieftini ditu Ucraina şi birocraţia europeanã, multu di multu, di primansus.

Pledoarie trã Europa

Prezidentulu Klaus Iohannis cundille, ñiercuri tu zborlu a lui gritu tru plenlu a Parlamentului European, Strasbourg, tra s’aibã un proţesu decizional ma iruşi pi livelu ali Uniunii Europeanã, nica şi s’tragã mãnã di la ndreptulu di veto trã niscãnti dosari. Proiectul european caftã gaereti şi arãvdari, ma s’vremu s’bãnãmu tu unã Europă unită şi prucupsitã, cundille Iohannis. El cundille, tutunãoarã cã orlea zorlea s’hibã aprukeatã didipi/ unã intrari completă ali României tru spațlu Schengen.

“Scutearea, meslu marţu, a controaliloru tu sinurli aerieani şi maritime, caftã orlea-zorlea ti şcurtu eliminarea/scutearea di pi lucru controalili tu sinurli terestre. Maş ashi va s’avemu yilipsearea/ reflectarea corectă şi concretă a contributlui pi cari România lu-aduţi ti anvãrtuşearea-a securitatillei tru Uniunea tutã”, spusi Klaus Iohannis. Caplu a statlui cudille simasia a nomurloru europeani cari va si s’facã tu meslu cirişaru şi lã dimãndã a aţiloru ţi au naeti s’candidzeadzã s’alumtã trã Europa tru campania electorală şi nu contra a llei. Iarapoi spusi că Uniunea lipseaşti sã-şi anvãrtuşeadzã valorli și apărarea.

Nãulu ministru di Externe al Ripublica Moldova, vini Bucureşti

Gaereţli ti reformari ali Ripublica Moldova suntu tu videalã şi aprukeati, spusi ministurlu ti afaceri externe, Luminiţa Odobescu, după discuţiile di săptămâna aesta, Bucureşti, cu noulu a llei omolog di Chişinău, Mihai Popşoi. “Videmu cilãstãseri ti manipularişi lenu turlii di acţiuni vizibilu orchestrate di nafoarã. Ti amãrtie trã aţelli cari finanţeadză ahtãri planuri şi cahara ti Republica Moldova, vãsilia ţãnu keptu şi ma largu va s’ţãnã keptu. Ş-anvãrtuşeadzã capacităţli instituţionale, easti tru mplinu proţesu di reforme şi, maxus, easti susto apufusitã ti imnaticlu a llei european”, cundille dna Odobescu.

Ministurlu Mihai Popşoi spusi că doilli añi ditu soni ti vãsilia-a lui fu unã mari provocari, ama tu idyiulu kiro şi unã mari oportunitate ta s’alãxeascã pozitiv pi calea integrarillei europeani. El spusi că fu asiguripsitu, nica nã oarã, că România ma largu va s’da ti viţina-a lleiditu Apiritã agiutorlu di amprotusa, tut tuti arãdãrikili si anvãrtuşiti tru proiectili ţi mutrescu anvãrtuşearea a securitatillei energhetiţi, dizvultarea infrastructurãllii, nkisitã bunã ti imnaticlu di integrare europeană şi dizvultarea capacităţlor instituţionale trã bãgarea tu lucru cu hãiri a reformilor.

Armãnipsearea: Taşcu Lala