Ma mărli evenimenti a stâmânâllei ți tricu 25 – 31 agustu 2024

Alidzeri turlii-turlii!/ Haos la pensii/ Deficitu bugetaru ma mari di cum suntu aștiptârli/ Câñinâ și xeri/ Dauâ hâbări buni

Tașcu Lala, 01.09.2024, 22:02

Alidzeri turlii-turlii!

Chivernisea româneascâ apruke calindarlu ti alidzerli prezidenţiali di estanu. Protlu tur va s-facâ tu 24 di brumaru, iara doilu tu 8 di andreu. Stâmâna ți tricu, Executivlu apufusi ş-calendarlu a alidzerloru leghislativi, pruvidzuti ti 1 di andreu, di Dzuua Naţionalâ. Estanu, s-feațirâ, tu cirișaru, alidzeri evroparlamentari ș-locali. Candidaţlli PSD şi PNL, Marcel Ciolacu şi Nicolae Ciucă, s-poati s-intrâ tu doilu turu a alidzerlor prezidenţiali, maca duminicâ va s-andreagâ scrutinlu – ascoati tu migdani unu sodaj CURS faptu tu kirolu 6-22 di agustu. Tu ți mutreaști alidzerli parlamentari, PSD easti tu vrearea a electoratlui, dapoaia yini partenerlu a lui la guvernari, PNL.

Suțata di tora PSD-PNL poati s-ducâ ninti ș-tu yinitoru, mindueaști premierlu român Marcel Ciolacu, liderlu a suțialu-dimocraţlor. Elu pistipseaști că Kivernisea ți va s-yinâ poati s-intrâ pi potisi ninti di Cârciunu, tu 23 di andreu. Dupâ spusa a lui, a că declaraţiilli serti ți vinirâ di dauli părţi di furnia a scutearillei tu padi a candidaturlor ti scrutinul prezidenţialu, Executivlu di Bucureşti va s-lucreadzâ tu formula di tora pânâ la alidzerili ghenerali. Premierlu dzâsi nica că, tu yinitoru, PSD nu veadi altâ suțatâ la puteari di Partidlu Naţionalu Liberalu. Ș-prezidentul a liberallor, Nicolae Ciucă, s-aspusi ti duțearea ma largu a guvernarillei ițido lucru ți va s-facâ tu suțatâ.

Haos la pensii

Stâmâna ți tricu Românie yinși tu migdani pritu haoslu ți s-feați pritu aprukearea a năului nomu di indexari a pensiilor di statu. Pritu aestu lucru, guvernanțâlli vrea s-andreagâ niscânti dyeafurei ditu sistemu, ama rezultatlu adră nihârsiț suti di ñilli di oamiñi. A că unâ mari parti ditu pensii criscurâ, mulțâ aprukearâ documentul cu naua isapi, iu pâradzlli loaț suntu ma ñiț i multu ma ñiț di ațelli ți âlli loa pânâ tora. Ma multu, niscânti categorii di pensionari dzâcu că dupâ naua isapi nu mata va s-hârseascâ mulțâ añi di aoa ș-ninti di indexărli ți s-facu cându ș-cându. Elli suntu aspâreaț ș-că aesti apofasi ți lâ adarâ pensiili ma ñiț tora, va s-facâ ș-tu yinitoru, a că emu premierlu, emu ministrul di resortu deadirâ multi asiguripseri că, iți cumu s-hibâ rezultatlu a nauâllei isapi pi carti, niți unâ pensie nu va sâ scadâ. Oamiñilli dzâcu că ari ș-alatusi tu isapi.

Ama nu s-minti ici la ași-spusili “pensii spețiali/ahoryea” ți li au niscânti categorii di arugaț, multu ma mări ș-ți nu au ligâurâ cu câț pâradz deadirâ elli. Ta s-isihâseascâ niheamâ duñeaua, praglu di impozitari a pensiilor va s-creascâ, ditu 1 di sumedru, di la 2.000 di lei (400 di evradz), câtu easti tora, la 3.000 di lei (600 di evradz), dupâ cum deadi tu șteari ministrul a Lucrului, Simona Bucura-Oprescu. Va s-videmu maca haoslu di la pensii va s-alâxeascâ i nu alidzerli ți yinu.

Deficitu bugetaru ma mari di cum suntu aștiptârli

Deficitlu bugetaru ali Românie tricu, dupâ proțlli 7 meși di estanu, praglu di 4% ditu Produslu Internu Brutu, uidisitu cu datili a Ministerlui di Finanţi. Analiza a execuţillei bugetarâ scoati tu migdani că Statlu avu, tu kirolu yinaru-alunaru, pâradz acutotalui di cama di 331 miliardi di lei (cama di 66 di miliardi di evradz), pi crişteari cu cama di 15 proțenti andicra di proțlli 7 meși ditu 2023. Hărgili, ama, criscurâ cu cama di 23%, agiungândalui la cama di 402 miliardi di lei (cama di 80 di miliardi di evradz). Aduțeamu aminti că bugetlu ti estan easti adratu pi un deficitu di 5 proțenti ditu PIB. Pi di altâ parti, ministrul a Investiţiilor ş-Proiectilor Evropeani, Adrian Câciu, deadi tu șteari că România lo, pânâ tora, fonduri ditu Politica di Coeziuni di aproapea 24 miliardi di evradz tu exerciţiul financiar 2014-2020 şi avu unu gradu di absorbţie di cama di 99%.

Câñina și xerea

Fermierlli româñi a curi câmpuri furâ asparti di xeri va s-aproaki pâradz di la kivernisi. Misurli, ți va s-llia stâmâna ți yini, va s-hibâ ti dare adi pâradz ti zñiili di veara aesta, ama ș-unu mecanismu di asiguripseari di toamnâ ş-primuvearâ. Ministrul a Agriculturâllei, Florin Barbu, dzâsi că va s-hibâ daț pânâ di 3.000 di lei pi ihtaru (vârâ 600 di evradz), lucru ți va s-ducâ la deblocarea a creditarillei ti fermieri, uidisitu cu moabețlli ți li avu cu reprezentanţâlli a bănțâloru. Pâradzlli di cari au ananghi va s-hibâ daț ditu contribuţia naţionalâ, iu s-adavgâ 17 miliuni di evradz ditu fondul di riscu ali Uniuni Evropeanâ. Tutnâoarâ, schema di agiutoru di Statu numâsitâ „Creditlu a fermierlui” va s-hibâ suplimentatâ cu 400 di miliuni di lei (vârâ 80 di miliuni di evradz). Xerea pedologicâ s-feați tu Românie tu ma multi zoni dupâ unâ vearâ para câldâroasâ ș-uscatâ.

Dauâ hâbări buni

România apruke, ufițialu, avizlu tu dumenea a antrițearillei tu proțeslu di aderari la Organizaţia ti Cooperari ş-Dezvoltari Icunomicâ. Uidisitu cu un comunicat a Consiliului a Antrițearillei, avizlu fu scosu tu padi dupâ bitiseara a proțeslui di evaluari a activitatillei ditu kirolu 2018-2022. Câtu kiro s-feați analiza, Consiliul lipsea sâ scoatâ tu migdani că turlia cum acţioneadzâ easti uidisitâ cu sârțâllia ali organizaţie internaţionalâ. S-feațirâ ș-pripuniri, iara pisti unu anu va s-hibâ spusu stadiul a implementarillei a loru. Aderarea la OCDE easti unâ prioritati ti Românie, hiindalui luyursit treilu mari obiectiv strateghicu dupâ aprukearea tu NATO ş-tu Uniunea Evropeanâ. Pi di altâ parti, Administraţia di Washington va s-da tu șteari, tu 15 di sumedru, unâ apofasi ți mutreaști scutearea a viziloru ti româñi, ți va s-hibâ bâgatâ tu practico ahurhindalui cu 2025, spunu sursi guvernamentali di Bucureşti.

Autor: Eugen Coroianu

Apriduțearea: Mirela Sima-Biolan