Eveniment Top – 02.09.2016

Leyla Cheamil, 07.09.2016, 14:07

2 di yismaciuni — dzuua di jeali naţionala tru România

Vineri — dzuua di jeali naţionala tru România, tru memoria a cetăţean’ilor român’i cari murira tru cutremburlu di loc ti s-feati sătămâna ti tricu tru Italia şi tru semnu di solidaritati cu populu italian. Tuti instituţiile şi autorităţile publiti au borgea să alina hlambura tru bernă a deapoa posturli naţionale di radio şi di televiziune s-uidiseasca programele tru una turlie tin’isita. Tru cutreamburlu di loc dit tentrul ali Italiei murira aproapea 300 di oamin’I, dit aesta 11 di români. Guvernul di Bucureşti apufusi să-l’i agiuta român’il’i ti avura zn’ie di itia a cutreaburlui şi aproba, tru aestă săptămână, una prota paketa di misuri cu agiutoare financiare. Cilimean’il’I ti armasira oarfan’i va s-l’ia câte 6.000 di euro. Câte 1.000 di euro va s-l’ia si familiile a atilor ti murira, iara 10.000 di euro va s-hiba daţ tra familiile a curi case fura asparti tru proporţie di 50% s-cama. Tut câte 1.000 di euro va s-l’ia şi atel’I cari s-duc tru Peninsulă tra s-agiuta membril’i ti armasira tru bana, ti ascapara a familiilor zn’iipsiti.

Priorităţli ali diplomaţiei româneşti

România nu va s-faca varaoara agiocuri nitransparente, nu va s-ufiliseasca dublul limbaj sum pretextul ali diplomaţie, nu va s-faca compromisuri di la valori şi nu va s-lugurseasca acceptabilă călcarea a ndreptului internaţional. Declaraţia u feati prezidentul ali Românie, Klaus Iohannis, prezentu la Reuniunea Anuală a Diplomaţiil’ei, disvartita Bucureşti. El lugursi că România lipseasti s-aibă contribut activ la efortul di acţiune a comunitatil’ei internaţionala, ali UE şi al NATO. Interesele ali României na baga zori s-cilastasimu tra asiguripsearea ali securitatiii naţionala şi a organizaţiilor esenţiale, UE şi NATO, dit cari fatem parte, nica spusi şeflu a statlui. Pe di altă parte, prezidentul Iohannis spusi că Bucureştiul lipseasti s-cilastaseasca, ma largu, cu prioritate tra s-agiuta ti stabilitatea ali Ripublica Moldova (ex-sovietică, majoritar românofonă) şi imnaticlu a l’ei european, precizândalui că România andrupa cu hairi ahurhearea diznau a reformelor tru aestă vasilie. Tru idyiul kiro, Iohannis la cafta a ambasadorlor români s-practica una diplomaţie ma vartoasa şi ma cu hairi tra promovarea a intereselor naţionale. Oaspili special ali andamusi fu secretarlu genearal adjunct al NATO, Alexandir Vershbow, cari scoasi tru migdani că nai ma importantă resursă ali Alianţa Nord-Atlantica NATO easti unitatea a l’ei, iara adoptarea, dupu Summitului di Varşovia, a unei minduita comune, em tru atea ti mutreasti provocările dit vitinătatea estică, em şi ateali dit vitinătatea sudică, demonstreadză că Alianţa easti ma adunata stog ca varnaoara. La Reuniune eara vinitu şi ministrul slovac di externe, Miroslav Lajcak, cari declara că ţara a lui, cari tru aestu kiro u ari prezidnetil’ea semestrială a UE, andrupasti vartos adeararea ali Românie la Spatiul Schengen.

11 di andreu — data a alidzerlor parlamentare dit România

Guvernul di Bucureşti apufusit ca pe 11 di andreu să s-tana alidzerli parlamentare. Campania electorală va s-dizvarteasca tru perioada 11 di brumar – 10 di andreu. Tutunaoara, executivlu adopta una ordonanţă di urgenţă cari da cabilea tra discl’idearea secţii di votare tru xeani şi tru locuri tru cari s-agiumsi pi isapea, tru kirolu di ma ninti ca avu una prezenţă semnificativă a alegătorlor. Ordonanţa nica da cabilea a alegătorlor români dit xinatati s-voteadza la iti secţie, prit ngrapsearea pi liste suplimentare. Caftarea di ngrapseari tru Registrul electoral şi copiile după actele di identitate va s-pota s-hiba pitricuti nica si pi cale electronică.

Atea dit soni sesiune ordinară a legislatural’ii 2012 – 2016

Parlamentul ali Românie s-aduna, gioi, tru a daua sesiune ordinară a aistui an şi atea dit soni dit legislatura 2012 – 2016. Sesiunea va s-hiba una cabaia scurtă avânda tru videala că, tru ahurhita a meslui brumar, va s-ahurheasca campania electorală tra alidzerli parlamentare. Liderl’ii a principalelor formaţiuni spun că pi lista di priorităţi suntu proiecte cari mutrescu ma multi domenii – social-economic, medical sau educaţional. Pi lista di proiecte ti aşteaptă s-hibă dezbătute di Parlament suntu şi n’icsurarea a CAS cu 5%, nomlu a avocaţilor, proiectul cari s-da izini bearea tatumea tru spaţiile ncl’isi ica proiectul di nom mutrindalui prevenţia tru sănătate.

Ministrul român di Interne, Petre Tobă, s-deadi demisia

Ministrul român di Interne Petre Tobă dimisiona, gioi, dit funcţie, la ndaua sahat după ti DNA cafta a şeflui a statului pusputearea a lui penală. Procurorii îlu stipsescu ministrul di Interne că nu vru, una turlie discreţionara, s-ahurheasca procedura di diclasificari parţială a nascantor documente caftati di anchetatori tru dosarlu tru cari, predecesorlu a lui, Gabriel Oprea, şi alte persoane dit minister fura pitricuti tru giudicată. Dosarul mutreasti deturnarea di fonduri di la Departamentul di Informaţii şi Protecţie Internă dit Minister. Tutunaoara, DNA cafta sesizarea a Senatului tra s-ahurheasca pusputearea penala al Oprea, tru un nou dosar, sum acuzatia di vatamari dit culpă. Un poliţistu ş-kiru bana, anlu ti tricu, tru un accidint di motocicletă, tru kirolu anda fătea parte dit coloana oficială al Oprea, atumtea ministru di Interne. Oprea fatea tru atea oara una deplasare tru interes privat, ti nu-l’i dădea ndreptul la coloană oficială.

31 di agustu — Dzuua a limbal’ei româna

Limba română easti sărbăturită pi 31 di agustu, dit 2013, dupu una pripuneri legislative. Ari 28 di miliun’i di oamin’i ti zburascu limba romana tru tuta lumea. Tru România, easti limbă oficială şi limbă maternă tra ma multu di 90% dit populaţie. Limbă romanică, româna easti a tintea după numirlu di insi ti u zburascu, după spaniolă, portugheză, franceză şi italiană. Şi tru Ripublica Moldova, stat ex-sovietic, majoritar românofon, vitin cu România, s-yiurtuseasti, pe 31 di august, Dzuua a Limbal’ei Româna, cari agiumsi s-hiba limbă di stat tru 2013. dzuua a Limbal’ii Româna fu yiurtusita tru România, tru Ripublica Moldova şi tru comunităţile dit xinatati. S-tanura spectacole di muzică şi giocuri populare şi s-alaepsira poemati.

Autor: Leyla Cheamil

Armanipsearea: Tascu Lala