Timişoara

Anlu aestu lipsea shibă Capitală culturală europeană, ama di itia-a catandisillei Covid va sufilisească cu aestă numă tru anlu 2023. Vahi dukitu că vă călisimu aşe, Timişoara, căsăblu di pi Bega, căsăbă multiculturalu, ţi easti la ma puţănu di 700 km...

Ana-Maria Cononovici, 01.11.2021, 11:29

Anlu aestu lipsea s’hibă Capitală culturală europeană, ama di itia-a catandisillei Covid va s’ufilisească cu aestă numă tru anlu 2023. Vahi dukitu că vă călisimu aşe, Timişoara, căsăblu di pi Bega, căsăbă multiculturalu, ţi easti la ma puţănu di 700 km distanţă andicra di 13 capitali europeani, lucru ţi ălu faţi multu lişoru tră agiundzeari la el di vizitatorlli ditu lumea tută.

Timișoara easti municipiul di reședință a giudeţlui Timiș şi nica ditu 2019 ahurhi ndridzerli tră anlu cari lipsea s’nsimneadză consacrarea a lui europeană, pritu trasee turistiţi tematiţi tu kirolu a curi vizitatorllii s’nveaţă că trecu cu ciciorlu pritu locuri pi cari tu kirolu di ma ninti călătorul era purtat di vărţă ili dinăpoia a firidzloru ncllisi ari pirmituseri di vreari. Timişoara ari un tricutu ascumtu tru legendi seculare ţi aşteaptă s’hibă scoasi tu videală. Misuhorea adună un numiru impresionantu di pălăţ și clădiri cari nica u ţănu apreasă gloria și arhitectura spectaculoasă di văru kiro. Stilul preponderentu easti aţelu baroc vienez – di iu și numa a Timișoarăllei di Mica Vienă – ama și stilurli neo-bizantin și Art Nouveau cari alăsară toară pi multicasi. Aoa potu s’hibă mutriti hărăcopu pălăţli: Lloyd, Neuhausz, Marbl, Palatul Camerei di Comerț și Industrie, Palatul Dauerbach, Palatul Loffler, Palatul Hilt-Vogel, Palatul Szechenyi și Palatul Weiss. Majoritatea apănghisescu adză restaurant cu lenu turlii di măyirgirii, deapoa instituții ică magazine.

Nă căliseaşti Timişoara Lucia Solomon di la Centrul di informare turistică di aoa: „Nu maş arhitectura easti un punct forte a căsăbălui. Avem ma multi muzee, cari păristisescu tricutlu a Timişoarăllei. Ase, avem Muzeulu a Banatlui, cari tru aestu kiro îşi disvărteaşti expoziţiile tru cadrul a bastionlui Teresia, aestu hiinda ună parti a veclliloru fortificaţii a căsăbălui. Avem Muzeulu di artă, cu expoziţii di artă europeană, artă bănăţeană, expoziţie permanentă Corneliu Baba şi multi alti expoziţii temporar ndreapti aoa. Ditu muzeele ţi suntu căftati di turiştii ţi viziteadză Timişoara easti şi Muzeul a hoarăllei bănăţean, aflat la mardzina a căsăbălui şi tru cari suntu băgati ti videari casi originale, aduse ditu horli bănăţene, cari reprezintă turlia di bănaticu a lenu turliiloru di etnii cari băneadză Banat. Suntu prezente nicukirati şi casi tradiţionale româneşti, germane, maghiare, sârbe, slovace şi ali altoru minorităţ cari băneadză aoa.”

Şi tutu Lucia Solomon vru s’nă aducă aminti ti fervenţa a banăllei culturale di aoa: „Nu putem să zburămu ti Timişoara, fără s’cundillemu că aoa cultura ari unu rol important. S’disvărtescu daima evenimente culturale, avem instituţii culturale cu anami: Teatrul naţional, Opera, Filarmonica. Tru Timişoara suntu şi Teatrul german di stat şi Teatrul maghiar di stat, cari prezintă spectacoli tru limbile germană şi maghiară, spectacoli stridusi la cască ică supratitrati. Ase, Timişoara easti căsăbălu golu ditu Europa cari ari trei teatri di stat, tru trei limbi ahoryea.”

Un Festivalu di muzică veaclle şi un festival di orgă suntu maş ndauă ditu evenimentili disvărtiti tru aestă perioadă.

Locărli verdză a căsăbălui suntu alti puncti di muşuteaţă, nica nă spusi interlocutoarea-a noastră şi adăvgă: „Timişoara ari şi arâulu Bega cari treaţi pritu căsăbă, pi cari tru prezentu s’disvărtescu transportulu cu pamporea, căftatu di vizitatori, elli trecu pritu tutu căsăbălu ufilisinda aesti pampori cari urdină tru regim di transportu public. Tutunăoară, ari tră turişti un tramvai turistic, cari nkiseaşti tru weekend ditu piaţa a Libertatillei şi faţi un circuit pritu tutu căsăbălu.”

Cu nădia că va s’dănăsiţ tru căsăbălu di pi Bega, vă aştiptămu alantă oară cu ună nauă destinaţie.

Autoru: Ana-Maria Cononovici

Armânipsearea: Taşcu Lala